Nationale Actiepartij

Politiek - Portaal:Politiek

Mexico - Portaal:Mexico

Mexico

Politiek van Mexico (categorie)

President: Felipe Calderón (lijst)

Kabinet

Congres van de Unie

Kamer van Afgevaardigden

Kamer van Senatoren

politieke partijen

PAN - PRI - PRD
PVEM - PT - C - PANAL - PASC

Presidentsverkiezingen 2006

Partijlogo

De Nationale Actiepartij (Spaans: Partido Acción Nacional, PAN) is een van de drie grote politieke partijen van Mexico. De partij geldt als conservatief. De bijnaam van de PAN is blanquiazul, hetgeen blauw en wit betekent en verwijst naar de kleuren van het partijlogo, en aanhangers van de partij worden panistas genoemd.

[bewerk] Ideologie

De PAN is een rechtse partij, zowel in economisch als in sociaal opzicht. De partij is voorstander van de neo-liberale vrije markteconomie en hervorming van de verzorgingsstaat. Veel PAN-leden zijn bovendien voor een verbod op abortus, homoseksualiteit en vloeken. Het is wel voorgekomen dat ultra-conservatieve PAN'ers een kunstwerk hebben vernield omdat ze het "immoreel" vonden. In de noordelijke staat Baja California hebben PAN-bestuurders zware politieke druk uitgeoefend om een tienermeisje dat verkracht was ervan te weerhouden abortus te plegen. Zulke extreme situaties worden echter niet gesteund door de meeste PAN-leden. Nast deze conservatieve vleugel is er ook nog een grote pro-zakenvleugelvleugel, die hetzelfde neoliberalisme nastreeft als de katholiek-conservatieve vleugel maar op sociaal gebied liberalere standpunten heeft dan de conservatieven. De katholiek-conservatieve vleugel heeft voornamelijk aanhang in het westen van Mexico, het traditionele bolwerk van het Mexicaanse katholicisme, terwijl de pro-businessvleugel sterk is in het noorden.

De PAN wordt vaak vergeleken met de Republikeinse Partij van de Verenigde Staten en ook wel met de christen-democratische partijen uit Europa. De PAN wordt vaak in verband gebracht met de Rooms-Katholieke Kerk, hoewel de partij zichzelf uitdrukkelijk niet-confessioneel noemt. Dit komt (mede) doordat de grondwet banden tussen politieke partijen en de Kerk uitdrukkelijk verbiedt.

[bewerk] Geschiedenis

De PAN is opgericht in 1939 door de katholieke tegenstanders van de Institutioneel Revolutionaire Partij (PRI), die van 1929 tot 2000 onafgebroken aan de macht was. De eerste partijvoorzitter was Manuel Gómez Morín. Enkele van de oprichters waren voormalige Cristero's. In tegenstelling tot de meeste andere oppositiepartijen, de zgn. satellietpartijen, steunde de partij nooit de PRI, en voerde de partij altijd een eigen koers. In de jaren '80 begon de steun voor de PAN te groeien. De partij ontpopte zich langzaam maar zeker tot de belangrijkste oppositiepartij. In 1989 boekte de partij de eerste grote overwinning, toen Ernesto Ruffo Appel tot gouverneur van Baja California werd gekozen. Dit was de eerste keer in meer dan een halve eeuw dat de oppositie een gouverneursverkiezing won. In deze tijd kwam ook een moderne vleugel van de PAN tevoorschijn, de zogenaamde neopanistas, die meer radicaal conservatief waren. De meeste neopanistas waren oorspronkelijk zakenlieden. Ruffo was een van hen, net zoals Manuel Clouthier. De neopanistas worden vaak vergeleken met de neoconservatieven in de Verenigde Staten. Een aantal prominente PAN-leden van het eerste uur waren echter ontevreden over deze ontwikkeling, omdat zij bang waren dat de PAN slechts een partij voor de rijken zou worden.

In de jaren '90, onder partijdvoorzitter Luis H. Álvarez, zette de groei door. De partij won meerdere gouverneurszetels (o.a. in Chihuahua, Guanajuato en Jalisco). In 2000 werd bij de presidentsverkiezingen de PRI verslagen en werd Vicente Fox van de PAN tot president gekozen. Fox was aanvankelijk populair omdat hij het machtsbastion van de PRI wist te breken. Maar omdat hij grotendeels dezelfde koers als de PRI bleef volgen, nam de steun af. De partij kreeg harde klappen bij de regionale en lokale verkiezingen in 2003, 2004 en 2005. De PAN verloor onder andere het gouverneurschap van de staat Chihuahua, waar de partij in de jaren '80 zijn eerste grote successen haalde, aan de PRI. In 2006 herstelde de partij zich echter. In de presidentsverkiezingen van 2006 wist voormalig minister van energie Felipe Calderón zeer nipt de omstreden presidentsverkiezingen te winnen. Op 1 december werd hij ingehuldigd als nieuwe president.

[bewerk] Aanhang

Momenteel levert de PAN 206 (van de 500) zetels in de Kamer van Afgevaardigden, 52 (van de 128) in de Kamer van Senatoren en negen gouverneurs. De PAN is sterk vertegenwoordigd in de meeste grote steden, met als grote uitzondering Mexico-stad. Ook is de partij sterk in de noordelijke deelstaten, in de Bajío en in Yucatán. In Mexico-stad en Zuid-Mexico is haar aanhang het kleinst. De huidige partijleider is Manuel Espino.