Toeval
Het toeval kan worden gezien als het voorkomen van gebeurtenissen waarvoor geen rationele oorzaak te vinden is, of die ontstaan door een stochastisch proces.
Inhoud |
[bewerk] Wiskunde
In het wiskundig onderzoek van bv. de statistiek is het toeval een belangrijk onderdeel hiervan. De kansrekening houdt zich hoofdzakelijk met toeval in de wiskunde bezig.
[bewerk] Filosofie
De theorie dat toeval niet bestaat, met andere woorden, dat alle gebeurtenissen van tevoren volledig bepaald en dus volledig voorspelbaar zijn (het determinisme, het beroemdst geformuleerd door Laplace) heeft lange tijd de grootste schare volgelingen gekend in zowel de filosofie als de natuurkunde. In de theologie is er voortdurend strijd tussen de stelling dat God alles heeft voorbestemd (predestinatie) en de stelling dat God de mens een vrije wil heeft gegeven om te kunnen kiezen tussen goed en kwaad.
[bewerk] Natuurkunde
De 'ontdekking' van de kwantummechanica (door onder andere Max Planck en Niels Bohr) heeft daar echter verandering in gebracht. De kwantummechanica stelt namelijk dat een deeltje (bijvoorbeeld een foton of een elektron) zich, afhankelijk van de waarneming als golf of als klassiek deeltje gedraagt. Het deeltje 'kiest' pas voor een van de twee mogelijkheden op het moment dat het waargenomen wordt. Een waarneming op dit niveau is dus altijd beïnvloed door de waarneming zelf. Hieruit leiden veel tegenstanders van determinisme af dat het voor de waarnemer in deze zin onmogelijk is om een volledige voorspelling te doen en dat het volledig voorspelbare universum (volgens de moderne fysica) voor de mens niet bestaat.
[bewerk] Psychologie
De psycholoog Jung viel het op dat er soms 'toevallige' reeksen gebeurtenissen voorvielen die toch een of andere verborgen relatie met elkaar leken te hebben. Hij noemde dit verschijnsel synchroniciteit.
Voor een "toeval", zoals die bijvoorbeeld bij epilepsie voorkomt, zie insult.
 |
|
kansrekening | statistiek | toeval | verwachtingswaarde | kansverdeling | kansfunctie | kansdichtheid | voorwaardelijke kans | stochasticiteit |
