Hieronim Augustyn Lubomirski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Hieronim Augustyn Lubomirski herbu Szreniawa (ur. 1647 - zm. 20 kwietnia 1706) – hetman wielki koronny, hetman polny koronny, kasztelan krakowski i wojewoda krakowski od 1702, podskarbi wielki koronny od 1692, marszałek nadworny koronny od 1683, chorąży wielki koronny od 1676, kawaler maltański, jeden z najdzielniejszych rycerzy swojej epoki.

Był synem Jerzego Sebastiana Lubomirskiego i kasztelanki sandomierskiej Konstancji Ligęzianki, bratem Stanisława Herakliusza, właścicielem Rzeszowa, dziedzicem dóbr Wiśnicz i Jarosław.

W 1663 studiował na uniwersytecie w Padwie, wstąpił do zakonu joannitów. W 1668 brał udział na czele swojego prywatnego wojska w walkach z hetmanem kozackim Piotrem Doroszenką.

Od 1670 r. służył w wojsku koronnym. Brał udział w kampanii 1671 r. przeciw Ordzie Krymskiej, podczas której wyróżnił się podczas bitew pod Bracławiem i Kalnikiem, zdobył Winnicę. Brał udział w kampanii chocimskiej i wyprawie Sieniawskiego do Mołdawii 1673/1674. Odznaczył się w bitwie pod Lwowem 1675 i w kampanii 1676 r. walcząc pod Wojniłowem i Żórawnem. Podpisał elekcję Jana III Sobieskiego. Przez wiele lat procesował się z Dymitrem Wiśniowieckim o ordynacją ostrogską. W 1676 został chorążym wielkim koronnym, w 1677 jego odziały przeprowadziły bez zgody Rzeczypospolitej dywersję na Węgrzech, popierając antyaustriackie powstanie. W 1679, wyjechał na dwór Ludwika XIV, od którego już wcześniej pobierał pensję 15 000 liwrów rocznie.

Wybrany marszałkiem sejmu 1681, jako stronnik francuski uniemożliwił zawiązanie się koalicji antytureckiej. W 1682 przeszedł na stronę Habsburgów. W 1683 został marszałkiem nadwornym koronnym. Utworzył polski korpus posiłkowy na żołdzie cesarza, stając jako Feldmarschall Leutnant na jego czele. Jego odział pośpieszył 28 czerwca 1683 na udaną odsiecz obleganej przez Turków Bratysławie. Przyczynił się znacznie do wygranej w bitwie pod Bisambergiem. W czasie bitwy pod Wiedniem jego korpus walczył w składzie armii austriackiej i jako pierwszy dotarł do murów Wiednia, następnie brał udział w bitwie pod Parkanami. Jednak wkrótce porzucił służbę austriacką i uczestniczył w wyprawach mołdawskich Sobieskiego. W 1685 jako zakonnik potajemnie się ożenił, co wywołało wściekłość nuncjusza papieskiego.

Hieronim Augustyn Lubomirski

Od 1685 stał się jednym z przywódców stronnictwa profrancuskiego w Rzeczypospolitej. Brał udział w kampaniach Mołdawskich z lat 1686 i 1691. W 1692 został podskarbim wielkim koronnym. W czasie bezkrólewia 1696, popierał francuską kandydaturę ks. Conti, pozostał w opozycji do Sasa. W 1702 August II pragnąc pozyskać swego przeciwnika uczynił go hetmanem polnym koronnym a niedługo potem hetmanem wielkim koronnym. Dowodził w przegranej przez Sasów bitwy pod Kliszowem w 1702 r., gdzie wycofał się, pomimo początkowo niezłej postawy (stary hetman osobiście prowadził szarżę husarii) wojsko polskie z bitwy. W 1704 r. przeszedł na krótko do obozu Leszczyńskiego, uważał bowiem, że lepiej byłoby aby Rzeczpospolita sprzymierzona z Karolem XII i uderzyła na Rosję w celu odzyskania ziem utraconych w roku 1667. Liczył na oddanie mu korony polskiej przez Karola XII, rozczarowany obiorem Stanisława Leszczyńskiego i wobec tego iż wojsko koronne pozostało przy Sasie, powrócił na stronę Augusta II przystępując do konfederacji sandomierskiej, stracił jednak popularność wśród szlachty. W 1705 został kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł w 1706 r. w swym ukochanym Rzeszowie, na krótko po pogodzeniu się z Augustem II.

Jego postać stanowi w historii Polski wprost wyjątkowy przykład niczym nieograniczonego magnackiego konformizmu a jednocześnie mistrzostwa w osiąganiu postawionych sobie zadań. Lubomirski był świetnym kawalerzystą, niezłym odważnym dowódcą. Zaufanym człowiekiem Jana III. Zdawał sobie sprawę z przyczyn upadku armii i starał się im zaradzić. Łączył w sobie najlepsze i najgorsze cechy sarmackie odwagę i pychę, patriotyzm i prywatę, waleczność i zamiłowanie do intryg. Na pewno był postacią nietuzinkową. Ostatni prawdziwy hetman sarmackiej Rzeczypospolitej, niestety także hetman obarczony piętnem zdrady, postać tragiczna a zarazem romantyczna.

Hetmani wielcy koronni

Mikołaj Kamieniecki • Mikołaj Firlej • Jan Amor Tarnowski • Mikołaj Sieniawski • Jerzy Jazłowiecki • Mikołaj Mielecki • Jan Zamoyski • Stanisław Żółkiewski • Stanisław Koniecpolski • Mikołaj Potocki • Stanisław Rewera Potocki • Jan Sobieski • Dymitr Jerzy Wiśniowiecki • Stanisław Jan Jabłonowski • Feliks Kazimierz Potocki • Hieronim Augustyn Lubomirski • Adam Mikołaj Sieniawski • Stanisław Rzewuski • Józef Potocki • Jan Klemens Branicki • Wacław Rzewuski • Franciszek Ksawery Branicki • Piotr Ożarowski

Hetmani polni koronni

Marcin Kamieniecki • Jan Koła • Mikołaj Sieniawski • Jerzy Jazłowiecki • Mikołaj Sieniawski • Stanisław Żółkiewski • Stanisław Koniecpolski • Marcin Kazanowski • Mikołaj Potocki • Marcin Kalinowski • Stanisław Rewera Potocki • Stanisław Lanckoroński • Jerzy Sebastian Lubomirski • Stefan Czarniecki • Jan Sobieski • Dymitr Jerzy Wiśniowiecki • Stanisław Jan Jabłonowski • Mikołaj Hieronim Sieniawski • Andrzej Potocki • Feliks Kazimierz Potocki • Hieronim Augustyn Lubomirski • Adam Mikołaj Sieniawski • Stanisław Rzewuski • Stanisław Chomętowski • Jan Klemens Branicki • Wacław Rzewuski • Franciszek Ksawery Branicki • Seweryn Rzewuski

Podskarbiowie wielcy koronni

Arnold • Świętosław • Wojsław • Piotr • Dymitr z Goraja • Dzierzek Łopaciński • Hińcza z Rogowa • Jan de Kozcow • Tomasz Nowek • Piotr Mediolański • Henryk z Rogowa • Mikołaj Hinczowicz z Kazimierza • Andrzej z Lublina • Jan Hincza z Rogowa • Jakub Dembiński • Jan Rzeszowski • Paweł Jasieński • Piotr Kurozwęcki • Jakub Szydłowiecki • Andrzej Kościelecki • Mikołaj Szydłowiecki • Jan Spytek Tarnowski • Spytek Jordan • Stanisław Spytek Tarnowski • Walenty Dembiński • Stanisław Sobek z Sulejowa • Hieronim Bużeński • Jakub Rokossowski • Jan Dulski • Jan Firlej • Baltazar Stanisławski • Stanisław Warszycki • Mikołaj Daniłowicz • Hermolaus Ligęza • Jan Mikołaj Daniłowicz • Bogusław Leszczyński • Jan Kazimierz Krasiński • Jan Andrzej Morsztyn • Marcin Zamoyski • Marek Matczyński • Hieronim Augustyn Lubomirski • Rafał Leszczyński • Jan Jerzy Przebendowski • Franciszek Maksymilian Ossoliński • Jan Kanty Moszyński • Jan Ansgary Czapski • Maciej Grabowski • Jan Odrowąż Sedlnicki • Teodor Wessel • Adam Poniński • Roch Kossowski

Marszałkowie nadworni koronni

Paszek z Bogumilowic • Piotr z Niedźwiedzia • Andrzej Grochocki • Wawrzyniec Zaremba z Kaliny • Domarat Kobylański • Jakub Przekora z Morawian • Mikołaj Lanckoroński • Piotr Oleśnicki z Sienna • Andrzej Tęczyński z Rabsztyna • Jan Lanckoroński • Jan Bejzat z Mokrska • Mikołaj Zakrzowski • Hynek z Balic, z Gorenic • Jan Lanckoroński z Brzezia • Jan Bejzat z Mokrska • Michał Lasocki • Paweł Jesieniecki • Piotr Kurozwęcki • Stanisław Lanckoroński • Rafał Leszczyński • Jan Tęczynski z Rabsztyna • Stanisław Jarocki • Piotr Kmita Sobieński • Jan Tęczyński • Stanisław Maciejowski • Stanisław Wolski • Stanisław Barzi • Andrzej Opaliński • Andrzej Zborowski • Stanisław Przyjemski • Prokop Sieniawski • Mikołaj Wolski • Andrzej Przyjemski • Łukasz Opaliński • Stanisław Przyjemski • Adam Kazanowski • Jerzy Sebastian Lubomirski • Łukasz Opaliński • Jan Klemens Branicki • Stanisław Herakliusz Lubomirski • Mikołaj Hieronim Sieniawski • Hieronim Augustyn Lubomirski • Józef Karol Lubomirski • Kazimierz Ludwik Bieliński • Wojciech Dąmbski • Stanisław Chomętowski • Stefan Potocki • Franciszek Bieliński • Jerzy August Mniszech • Franciszek Wielopolski • Franciszek Rzewuski • Kazimierz Raczyński • Stanisław Kostka Bieliński