Jordanië

Al Mamlakah al Oerdoeniyah al Hashimiyah المملكة الأردنّيّة الهاشميّة
Vlag van Jordanië
Basisgegevens
Officiële landstaal:	Arabisch
Hoofdstad:	Amman
Regeringsvorm:	Parlementaire monarchie (Koninkrijk)
Religie:	Soennisme 92% Christelijk 6%
Oppervlakte:	92.300 km² (0,03%water)
Inwoners:	5,5 miljoen (60 / km²)
Overige
Volkslied:	As-salam al-malaki al-oerdoeni
Munteenheid:	Jordaanse dinar (JOD)
UTC:	+2
Nationale feestdag:	25 mei
Web | Code | Tel.	.jo | JOR | 962

Jordanië is een land ten oosten van de rivier de Jordaan, gelegen tussen Israël en de Westelijke Jordaanoever in het westen, Irak in het Oosten, Syrië in het noorden en Saoedi-Arabië in het zuiden.

Inhoud 1 Geschiedenis 1.1 Koningen van Jordanië 2 Geografie en demografie 2.1 Bevolking 3 Politiek en bestuur 4 Economie 4.1 Productie 4.2 Handel 4.3 Toerisme 5 Zie ook 6 Bronnen

[bewerk] Geschiedenis

Hoofdartikel: Geschiedenis van Jordanië

Het land was tot 1917 onderdeel van het Ottomaanse Rijk, toen dat door de geallieerde troepen verslagen werd gedurende de Eerste Wereldoorlog. Het land ging in 1922 deel uit maken van het Britse mandaatgebied Palestina. Abdullah van Jordanië werd in 1923 tot Emir van Transjordanië verklaard, onder een voorlopige overeenkomst. De overeenkomst hield ook in dat als het Verenigd Koninkrijk Frankrijk kon overhalen Syrië op te geven, Abdullah daar ook Emir mocht worden. Op 1 maart 1946 werd het land formeel onafhankelijk en heette toen Transjordanië ('over de Jordaan').

Direct na de beëindiging van het Britse mandaat over Palestina in 1948 en het uitroepen van de staat Israël, veroverden Transjordaanse troepen Judea en Samaria (nu meer bekend als de Westelijke Jordaanoever) die volgens het deelplan van Resolutie 181 voor de Arabisch-Palestijnse staat bestemd waren, alsook enkele plaatsen die voor de joods-Palestijnse staat bestemd waren. Irak, bestuurd door een broer van de koning van Transjordanië, werkte met hen samen. Oost-Jeruzalem, inclusief de Oude Stad, dat een neutrale status zou krijgen, werd door de Arabieren veroverd. Nadat Irak haar troepen terugtrok, kwamen alle gebieden als de Westelijke Jordaanoever onder uitsluitend Jordaanse bezetting.

In 1949 werd de Westoever (korte naam) geannexeerd op verzoek van zo'n 2000 Palestijnse notabelen. Zij waren van mening dat Transjordanië hen tegen de zionisten kon beschermen. Slechts het Verenigd Koninkrijk en Pakistan erkenden deze annexatie, de meeste Arabische landen waren fel tegenstander. Internationale betrokkenheid bij de bezetting/annexatie was evenwel minimaal. Transjordanië, dat nu de facto aan beide kanten van de Jordaan lag, veranderde haar naam in Jordanië. Aanvallen uit Jordaanse gebieden op Israël, waren aan de orde van de dag.

In 1951, gedurende het korte leiderschap van Koning Talal, werd een liberale grondwet ingevoerd. Jordanië werd een constitutionele monarchie. Na een staatsgreep in 1957 verspreidde Koning Hoessein (1953-1999) echter het parlement. Daarna regeerde hij praktisch als dictator, totdat hij in 1992 politieke partijen weer toestond.

In 1967 werd de Westoever door Israël op Jordanië veroverd, en tot bezet gebied gemaakt (alleen oost-Jeruzalem werd ingelijfd). Zo'n 200.000 Palestijnen vluchtten naar Jordanië, alsmede vele Palestijnse strijders. De Palestijnse strijders en Jordaanse regeringstroepen vielen hierna herhaaldelijk de Westoever binnen. Israëlische vergeldingsacties en aanvallen op Jordanië ondermijnden de stabiliteit van het land.

In 1970 kaapte het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina drie westerse vliegtuigen, waarna de vliegtuigen in Jordanië landden. Na acht dagen van gevechten tussen regeringstroepen en Palestijnse guerrilla's, die de kapers beschermden, werd een bestand getekend. De stabiliteit van het land kwam echter direct in gevaar en de koning besloot de militante Palestijnen uit zijn land te verwijderen. In de maanden daarna werden de Palestijnse strijders verslagen en Jordanië uitgezet. In juli 1971 waren hun laatste bases vernietigd.

Volgens sommigen richtte koning Hoessein daarna in de jaren zeventig bloedbaden aan onder de Palestijnse bevolking van Jordanië, die zijn regime zouden ondermijnen. Ook nu was de internationale aandacht zeer beperkt.

In 1989 voerde Koning Hoessein de verkiezingen weer in en gaf het parlement en de regering geleidelijk weer een grotere macht. Vanaf 1992 mocht men weer partijen vormen. In 1993 hield Jordanië, voor het eerst sinds 1956, verkiezingen waar meerdere partijen aan meededen. In 1994 werd een vredesverdrag getekend met Israël.

[bewerk] Koningen van Jordanië

Naam	Jaar van kroning	Jaar van abdicatie
Abdullah I	1923	1951
Talal	1951	1952
Hoessein	1952	1999
Abdullah II	1999	heden

Het Jordaanse Koningshuis behoord tot de clan van de Hasjemieten en stamt af van Hashem, de overgrootvader van Mohammed.

[bewerk] Geografie en demografie

De hoofdstad van Jordanië is Amman en die stad is met 1.430.000 inwoners de grootste van het land. Andere steden zijn Akaba, Al-Karak, Az-Zarqa, Irbid, Ma'an en Jerash. Het land bestaat voor 90% uit woestijn.

De bekendste rivier is de Jordaan op de grens met Israël en de Westelijke Jordaanoever. De Dode Zee is in feite een meer. Het land heeft via de Golf van Akaba een open verbinding naar de Rode Zee.

[bewerk] Bevolking

• Bevolkingsgroepen: Arabieren (waaronder een groot deel Palestijnen) 98%, Tsjerkessen 1%, Armeniërs 1%, Turken, Koerden
• Bevolkingsgroei: 2,49% (2006); in de 20e eeuw is de bevolking meer dan vertienvoudigd; in 1900 waren er 450.000 Jordaniërs ^[1].
• Talen: Arabisch (officiële taal), Engels
• Religie: Soennitische islam 93%, christendom 5%, Sjiitische islam, Druzen

[bewerk] Politiek en bestuur

• Politiek systeem: Parlementaire monarchie. Volksvertegenwoordiger elke 4 jaar gekozen, senaat elkaar 4 jaar benoemd door de koning.
• Staatshoofd: koning Abdullah II van Jordanië (sinds 1999)
• Regeringsleider: Maaruf al-Bakhit (sinds november 2005)
• Ministerraad: 25 personen, waaronder 4 vrouwen.

De regering gaat ingrijpende hervormingen doorvoeren om het land moderner en democratischer te maken.

Het land kent nog geen echte persvrijheid. Hoewel er onafhankelijke media bestaan (dat wil zeggen niet door de staat opgezette), wordt kritiek op bevriende naties bestraft met gevangenisstraf. Kritiek op de koning is ondenkbaar in Jordanië.

[bewerk] Economie

• BNP: $26.8 miljard ($4700 per inwoner) (2005)
• Groei BNP: 6.1% (2005)
• Inflatie: 4.5% (2005)
• Werkloosheid: 12.5% (2004)
• Ontwikkelingshulp: Ontvangen $552 miljoen(2000)

[bewerk] Productie

• Landbouw: fruit, groente, graan
• Delfstoffen: fosfaat, kalium, oliehoudende schalie
• Industrie: olieraffinage, cement

[bewerk] Handel

• Export: $1,00 miljard
• Exportproducten: chemische producten, kunstmeststoffen, halffabrikaten
• Exportpartners: India (16%), Irak (9%), Saoedi-Arabië (9%)
• Import: $3,292 miljard
• Importproducten: machines, voedingsmiddelen, brandstof
• Importpartners: Irak (15%), Duitsland 11%, Verenigde Staten 10%
• Havens: Akaba

[bewerk] Toerisme

• Ruïnestad Petra
• De Romeinse ruïnes van Jerash
• Wadi Rum, natuurgebied
• Dode Zee
• Dana natuurgebied
• Wadi Mujib natuurgebied

[bewerk] Zie ook

• Monumenten op de Werelderfgoedlijst
• A History of the Middle East door Peter Mandelson (ISBN 0-141-01123-8)

Bron(nen):

↑ WESP: historical demographical data

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Jordan van Wikimedia Commons.

Landen in Azië

Afghanistan - Armenië - Azerbeidzjan - Bahrein - Bangladesh - Bhutan - Brunei - Cambodja - China - Cyprus - Egypte - Filipijnen - Georgië - India - Indonesië - Irak - Iran - Israël - Japan - Jemen - Jordanië - Kazachstan - Kirgizië - Koeweit - Laos - Libanon - Maldiven - Maleisië - Mongolië - Myanmar - Nepal - Noord-Korea - Oezbekistan - Oman - Oost-Timor - Pakistan - Qatar - Rusland - Saoedi-Arabië - Singapore - Sri Lanka - Syrië - Tadzjikistan - Taiwan - Thailand - Turkije - Turkmenistan - Verenigde Arabische Emiraten - Vietnam - Zuid-Korea

Arabische Liga
Algerije | Bahrein | Comoren | Djibouti | Egypte | Irak | Jemen | Jordanië | Koeweit | Libanon | Libië | Marokko | Mauritanië Oman | Palestijnse Autoriteit | Qatar | Saoedi-Arabië | Somalië | Soedan | Syrië | Tunesië | Verenigde Arabische Emiraten

{{{afb_links}}}	Mandaatgebieden van de Volkenbond 1920-1945	{{{afb_rechts}}}	{{{afb_groot}}}
Bismarck-archipel - Carolinen en Marshalleilanden - Vrije Stad Danzig - Vrije Stad Fiume - Irak - Kameroen - Libanon - Memelland - Nauru - Noordelijke Marianen - Palestina - Territorium van Papoea - Territorium van Papoea en Nieuw-Guinea - Ruanda-Urundi - Saargebied - Syrië - Tanganyika - Togo - Transjordanië - West-Samoa - Zuidwest-Afrika