Kalifaat van Córdoba
Het Kalifaat van Cordoba bestond tussen 929 en 1031. Het omvatte het grootste gedeelte van Spanje, en daarnaast gebieden in Noord-Afrika. De hoofdstad van het Kalifaat was Córdoba. Deze periode wordt gezien als het hoogtepunt van Islamitisch Spanje. Kunst, wetenschap, industrie en handel bereikten een niveau dat nergens anders in Europa gehaald werd, en er heerste een grote tolerantie ten opzichte van Joden en christenen.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan van het Kalifaat
In 711 vielen Moren, samen met enkele Arabieren, Spanje binnen, dat in die tijd door Visigoten werd geregeerd. Rond 720 was bijna het gehele Iberische schiereiland in Moorse handen. Pas in 732 werd de Moorse opmars een halt toegeroepen door Karel Martel bij de Slag bij Poitiers.
Rond 740 kwamen de Berbers, een van de Moorse stammen, in opstand. Er ontstond een machtsstrijd tussen de diverse Moorse en Arabische facties. Dit duurde tot ongeveer 756. Abd al-Rahman I, de enige overlevende van de dynastie van de Omajjaden, die net in Damascus waren afgezet door de Abbasiden, wist de diverse groepen te verenigen, en stichtte het Emiraat van Córdoba. Hij bouwde onder andere in 785 het begin van de Moskee van Córdoba, op de plaats van een oude Romeinse tempel.
Gedurende de 9e eeuw ontwikkelde het Emiraat zich steeds meer op economisch, commercieel, en militair gebied. In 912 besteeg Abd al Rahman III de troon. In 929 riep hij zichzelf uit tot Kalief.
[bewerk] Bloeitijd van het Kalifaat
Abd al Rahman III zou niet alleen de Kalief-titel nalaten aan Córdoba. Het kersverse kalifaat moest zich nu op twee fronten verdedigen. In Noord-Afrika begonnen de Fatimiden een bedreiging te vormen, terwijl in Noord-Spanje enkele nieuwe, opkomende koninkrijken, voortgekomen uit de laatste restanten van het Visigothische koninkrijk van Spanje, steeds krachtiger werden. Door militaire campagnes en het bouwen van vele fortificaties en versterkingen wist Abd al Rahman III deze bedreigingen voorlopig het hoofd te bieden.
Ondertussen werd het Kalifaat steeds welvarender. De Arabieren hadden twee nieuwe factoren in de streek geïntroduceerd. De eerste bestond uit nieuwe gewassen, zoals rijst, vijgen, sinaasappels, katoen, etc. De tweede bestond uit kennis over verbeterde irrigatiemethoden. De goed florerende landbouw maakte op zijn beurt een bloeiende industrie mogelijk, met onder andere mijnbouw, papiermaken, keramiek, etc. De producten van zowel de landbouwsector als de industrie vonden gretig aftrek als exportproduct. Vooral textiel uit Cordoba en vijgen uit Málaga schijnen in de hele Mediterrane wereld erg gewild te zijn geweest. De stad Córdoba telde in die tijd waarschijnlijk rond de 100 000 inwoners, wat het na Byzantium de grootste stad in Europa maakte. De stad onderhield dan ook diplomatieke banden met landen zo ver als Duitsland.
Abd al Rahman III en zijn opvolger Al-Hakam II waren grote grote beschermheren van kunst en wetenschap. Onder hun leiding werd een van de grootste bibliotheken in ter wereld aangelegd, en werd Córdoba een internationaal bekend studiecentrum
Er heerste een hoge mate van godsdienstvrijheid in het Kalifaat, in die tijd ongeevenaard in christelijke landen. Joden en christenen konden niet alleen hun godsdienst vrij belijden, maar waren zelfs vertegenwoordigd in belangrijke ambtelijke en wetenschappelijke ambten.
[bewerk] Ondergang van het Kalifaat
In 976 stierf Al-Hakam II. Aangezien zijn opvolger Hisham II nog maar 11 jaar oud was, werd er een drietal regenten aangesteld. Een van deze drie, Almanzor, wist zijn twee collega´s een voor een aan de kant te schuiven, zodat hij in 981 Groot-Vizier (een soort Islamitische hofmeier) werd. Hij zorgde ervoor dat de jonge Kalief zijn uren besteedde aan het bevredingen van zijn pleziertjes, zodat hijzelf in de praktijk alle macht had in het Kalifaat (soortgelijke ontwikkelingen zien we in die tijd in meer rijken gebeuren).
In zijn 20-jarig bewind voerde Almanzor 57 veldtochten uit tegen de christelijke koninkrijken aan zijn noordgrens. Dit was ook nodig, want hij hij had een erg dure levensstijl. Hij liet voor zichzelf een enorme paleisstad bouwen, een paar kilometer ten noorden van Córdoba. Verder verlaagde hij vaak belastingen, om populair te blijven bij het volk. Door zijn vele vijanden had een groot en duur leger nodig.
Almanzor overleed in 1002. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Abd Al-Malik, die de politiek van zijn vader voortzette. Hij overleed in 1008. Na zijn dood brak er een machtsstrijd uit, waarin verschillende facties jarenlang tegen elkaar streden om de zeggenschap in Córdoba. Alhoewel er in naam nog verschillende Omajjaden de titel van Kalief droegen, was er van central gezag geen sprake meer. De laatste Kalief werd in 1031 afgezet. Het Kalifaat viel uiteen in allemaal kleine koninkrijkjes, de Taifa.
Het zou bijna een eeuw gaan duren totdat Islamitisch Spanje weer een eenheid zou vormen onder de Almoraviden.
[bewerk] Heersers
[bewerk] Emirs van Córdoba (756 - 929)
- Abd-ar-rahman I, 756-788
- Hisham I, 788-796
- al-Hakam I, 796-822
- Abd-ar-rahman II, 822-852
- Muhammad I, 852-886
- al-Mundhir, 886-888
- Abdallah ibn Muhammad, 888-912
- Abd-ar-rahman III, 912-929
[bewerk] Kaliefen van Córdoba (929 - 1031)
- Abd-ar-rahman III, als Kalief, 929-961
- Al-Hakam II, 961-976
- Hisham II, 976-1008 (met Almanzor 976-1002, Abd Al-Malik 1002-1008)
- Mohammed II, 1008-1009
- Suleiman II, 1009-1010
- Hisham II, opnieuw, 1010-1012
- Suleiman II, opnieuw, 1012-1017
- Abd-ar-Rahman IV, 1021-1022
- Abd-ar-Rahman V, 1022-1023
- Muhammad III, 1023-1024
- Hisham III, 1027-1031
| Bron(nen): |
|
Fletcher, Richard (1992). Moorisch Spain. University of California Press, Berkely and Los Angeles, California, USA. ISBN 0-520-08496-9. |
