Levensverwachting
In de demografie is de levensverwachting een statistisch begrip dat het gemiddelde, of wiskundige verwachting, van de resterende levensduur van een individu in de bepaalde groep aangeeft. Voor niet-menselijke organismen wordt de term levensduur vaak gebruikt om op de gemiddelde lengte van het leven van een bepaalde soort aan te geven.
De levensverwachting is sterk afhankelijk van de criteria die worden gebruikt om de groep te selecteren. In landen met een hoog zuigelingssterftecijfer is de levensverwachting bij geboorte erg gevoelig voor het sterftepercentage in eerste levensjaar. In deze gevallen kan een andere maatstaf zoals de levensverwachting op de leeftijd van 10 jaar worden gebruikt om de gevolgen van zuigelingssterfte uit te sluiten en om de gevolgen van andere doodsoorzaken te openbaren. Niettemin wordt gewoonlijk de levensverwachting bij geboorte gespecificeerd. Om het te berekenen veronderstelt men dat de huidige sterftecijfers door het leven van de hypothetische pasgeborenen constant blijven.
[bewerk] Levensverwachting en menselijke geschiedenis
De levensverwachting is in de loop van de laatste eeuwen van menselijke geschiedenis drastisch gestegen. Deze veranderingen zijn grotendeels het resultaat van verbeteringen in volksgezondheid, geneeskunde en voeding. De grootste verbeteringen zijn gemaakt in de rijkste delen van de wereld, maar dezelfde gevolgen spreiden zich nu uit in andere delen van de wereld aangezien hun economieën en infrastructuur verbeteren.
De leeftijdverwachting steeg sterk in de 20e eeuw, vooral in ontwikkelde naties. Levensverwachting bij geboorte in de Verenigde Staten in 1901 was 49 jaar. Aan het eind van de eeuw was het 77 jaar, een verhoging van meer dan 50%. Dergelijke stijgingen zijn ook in andere delen van de wereld opgetreden. De levensverwachting in India en de Volksrepubliek China was rond 40 jaar in het midden van de eeuw. Rond de eeuwwisseling was dit toegenomen tot rond de 63 jaar. Deze stijgingen waren grotendeels toe te schrijven aan de uitroeiing en de controle van talrijke besmettelijke ziekten en aan vooruitgang in landbouwtechnologie (zoals chemische meststoffen).
De belangrijkste uitzondering op dit algemene patroon van verbetering is in die landen geweest die het meest door aids zijn getroffen, hoofdzakelijk in zuidelijk Afrika. Daar zijn significante dalingen van het levensverwachting toe te schrijven aan de ziekte de laatste jaren hun intrede hebben gedaan.
Een andere uitzondering is Rusland en andere vroegere republieken van de USSR na de instorting van de Sovjet-Unie. Verwachting van het leven van mannen daalde naar 59,9 jaar (onder de officiële pensioenleeftijd), van vrouwen naar 72,43 jaar (1999).
De laatste jaren zijn de zwaarlijvigheid-gecorreleerde ziekten een belangrijke volksgezondheidskwestie in vele landen geworden. De toename van zwaarlijvigheid wordt verondersteld een potentieel gezondheidsrisico te zijn door de stijgende risico's van kanker, hartkwalen en diabetes.
De hele menselijke geschiedenis door waren het grootste deel van de verhoging van de levensverwachting het gevolg van het verhinderen van vroege sterfgevallen. Nochtans geloven vele wetenschappers niet dat dit in de toekomst zal blijven doorgaan. Sommige wetenschappers geloven dat de verdere vooruitgang in de medische wetenschap de levensverwachting nog verder kan verhogen.
[bewerk] Verschillen in het levensverwachting in de wereld
Er zijn wereldwijd grote verschillen in de levensverwachting, die meestal door verschillen in volksgezondheid, geneeskunde en voeding van land tot land worden veroorzaakt.
Er zijn ook variaties tussen groepen binnen hetzelfde land. Bijvoorbeeld, in de V.S. waren er in het begin van de 20e eeuw zeer grote verschillen in het levensverwachting tussen mensen van verschillende rassen. Tegenwoordig zijn deze verschillen verminderd. Er blijven significante verschillen in het levensverwachting tussen mannen en vrouwen bestaan in de V.S. en andere ontwikkelde landen. Vrouwen worden meestal ouder. Deze verschillen door geslacht zijn de laatste jaren verminderd, doordat de levensverwachting van mannen sneller stijgt dan die van vrouwen.
De schadelijke gevolgen van gewoonten zoals tabak en andere verslavingen zorgen ook voor een significant verschil in levensverwachting.
Een andere belangrijke invloed op het levensverwachting is beroep. Goed opgeleide beroepen resulteren in een hoge levensverwachting, terwijl asbest en mijnen zorgen voor een lagere levensverwachting. Deze factor is sterk verbonden aan de wetten van een land: politieke dissidenten hebben een kortere levensverwachting in landen waar de vrije meningsuiting niet bestaat.
