Anioł

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Gustave Doré Walka Jakuba z Aniołem

Anioł według większości religii, w których to pojęcie występuje, jest to byt duchowy, który na różne sposoby wspiera działania i służy Bogu.

Spis treści

1 Źródłosłów
2 Historia aniołów
3 Anioły w Biblii
4 Rodzaje aniołów
- 4.1 Książęta dziewięciu chórów anielskich
5 Archaniołowie
6 Anioły upadłe
- 6.1 Pieczęcie siedmiu aniołów
7 Funkcje aniołów
8 Anioły w sztuce
9 Zobacz też:

[edytuj] Źródłosłów

Wyraz ten przeniknął do polszczyzny z języka czeskiego, który zawdzięcza go misji Cyryla i Metodego. Pierwotnie pochodzi on od greckiego słowa ἄγγελος (ángelos, według wymowy bizantyjskiej ánhielos), oznaczającego oryginalnie "posłaniec". W biblijnym Starym Testamencie analogiczne byty duchowe są nazywane w języku hebrajskim מלאך, mal'ach - co również znaczy "posłaniec".

[edytuj] Historia aniołów

Anioł na cmentarzu w Katowicach

Pierwsze wyobrażenia aniołów istniały w starożytnym Egipcie i Babilonii. W religiach tych cywilizacji były całe zastępy duchów i istot, będących pośrednikami między bogami a człowiekiem. Często przedstawiano je jako uskrzydlone zwierzęta z ludzkimi twarzami. Starożytnym aniołom przypisywano pewien rodzaj cielesności, co znajduje potwierdzenie w apokryficznej Księdze Henocha. Anioły tam występujące płodziły dzieci, odczuwały głód i pragnienie. W czasach nowożytnych do tej koncepcji aniołów powrócił Emanuel Swedenborg.

Aniołowie często występują w Starym Testamencie (np. Rdz 3, 24; księgi prorockie). Biblia nie mówi jednak wiele o naturze i rodzajach tych bytów. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w pismach kabalistycznych oraz w apokryfach. Chrześcijaństwo przejęło wiarę w anioły z judaizmu. W pierwszych wiekach wśród Ojców Kościoła istniały pewne spory co do natury tych bytów. Np. Grzegorz z Nazjanzu, Jan z Damaszku czy Bazyli Wielki wyobrażali anioły jako istoty eteryczno-ogniste. Jeszcze na Soborze Nicejskim II w 787 przypisywano im subtelne ciała. Ostatecznie kwestię tę rozstrzygnął Tomasz z Akwinu. Według niego (i teologii katolickiej) anioły to duchy mające wolną wolę, ale nie mające ciała, a sama nazwa "anioł" nie oznacza natury lecz funkcję.

Anioły pełnią również ważną rolę w islamie. Wiara w nie stanowi element dogmatyki tej religii. W islamie twierdzi się, że anioły zostały stworzone przez Boga z ognia, przebywają w niebie i głównym ich zadaniem jest służba dla swego stwórcy. Pełnią także funkcję posłańców, chronią ludzi oraz spisują wszystkie ich uczynki. Koran został podyktowany Mahometowi przez anioła Dżibrila. W teologii islamu wymienia się przede wszystkim Dżibrila, Malika (strażnika ogni piekielnych), Izra'ila (anioła śmierci), Nakira i Munkara, Haruta i Maruta, Mika'ila i Azrafaela. Jedyny anioł, który odmówił Bogu posłuszeństwa to Iblis, zwany też szatanem.

[edytuj] Anioły w Biblii

Są istotami duchowymi nadrzędnymi względem ludzi — Ps 8, 6; Hbr 2, 7,
stworzeni przed człowiekiem — Hi 38, 4-7,
"Nie żenią się, ani za mąż nie wychodzą" — Mk 12, 25,
jest ich ogromna liczba — Ps 68, 18; Mt 24, 31; Hbr 12, 22; Ap 5, 11,
nie należy ich wielbić — Kol 2, 18-19; Ap 19, 10; 22, 8-9; (zasada: co masz, czego nie otrzymałeś?),
służą ludziom Hbr 1, 14; i ich ochraniają Ps 34, 8,
służyli Jezusowi Mt 4, 11; Mk 1, 13; Łk 22, 43,
część z nich upadła Jud 6; 2P 2, 4; i służy szatanowi Ap 12, 9; Mt 25, 41.

[edytuj] Rodzaje aniołów

Figura anioła na cmentarzu kościoła San Miniato al Monte we Florencji

W interpretacjach biblijnych liczba porządków niebiańskich (chórów) waha się od 7 do 11. Ostatecznie zostały one uporządkowane w trzech triadach:

Serafiny (pełne wiedzy bożej), Cherubiny (górują miłością nad innymi chórami), Trony (wyróżniają się posłuszeństwem)
Panowania, Potęgi (przypisuje się im moc czynienia cudów), Cnoty
Księstwa (Zwierzchności) (kierują państwami i narodami), archaniołowie (spełniają najważniejsze zadania), aniołowie (np. Anioł Stróż)

podział św. Ambrożego

[edytuj] Książęta dziewięciu chórów anielskich

Serafiny

Archanioł Michał, Serafiel, Jehoel, Uriel, Kemuel, Metatron, Natanael, Lucyfer ¹

Cherubiny

Gabriel, Cherubiel, Ofaniel, Rafał, Uriel, Zofiel, Lucyfer

Trony

Orifiel, Zafkiel, Zabkiel, Jofiel (Zofiel), Razjel

Panowania

Zadkiel, Chaszmal, Zacharael, Muriel

Cnoty

Ariel, Uziel, Gabriel, Michał Peliel, Barbiel, Sarbiel, Haniel, Hamaliel, Tarszisz

Potęgi

Kamael, Gabriel, Werchiel, Lucyfer

Księstwa

Nisroch, Haniel, Rekuel, Cerwiel, Amael

Archaniołowie

Metatron, Rafał, Uriel, Michał, Gabriel, Barbiel, Jehudiel, Barachiel, Lucyfer

Aniołowie

Faleg, Andachiel, Gabriel, Chajliel

¹ Lucyfer sprawował księstwo przed swym upadkiem

[edytuj] Archaniołowie

Według różnych tradycji różna jest ilość archaniołów. (zob. Archanioł). Znani archaniołowie to Michał, Gabriel, Rafał. Apokalipsa świętego Jana (1, 4) mówi, że tylko 7 aniołów znajduje się najbliżej Boga. Również judaizm wyróżnia 7 aniołów wyższego rzędu, są to: Azreael, Azrafael, Dedrach, Gabriel, Michael, Rafael, Szemkiel.

[edytuj] Anioły upadłe

Anioł śmierci, Carlos Schwabe

Lucyfer (łac. niosący światło) to anioł, który zbuntował się przeciw Bogu. :Zobacz: upadły anioł

[edytuj] Pieczęcie siedmiu aniołów

Pieczęcie siedmiu aniołów, władców 196 prowincji nieba, za pismami Corneliusa Agrippy

Pieczęć Aratrona, anielskiego alchemika, wodza 17 640 000 duchów
Pieczęć Betora, wodza 29 000 legionów duchów

Pieczęć Falega, pana wojny
Pieczęć Ocha, anielskiego alchemika, lekarza i czarnoksiężnika
Pieczęć Hagita, anielskiego alchemika i wodza 4000 legionów duchów
Pieczęć Ofiela,wodza 100 000 legionów duchów
Pieczęć Fula, władcy potęg Księżyca i najwyższego władcy wód

[edytuj] Funkcje aniołów

w chrześcijaństwie mają one dwie główne funkcje:

gloryfikującą - wysławiają chwałę i wspaniałość Boga
pośredniczącą - są posłańcami Boga, opiekunami powierzonych im osób, zanoszą ludzkie modlitwy przed oblicze Boga, oznajmiają ludziom Jego wolę, pomagają podjąć właściwą decyzję.

W Apokalipsie św. Jana anioły wymierzają kary spadające na ludzkość.
W Księdze Rodzaju cheruby strzegą wejścia do ogrodu Eden.

[edytuj] Anioły w sztuce

Wizja anioła w Młodej Polsce: Aniele pójdę za Tobą - obraz Jacka Malczewskiego, olej na desce, 1901 r. Obraz ten nawiązuje bezpośrednio do utworu Teofila Lenartowicza Za aniołem, w którym czytamy:
Aniele! Pójdę za tobą,
Matkę i ojca zostawię,
I brata, z którym się bawię,
Nic a nic nie wezmę z sobą.

"Wstąpienie do Raju” H. Boscha – przedstawia wniebowzięcie zbawionych do raju. Światło na końcu tunelu to światło niebios, życia po śmierci, u ich progu wniebowzięci unoszą ramiona w podziwie nad pięknem nieba (gdzie jest on ukryty, co pozwala na poruszenie wyobraźni). W tunelu anioł popycha ocaloną duszę w stronę jasności · „Zwiastowanie” Angelico – Występują w tym obrazie dwie sceny. Na pierwszym planie występuje Gabriel zwiastujący dziewicy Maryi, że urodzi syna Bożego. A na drugim planie wygnanie Adama i Ewy z raju. Zostało to przedstawione tak, ponieważ Maria była znana też jako „druga Ewa”, przez którą ludzkość będzie oczyszczona z „grzechu Ewy” Szczególne w jego twórczości wydają mi się liczne sceny Zwiastowania, w których z wielką nabożnością ukazana jest niezwykła podniosłość i cudowność tej chwili. Anioł i Maria najczęściej ukazani są na krużganku, przywodzącym na myśl świątynię raczej niż dom, otoczonym arkadami o cechach renesansowych, wypełniającym niemal całą kompozycję. Po lewej stronie artysta zostawia sobie zazwyczaj miejsce na ukazanie w tle przepięknego ogrodu, gdzie każdy kwiat i listek oddane są z niebywałą dokładnością. Maria siedzi ze skromnie pochyloną głową, pobożnie krzyżując ręce na piersi. Anioł wygląda, jakby dopiero co zstąpił z niebios i jeszcze nie zdążył złożyć barwnych skrzydeł. Pochyla się ku dziewicy jakby zamierzał przyklęknąć. Fra Angelico dzieli scenę na dwie części: rozdziela przestrzeń archanioła Gabriela od przestrzeni przeznaczonej dla Najświętszej Marii Panny za pomocą jednej z kolumn dziedzińca, znajdujących się na pierwszym planie. Pozostaje tu wierny tradycji, w której podobne rozdzielenie postaci Zwiastowania było powszechne. Kolorystyka jest dobrana z wielkim wyczuciem: delikatna, stonowana, pełna harmonii, oddaje nastrój wydarzenia. Często w tle, w rajskim ogrodzie ukazane jest wygnanie z Edenu pierwszych ludzi, np. w Zwiastowaniu znajdującym się w Muzeum Prado. Żywa soczysta zieleń roślinności kontrastuje ze sceną główną, utrzymaną w jasnych barwach różu, błękitu, złota i bieli. Sklepienie nad Marią i aniołem przypomina niebo usiane gwiazdami. Stroje postaci, aureole i złote skrzydła Gabriela są namalowane z ogromną precyzją i dbałością o szczegóły. Na różowej sukni anioła widać liczne plisy i złote hafty, a na jego skrzydłach można liczyć błyszczące piórka, zaś okrągłe aureole przypominają wytłoczone w bogate ornamenty złote tarcze. W obrazie tym obecność boga została zaznaczona w sposób wyraźny i nie pozostawiający wątpliwości. Boska ręka z nieba kieruje między swego posłańca i Panienkę złocisty snop światła, a w nim maleńkiego gołębia – symbol Ducha Świętego. Oprócz tego, wizerunek Boga pojawia się jako płaskorzeźba na zewnętrznej ścianie dziedzińca, ponad sceną zwiastowania, tuż nad kolumną rozdzielającą postaci. Wygląda to tak, jakby Bóg Ojciec przyglądał się objawieniu i sprawował nad nim pieczę. Cała scena tchnie ciszą, skupieniem, świętością. Twarze i dłonie archanioła i Marii wyrażają uroczyste natchnienie, mają w sobie coś nieziemskiego, a ich oczy spotykają się w milczącym porozumieniu.