Stofuitdrukking
Ontbijt met krab
Stofuitdrukking is een term uit de schilderkunst die aangeeft hoe het oppervlak van een voorwerp is afgebeeld.
Vooral bij het schilderen van een traditioneel, realistisch stilleven is het virtuoos weergeven van de stofuitdrukking de doelstelling van de schilder, naast een mooie compositie of het weergeven van een bepaalde symboliek. Een dergelijk stilleven wordt dan ook vaak samengesteld om zoveel mogelijk verschillende oppervlakken te laten zien. Vaste onderdelen daarvan zijn vaak een glas, met het harde spiegelende oppervlak en vaak nog deels gevuld met wijn, een aantal voorwerpen van metaal, bijvoorbeeld een ietwat roestig mes, een tinnen kan, en zilveren of gouden voorwerpen. Voorts voedingsmiddelen met een verschillend oppervlak, zoals druiven, schaaldieren, brood, vruchten en dergelijke. Een meester van dit type schilderijen is Willem Claesz. Heda. In het hiernaast weergegeven schilderij zijn zelfs twee verschillende tafelkleden weergegeven.
Ook bij het schilderen van een portret kan de stofuitdrukking worden gebruikt om het realisme te versterken, waarbij een sterk contrast verkregen kan worden tussen de huid en verschillende onderdelen van de kleding en sieraden. Rembrandt heeft dit toegepast in bijvoorbeeld "Het joodse bruidje", en Jan van Eyck in "Het Arnolfini huwelijk".
Sommige hedendaagse kunstschilders vermijden juist het weergeven van een stofuitdrukking. Een voorbeeld hiervan is Fernando Botero. Ook de kubisten vermeden in hun stillevens het weergeven van stofuitdrukking.
