Rana (geslacht)
| Rana | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Eetbare groene kikker (Rana kl. esculenta) |
|||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Rana Linnaeus, 1758 |
Rana is een zeer groot geslacht van kikkers, behorende tot de familie echte kikkers (Ranidae). Verreweg de meeste soorten hebben nog geen Nederlandse naam.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
Soorten uit dit geslacht zijn overwegend groen of bruin, groene kikkers leven vaak in het water, bruine kikkers op de wal, maar meestal niet ver van oppervlaktewater. De meeste soorten worden vrij groot en hebben uiterlijk ongeveer dezelfde kenmerken;
- een peervormig lichaam en een relatief gladde huid;
- twee dunne huidplooien aan weerszijden van de rug, dorsolaterale lijsten genoemd;
- goed ontwikkelde achterpoten om te springen met grote zwemvliezen om te zwemmen;
- grote en goed zichtbare trommelvliezen of tympana;
- relatief sterk gebonden aan water.
Er zijn vele soorten die een of meerdere van bovengenoemde kenmerken missen, maar daar juist vaak aan te herkennen zijn. De soorten komen voor over de hele wereld met uitzondering van de poolstreken maar zijn in veel streken uitgezet of onbewust verspreid door de mens. Het geslacht Rana is met bijna 240 soorten één van de grootste geslachten in de amfibieënwereld, en er komen er waarschijnlijk nog bij omdat vele ondersoorten op de rand staan als soort te worden ingedeeld, de classificatie is dus aan verandering onderhevig. Aan de andere kant worden er op termijn waarschijnlijk ook soorten in andere geslachten ondergebracht.
[bewerk] Indeling van de Rana-soorten
Dankzij DNA-technieken wordt er steeds meer bekend over de onderlinge verwantschappen tussen de verschillende soorten. Veel soorten zijn opgenomen in groepjes soorten binnen een geslacht die nauwer aan elkaar verwant zijn. Voorbeelden zijn;
- luipaardkikkers (Rana pipiens complex); R. berlandieri, R. blairi, R. chiricahuensis, R. fisheri, R. onca, R. pipiens, R. sphenocephala, R. subaquavocalis, R. yavapaiensis
- bruine kikkers (Rana temporaria complex); R. temporaria, R. agilis
- groene kikkers (Rana esculenta complex); R. ridibunda, R. kl esculenta, R. lessonae, R. perezi.
Ook kennen veel Rana-soorten net zoals de meeste amfibieën ook nog diverse kleurvariaties binnen een enkele soort, waarbij de kleuren en patronen van de variaties van diverse soorten elkaar soms overlappen waardoor determinatie erg moeilijk wordt.
Naast complexen zijn er ook diverse hybriden binnen het geslacht Rana; kruisingen tussen andere soorten. Deze kikkers worden niet als echte soorten beschouwd, voorbeelden zijn de Italiaanse middelste groene kikker (Rana kl hispanica), Graf's middelste groene kikker (Rana kl grafi) en de eetbare of middelste groene kikker (Rana kl esculenta), deze laatste soort is het bekendst en komt ook in Nederland en België voor. Het tussenvoegsel kl staat voor klepton, dat stelen betekent.
[bewerk] Soorten
Het geslacht Rana telt ongeveer 240 soorten, onderstaand zijn alle Europese soorten en de buiten Europa meer bekendere soorten weergegeven. De vetgedrukte soorten komen ook in Nederland voor en zijn rechts afgebeeld.
[bewerk] Europese soorten
- Heikikker (Rana arvalis)
- Balkanmeerkikker (Rana balcanica)
- Italiaanse poelkikker (Rana bergeri)
- Springkikker (Rana dalmatina)
- Griekse poelkikker (Rana epeirotica)
- Eetbare groene kikker (Rana kl esculenta)
- Stroomkikker (Rana graeca)
- Graf's middelste groene kikker (Rana kl grafi)
- Italiaanse middelste groene kikker (Rana kl hispanica)
- Italiaanse beekkikker (Rana italica)
- Italiaanse kikker (Rana latastei)
- Kleine groene kikker (Rana lessonae)
- Iberische groene kikker (Rana perezi)
- Groene kikker (Rana ridibunda)
- Albanese poelkikker (Rana shqiperica)
- Bruine kikker (Rana temporaria)
[bewerk] Soorten van buiten Europa
- Rana berlandieri (geen Nederlandse naam, Verenigde Staten en Mexico)
- Zuidelijke luipaardkikker (Rana blairi, Verenigde Staten en Canada)
- Gopherkikker (Rana capito, Verenigde Staten)
- Cascadenkikker (Rana cascadae, Verenigde Staten)
- Brulkikker (Rana catesbeiana, Verenigde Staten)
- Varkenskikker (Rana grylio, Verenigde Staten)
- Geelpootkikker (Rana muscosa, Verenigde Staten)
- Moeraskikker (Rana palustris, Verenigde Staten)
- Luipaardkikker (Rana pipiens, Verenigde Staten)
- Rana pretiosa (geen Nederlandse naam, Verenigde Staten)
- Houtkikker (Rana sylvatica, Verenigde Staten)
- Rana virgatipes (geen Nederlandse naam, Verenigde Staten)
- Rana yavapaiensis (geen Nederlandse naam, Verenigde Staten)
