Józef Zwierzycki
Z Wikipedii
Józef Zwierzycki (ur. 12 marca 1888 w Krobi, zm. 1 maja 1961 we Wrocławiu) – profesor geologii, odkrywca złóż rud miedzi koło Lubina, badacz Archipelagu Malajskiego i Nowej Gwinei.
Spis treści |
[edytuj] Młodość i edukacja
Urodził się 12 marca 1888 w Krobi. Wychowywał się w rodzinie kultywującej tradycje patriotyczne. Aktywnie działał w Towarzystwie im. Tomasza Zana. W Krobi ukończył szkołę powszechną. Naukę kontynuował w progimnazjum w Trzemesznie oraz w gimnazjum staroklasycznym w Gnieźnie, gdzie zdał maturę w roku 1909. Studiował na Akademii Górniczej w Berlinie i na Uniwersytecie Berlińskim im. Aleksandra von Humboldta. 14 października 1913 roku obronił pracę na uniwersytecie oraz uzyskał tytuł doktora filozofii w dziedzinie geologii, a 23 stycznia 1914 dyplom inżyniera górniczego na akademii.
[edytuj] Indie Holenderskie
1 maja 1914 roku został eksploratorem Holenderskiej Służby Geologicznej w Indiach Holenderskich. Spędził tu aż 24 lata. W tym czasie opracował 50 prac naukowych, map i artykułów. Podróżował po Sumatrze, Jawie, Celebes, Borneo, Nowej Gwinei i innych wyspach. Sprawował funkcję dyrektora Holenderskiej Służby Geologicznej. Głównym tematem jego prac było poszukiwanie i eksploatacja ropy naftowej, ale zajmował się także złożami cyny, srebra i złota oraz węgla. Zyskał rozgłos w świecie naukowym. W roku 1936 otrzymał od polskiego rządu Złoty Krzyż Zasługi. Królowa holenderska Wilhemina 9 lutego 1938 roku odznaczyła Józefa Zwierzyckiego Krzyżem Oficerskim Orderu Oranje-Nassau. Tego samego roku powracił do Polski.
[edytuj] Powrót do kraju i lata okupacji
Został kierownikiem Wydziału Nafty i Soli w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie. Badał polskie złoża soli kamiennej i potasowej, tereny naftowe i gazowe. Był konsultantem i rzeczoznawcą Ministerstwa Przemysłu i Handlu oraz Wyższego Urzędu Górniczego. II wojna światowa zastało go w stolicy, gdzie pospiesznie zabezpieczał archiwum Instytutu Geologii. Został aresztowany nocą z 28 na 29 kwietnia 1941 roku i osadzony na Pawiaku. Później został przewieziony do Oświęcimia, gdzie przebywał do 3 lipca 1942. Mimo starań niemieckich uczonych został przeniesiony do Niemiec i od tej pory, jako więień polityczny, pełnił funkcję tłumacza. Uciekł podczas transportu do Warszawy. Ukrywał się w Krakowie aż do roku 1945.
[edytuj] Wrocław i Dolny Śląsk, odkrycie miedzi koło Lubina
Po zakończeniu wojny pracował i odnawiał Uniwersytet Wrocławski, gdzie był jednym z twórców Instytutu Nauk Geologicznych, a jednocześnie wykładał na AGH. Zajmował się badaniem Ziem Odzyskanych. W 1948 został profesorem zwyczajnym.
Jego działania pozwoliły mu określić miejsce złóż miedzi – znalazł je koło Lubina. Na naradzie Centralnego Urzędu Geologa 16 i 17 lipca 1954 zaproponował rozpoczęcie wierceń w tych okolicach. Jak się okazało, teza postawiona przez profesora Zwierzyckiego była trafna. Jako pierwszy udokumentował złoża rudy miedzi w nowym zagłębiu. Geolog zmarł 1 maja 1966 roku we Wrocławiu i został tam pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca. Nie doczekał uznania swojej pracy – dopiero po śmierci otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia.
[edytuj] Szkoła Podstawowa w Krobi
15 maja 1982 roku Szkoła Podstawowa w Krobi przyjęła imię profesora. Rozpoczęła ona współpracę, trwającą do dziś, z Instytutem Nauk Geologicznych we Wrocławiu, w którym pracował Józef Zwierzycki. Utworzono szkolną izbę pamięci, w której prezentowane są eksponaty związane z życiem i pracą patrona. Najlepsi uczniowie szkoły otrzymują odznaki z wizerunkiem geologa, a osoby zasłużone i zaangażowane w jej życie wyróżnia się tzw. Medalem Zwierzyckiego.
[edytuj] Machairodus Zwierzyckii
Od nazwiska geologa nazwano plejstoceńskiego tygrysa szablozębnego – Machairodus zwierzyckii.
