Schrikkeljaar
Een schrikkeljaar is een jaar met 366 dagen, in plaats van 365.
Inhoud |
[bewerk] Oorzaak
Een tropisch jaar (de tijd die de aarde nodig heeft om in haar baan om de zon van lentepunt naar lentepunt te draaien) is niet exact 365 dagen. Het is 365 dagen, 5 uren, 48 minuten en 45,1814 seconden. Als men zich van dat verschil niets zou aantrekken en de duur van een jaar op 365 dagen afrondde, kwam men na vier jaar bijna een dag te kort.
[bewerk] Correctie
Om dit te compenseren krijgt ieder vierde jaar (ieder jaartal dat deelbaar is door 4) er een dag bij: 29 februari, de schrikkeldag. Dit levert een gemiddelde op van 365 dagen en 6 uur per jaar. Omdat 5 uur, 48 minuten en 45,1814 seconden minder is dan 6 uur, is dit een overcorrectie, die optelt tot ongeveer drie dagen per 400 jaar. Daarom is besloten dat slechts eeuwjaren die deelbaar zijn door 400 (zoals 2000) schrikkeljaar zijn, en eeuwjaren die niet deelbaar zijn door 400 (zoals 1700, 1800, 1900) niet.
[bewerk] Verdere correcties
Met deze gegevens is uit te rekenen dat men iedere 100 jaar zo'n kleine drie kwartier te kort komt. Hiervoor zal in principe na een aantal millennia nog een correctie nodig zijn. De lengte van het zonnejaar is echter geen constante. Dit wordt veroorzaakt door de precessie van de aardas, en door de afname van de omwentelingssnelheid van de aarde door het effect van de zwaartekracht van de maan op de getijdebeweging op aarde. Daardoor is niet op voorhand vast te stellen wanneer die correctie voor het eerst plaats zal moeten vinden. Om voor deze laatste effecten te corrigeren, wordt eens in de zoveel tijd een schrikkelseconde ingevoegd, die op zich dus weinig van doen heeft met een schrikkeljaar.
[bewerk] Andere schrikkeljaren
Het schrikkeljaar volgens deze regelmaat bestaat sinds de invoering van de Gregoriaanse kalender. Schrikkeljaren met een extra dag zijn ingevoerd met de Juliaanse kalender, die uitging van een doorgaande regelmaat van een schrikkeljaar na iedere drie gewone jaren. De Grieks-orthodoxe kalender is ook gebaseerd op de Juliaanse kalender, maar heeft een ander systeem van uitzonderingen. Andere kalenders hebben een schrikkeljaar waarbij een schrikkelmaand wordt ingevoegd.
[bewerk] Naam
De naam "schrikkeljaar" komt van het Middelnederlandse scricken, wat oorspronkelijk "met grote passen lopen" en ook "springen" betekende, en dat ook terug te zien valt in het Hasseltse woord schrikschoen (schaats).
