Heilige Grafkerk

Plattegrond

Het heilige graf

De Heilige Grafkerk is een christelijke kerk in de ommuurde oude stad in Jeruzalem. Deze wordt ook wel de Kerk van de wederopstanding genoemd. Volgens de overlevering is deze Christelijke kerk gebouwd op de plek waar Christus zowel gekruisigd als begraven zou zijn. Het is sinds de 4e eeuw een belangrijk pelgrimsoord. Op deze plaats hebben meerdere kerken gestaan die tijdens oorlogen en branden vernietigd werden. Het huidige gebouw stamt uit 1149 en is in vroeg-gotische stijl gebouwd.

[bewerk] Beschrijving

Midden in de kerk bevind zich het Heilige graf, een graftombe, op de plaats waarvan men vermoedt dat Jezus begraven ligt. Op deze tombe is het 14e onderdeel van de Kruisweg uitgebeeld. Vlak voor de ingang zou het lichaam gebalsemd zijn. Deze plaats wordt aangegeven met een grote marmeren steen. In het middenschip is een plaats te vinden waarvan destijds werd aangenomen dat het het middelpunt van de (platte) Aarde was. In de Adamskapel zou vroeger de schedel van Adam gelegen hebben. Onder de kerk bevind zich de plaats waar destijds het kruis gestaan zou hebben.

In de kerk bevinden zich altaren en kapellen die door verschillende Christelijke geloofsgemeenschappen worden beheerd. Alleen de Protestanten zijn hier niet vertegenwoordigd.

[bewerk] Scepsis

In 19e eeuw ontstonden twijfels over de vraag of de kerk zich werkelijk op de plaats van de kruisiging bevond. Deze kruisiging zou volgens het Nieuwe Testament buiten de stadsmuren van Jeruzalem zijn voltrokken en de kerk bevond zich binnen de muren. Dit was voor de Britse generaal Gordon een reden om een nieuwe plaats aan te wijzen. Dit werd het zogenaamde Tuingraf. Later zou echter blijken dat de locatie van de Heilige Grafkerk zich ten tijde van het leven van Jezus buiten de muren bevond. Jeruzalem is een paar jaar na de dood van Christus uitgebreid waardoor de kruisigingsplaats binnen de muren kwam te liggen.

[bewerk] Geschiedenis

In de eerste eeuw werd Jeruzalem zwaar beschadigd tijdens een aantal opstanden waarbij de Romeinen hardhandig optraden. Keizer Hadrianus liet alle Joden verdrijven en liet de stad opnieuw opbouwen. Op de plek waar nu de Grafkerk staat werd in zijn opdracht een tempel ter ere van de godin Venus gebouwd. Toen in de derde eeuw het Christendom de staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk werd, werd dit gebouw vervangen door drie kerken die boven drie heilige plaatsen gebouwd werden. Deze werden gebouwd in opdracht van Sint Macarius, destijds de bisschop van Jeruzalem. Voordat de bouw van start ging werd de bouwplaats echter uitgegraven en grondig onderzocht. Hierbij zouden een aantal relikwieën gevonden zijn, waaronder het kruis waaraan Christus gestorven zou zijn.

In het jaar 335 werd de kerk ingewijd. Het gebouw werd bij de inval van de Perzen zwaar beschadigd. De kerk werd weer herbouwd om in 1009 compleet met de grond gelijk gemaakt te worden door de Fatimidische kalief Al-Hakim. Men ging hierbij zeer grondig te werk. Zelfs de fundamenten werden weggehaald.

In 1149 werd de huidige kerk gebouwd.

[bewerk] Beheer

Om het beheer van de kerk is eeuwenlang letterlijk gevochten. Niet alleen tussen Moslims en Christenen maar ook tussen verschillende Christelijke groeperingen onderling. Zo werd het beheer dan ook steeds op andere families en kloosterordes overgedragen. Vaak na zeer gewelddadige incidenten.

Sinds 1852 worden verschillende delen van de kerk beheerd door zes kloosterordes. Ook worden een aantal delen (waaronder de hoofdingang) gezamenlijk beheerd. Aangezien de zes ordes het moeilijk eens worden, en elke partij een veto kan uitspreken, wordt er nooit iets verbouwd. Dit heeft op een aantal plaatsen tot ernstig achterstallig onderhoud geleid. De moeilijkheid van de huidige situatie blijkt o.a. uit een ladder die al meer dan 150 jaar op een balkon boven de ingang staat en die onder geen beding verplaatst mag worden. Een marmeren muur die op instorten staat is in 1947 door de Britten gestut maar nooit meer gerestaureerd.

Ook nu zijn er nog regelmatig incidenten. In 2002 verplaatste een Coptische monnik een stoel en dit was de aanleiding voor een vechtpartij tussen verschillende groepen monniken waarbij elf monniken in het ziekenhuis terecht kwamen.