Parmenion
Parmenion (Oud-Grieks: Παρμενίων, ca. 400 v. Chr.1 - Ecbatana, 330 v. Chr.) was een Macedonische generaal in de dienst van Philippus II van Macedonië en Alexander de Grote.
Parmenion was de zoon van de Macedonische edelman Philotas2. Tijdens het bewind van Philippus II behaalde Parmenion een grote overwinning op de Illyriërs onder leiding van Grabus in 356 v. Chr.3 Hij was ook een van de Macedonische afgevaardigden aangesteld om in 346 v. Chr. vrede met Athene te sluiten4 en werd in 342 v. Chr. met een leger uitgestuurd om de Macedonische invloed in Euboea te handhaven.
Inhoud |
[bewerk] Generaal van Philippus
Parmenion was de meest vertrouwde generaal van Philippus II en had een belangrijke invloed op de vorming van het taaie, disciplineerde en professionele Macedonische leger wiens tactieken oorlogvoering op land voor de komende eeuwen zou domineren, tot de hervormingen van Marius van het Romeinse leger in 107 v. Chr.. De essentiële tactische strategie van Macedonië onder Philippus (en geperfectioneerd door Alexander) was de vijandelijke infanterie- en centrale cavalerie-eenheden vast te zetten door de met sarissa gewapende falanx langs het midden en de linkerzijde, terwijl de uitmuntende cavalerie hen zouden omcirkelen en een beslissende aanval op de flank zouden inzetten. En deze tactiek, hoewel helemaal niet vernieuwend, werd toegepast in een variatie van nieuwe militaire concepten voor die tijd. Een van de doeltreffendste was de schuine falanxtechniek, die van de falanx een aanvallende macht maakte. Het gebruik van deze formatie en bewapen van de infanterie met een nieuw wapen, de sarissa, een zesmeter lange lans, maakte hen superieur ten opzichte van conventionelere infanterie, voornamelijk de Griekse hoplieten. Parmenion wordt vandaag de dag beschouwd als een essentiële schakel in de realisatie van de visie van Philippus. Zijn benoeming als onder-bevelhebber onder de veel jongere Alexander schijnt te wijzen op een grote achting voor hem5.
[bewerk] Generaal van Alexander
In 336 v. Chr. werd hij, met een leger van 10.000 mannen, met Amyntas Andromenes en Attalus uitgestuurd om voorbereidingen te treffen voor de herovering van Klein-Azië. Nadat Alexander was erkend als koning van Macedonië, werd Parmenion zelf tweede in rang na Alexander voor de bevelhebberschap over het leger. Hij wordt gedacht als contrast te hebben gediend voor de vernieuwende strategieën van zijn overste, door op deskundige wijze de orthodoxe strategie te formuleren. Zo stelde hij bijvoorbeeld - aldus Arrianus in zijn Anabasis bij de slag bij Granicus voor de aanval uit te stellen, daar het leger reeds de hele dag had gemarcheerd alsook omwille van andere politieke en geografische probleemd. Ondanks deze wijze raad stak Alexander toch de rivier over om de vijand aan te vallen en overwon. Nochthans, schijnt het aan dat geluk en lage moraal en tactieken aan Perzische zijde de overwinning voor het merendeel hadden behaald, dewelke de jeugdige brutaliteit van Alexander schijnt te hebben gematigd. Dezelfde bron stelt dat Parmenion bij de slag bij Gaugamela een nachtelijke aanval op Darius' verzamelde legertop, hetwelke Alexander beschouwde als bewijs dat Darius zijn troepen onder de wapens hield tijdens de nacht en het aan de Macedoniërs enig voordeel zou bieden indien zij voor een strijd overdag rustten. Parmenion zou van belang blijven tot en met de verovering van Babylon, als aanvoerder van de linkervleugel in de slag bij Issus en Gaugamela, een kritisch onderdeel in het totale Macedonische strijdplan, dat de koning toeliet de beslissende slag toe te brengen aan de vijand.
[bewerk] Val van Parmenion
Na de verovering van Drangiana, bracht men Alexander op de hoogte dat Philotas, de zoon van Parmenion, in een samenzwering tegen hem was betrokken. Philotas werd veroordeeld door het leger en ter dood gebracht. Alexander, die meende dat het te gevaarlijk was de vader te laten leven, stuurde het bevel naar Medië voor de moord op Parmenion. Er was geen bewijs dat Parmenion op welke manier dan ook iets met de samenzwering te maken had, maar hij werd zelfs niet de gelegenheid gegeven zicht te verdedigen. Ter verdediging van Alexander kan men inbrengen dat een misnoegde Parmenion een ernstige bedreiging was, vooral omdat hij een leger beval en nabij de schatkist van Alexander en zijn aanvoerlijnen was gestationeerd. Ook als hoofd van de familie van Philotas zou Parmenion verantwoordelijk gehouden zijn voor diens acties, ondanks een gebrek aan bewijs. Hij werd in 330 v. Chr. in Medië door drie officieren geëxecuteerd. Hij was ongeveer zeventig jaar oud.
[bewerk] Voetnoten
| 1 | Quintus Curtius Rufus, Historia Alexandri Magni Macedonis VI 11.32; cf VII 2.33. |
| 2 | Lucius Flavius Arrianus, Anabasis Alexandri III 11.10. |
| 3 | Demosthenes, XIX 69; Aeschines, III 72; Dinarchus, I 28; cf. Theopompus, FGrH 115 F165. |
| 4 | Plutarchus, Vita Alexandri III 8. |
| 5 | Curtius, IV 13.4; Marcus Iunianus Iustinus, Historiarum Philippicarum libri XLIV XII 5.3; cf. Plutarchus, Alex. XLIX 13; Ibidem, Moralia 177c, 179c. |
[bewerk] Antieke bronnen
- Lucius Flavius Arrianus, Anabasis Alexandri.
- Quintus Curtius Rufus, Historia Alexandri Magni Macedonis.
- Marcus Iunianus Iustinus, Historiarum Philippicarum libri XLIV.
- Plutarchus, Vita Alexandri.
- Plutarchus, Moralia.
[bewerk] Referenties
- art. Parmenio (c. 400-330 B.C.), in Encyclopedia Britannica V 20 (1911), p. 853.
- J. Lendering, art. Parmenion, Livius.org (2006).
- W. Heckel, art. Parmenion, in W. Heckel, Who’s Who In The Age Of Alexander The Great: Prosopography of Alexander’s Empire, Oxford, 2006, p. 190 - 192.
