Plastisch getal
Het plastisch getal is een verhoudingsreeks in een bepaalde architectonische verhoudingsleer.
Deze verhoudingsleer werd ontwikkeld door de priester en architect Dom Hans van der Laan (1904-1991), om te beginnen door verheffing van de wiskundige formule van de Gulden snede tot de derde macht. De wiskundige formule hiervoor is: Breedte/Lengte = Lengte/Hoogte = Hoogte/(Lengte+Breedte). Zo kreeg de klassieke leer van de Gulden Snede een samenhangende driedimensionale toepassing.
Deze verhouding vormde de basis van zijn systeem, maar werd door Van der Laan toch ongeschikt geacht om alle interne verhoudingen binnen een bouwwerk en de verhoudingen van dat bouwwerk met zijn omgeving te bepalen: daarvoor wilde hij een verhoudingsreeks vinden tussen wat hij de "acht orden van grootte" noemde, die hij zag als de fundamentele kwantitatieve ordening van de architectonische esthetica. Hiervoor nam hij de formule: x + 1 = x 3. Dit leverde een achtvoudige verhoudingsreeks op, het "Plastisch Getal", van 1:1, 4:3, 7:4, 7:3, 3, 4, 16:3 en 7. Aangezien 16 het kwadraat is van 4, kan men alle verhoudingen elegant uitdrukken in de getallen 1, 3, 4 en 7 — met dus als enkelvoudig deelbare verhoudingen 1:1, 3:4, 4:7, 3:7, 1:3, 1:4, 3:16 en 1:7. Van der Laan verkreeg zo een verhoudingssysteem dat hij intuïtief als juist ervoer en dat hij als basis gebruikte voor het architectonisch ontwerp. De wanddikte van een gebouw werd dan als concrete begineenheid in deze reeks genomen en verder uitgebreid tot het gebouw zelf, en uiteindelijk het stadskwartier.
Deze leer werd veelvuldig gebruikt binnen de Bossche School
[bewerk] bibliografie
Dom Hans van der Laan, Het Plastische Getal, XV lessen over de grondslagen van de architectonische ordonnantie, Leiden, E.J. Brill, 1967.
