Adolf Bertram
Z Wikipedii
Adolf Bertram (ur. 14 marca 1859 w Hildesheim, Westfalia, zm. 6 lipca 1945 na zamku Johanesberg koło Jauernig), niemiecki duchowny katolicki, biskup Hildesheim, arcybiskup metropolita Wrocławia, kardynał.
Studiował w seminarium w Hildesheim, na niemieckich uniwersytetach w Würzburgu i Monachium oraz na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie; święcenia kapłańskie przyjął 31 lipca 1881 w Hildesheim. Pracował m.in. jako kapelan kolegium niemieckiego S. Maria dell'Anima w Rzymie. W 1884 powrócił do Hildesheim, gdzie zajmował się duszpasterstwem; w 1905 został wikariuszem generalnym, rok później wikariuszem kapitulnym. Kapituła wybrała go na biskupa Hildesheim 26 kwietnia 1906; uzyskał zatwierdzenie papieża Piusa X 12 czerwca t.r. i odebrał sakrę biskupią 15 sierpnia 1906 we Wrocławiu z rąk kardynała Georga von Koppa (biskupa Wrocławia).
Po śmierci kardynała Koppa został przeniesiony na stolicę biskupią wrocławską 8 września 1914; rządy w nowej diecezji objął 28 października 1914. W 1916 został mianowany członkiem Pruskiej Izby Panów oraz wybrany na przewodniczącego Konferencji Episkopatu Niemieckiego. Papież Benedykt XV mianował go 4 grudnia 1916 kardynałem, zachowując jednak jego nazwisko in pectore; nominacja została ogłoszona 5 grudnia 1919, z nadaniem tytułu prezbiterskiego S. Agnese fuori le mura. 13 sierpnia 1930 rządzona przez Bertrama diecezja została podniesiona do rangi arcybiskupstwa, a on sam do godności pierwszego arcybiskupa metropolity wrocławskiego.
Miał opinię zwierzchnika diecezji zatroskanego o rozwój życia religijnego, wspierał działalność diecezjalnych Caritasu i Akcji Katolickiej, sprzyjał rozwojowi kultury. Po dojściu do władzy Hitlera wielokrotnie protestował przeciwko naruszaniu praw Kościoła. Dwukrotnie brał udział w konklawe (1922, 1939). W 1922 z części diecezji wrocławskiej utworzono Administrację Apostolską na Górnym Śląsku; od 1925 r. - diecezja katowicka.
Zmarł w letniej rezydencji biskupiej w zamku Johanesberg koło Jauernig (obecnie Javornik w Czechach); został pochowany początkowo w Javorniku, w 1991 spoczął w katedrze metropolitalnej we Wrocławiu. Dopiero w 1972 jego pełnoprawnym następcą (metropolitą wrocławskim) został Bolesław Kominek (wcześniej zarządzał on archidiecezją jako delegat prymasa Polski i administrator apostolski).
Źródła:
- sylwetka w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965 - 1999, ISBN 8321113117, Warszawa 2000.
Poprzednik Georg Kopp |
biskup wrocławski 1914-1929 arcybiskup wrocławski 1929-1945 |
Następca Karol Milik |