Griep
| Griep | |
 |
|
| ICD-10 | J10.
, J11. |
| ICD-9 | 487 |
| DiseasesDB | 6791 |
| eMedicine | med/1170 |
Echte griep of influenza is een ziekte die veroorzaakt wordt door het influenzavirus. Dit virus infecteert de luchtwegen. Veel mensen zeggen griep te hebben als ze in de winter of de herfst door een verkoudheid-achtige ziekte met wat koorts worden getroffen, maar hierbij gaat het meestal om een gewoon verkoudheidsvirus. Echte influenza leidt bij de meeste mensen tot aanzienlijke ziekteverschijnselen en een niet te verwaarlozen sterfte, vooral bij bejaarden. Elk jaar krijgen ongeveer 80.000 Nederlanders griep. Tijdens een gemiddelde griepepidemie in de winter gaan er in Nederland 1000 tot 2000 personen direct aan de griep of aan de gevolgen ervan dood. Slachtoffers vallen vooral in de risicogroepen: ouderen (ca. 90% van de sterfgevallen is 65 jaar of ouder) en personen met een chronische aandoening (bijvoorbeeld diabetes mellitus, hart- en longaandoeningen).
Inhoud |
[bewerk] Symptomen
De belangrijkste symptomen van griep zijn hoge koorts, verkoudheid, koude rillingen en spierpijn.
[bewerk] Cyclische variatie
Er zijn een aantal varianten van het griepvirus; de griep van een gegeven jaar lijkt op, maar is niet identiek aan, die van een jaar eerder. Om de paar decennia treedt echter een veel grotere verschuiving op waarbij een heel nieuw type griepvirus de ronde gaat doen, vaak met veel ernstiger symptomen. De resulterende pandemie eist soms veel slachtoffers. De vatbaarheid van de bevolking voor varianten van het griepvirus verandert langzaam door het uitsterven van immune mensen en het geboren worden van nieuwe mensen die nog niet immuun zijn. Of een gegeven virus zich goed kan handhaven en tot een epidemie kan leiden hangt vooral van de infectiekans en het percentage immune personen af.
Rond het einde van de Eerste Wereldoorlog zijn miljoenen mensen aan de Spaanse griep overleden. Eind jaren vijftig heeft de aziatische griep en eind jaren zestig de Hongkonggriep gewoed.
Nieuwe griepvarianten kunnen zich vormen door recombinaties van virussen die endemisch zijn bij verschillende diersoorten, zoals mensen, vogels en varkens, als een mens of dier met meer virussen tegelijk wordt besmet.
Omdat op het Chinese platteland veel kleinschalige boeren wonen met varkens en pluimvee is dit mondiaal gezien een 'kraamkamer' van veel griepvirussen.
In 1997 en 1999 bleek een kippengriepvirus in Hongkong opeens in staat over te springen van vogels op mensen; van de eerste besmette personen overleed een aanzienlijk percentage. Door in die gebieden meteen alle pluimvee te slachten en te vernietigen is deze potentiële epidemie/pandemie toen met succes de kop ingedrukt.
[bewerk] Preventie
Vaccinatie tegen griep is mogelijk, maar door het gemak waarmee het virus zich aanpast (door mutatie) moeten er elk jaar weer nieuwe vaccins ontwikkeld worden. De samenstelling van de nieuwe vaccins wordt gecoördineerd door de wereldgezondheidsorganisatie. Ze zijn werkzaam tegen de virussen waarvan men vermoedt dat ze het volgende jaar zullen toeslaan. Verstrekking van vaccins is in Nederland gratis voor mensen in risicogroepen, dat wil zeggen mensen voor wie het doormaken van een echte griep levensbedreigend zou zijn.
[bewerk] Behandeling
Antivirale middelen :
- Amantadine
- Rimantadine
- Oseltamivir (merknaam Tamiflu)
- Zanamivir (merknaam Relenza)
[bewerk] Volksbenamingen
Voor en door de oneenduidige symptomen ("griepje" en influenza) bestaan in de volksmond allerlei bijnamen die vooral slaan op de spier-, gewrichts- en botpijn die er wel eens bij komt kijken, men heeft het dan over "pijn in je...":
- Donder (algemeen maar vooral in de provincies)
- Sodemieter (algemeen maar m.n. in Amsterdam e.o.)
- Flikker
- Lijer (Rotterdam, maar is minder bekend)
- Doonder of Doender (variatie per Zeeuws eiland)
- Togus of Tokus (Amsterdam)
- de lendenen of de lenden (de "keurige" versie).
Al deze benamingen staan oorspronkelijk voor het achterlijf of onderlijf maar worden inmiddels voor het geheel aan lijf en ledematen gebruikt.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
- Uitvoerige wetenschappelijke bespreking in het Nederlands.
- Een uitvoerige (maar Engelstalige) behandeling door de Centers for Disease Control van deVS
- Griep op wereldtournee (Kennislink-dossier)
- De Grote Griepmeting
- Website van de Belgische overheid die alle informatie over griep, vogelgriep en een eventuele grieppandemie bundelt
- Pandemic Preparedness Plan of the The Netherlands Overview of key Health Institutions, Addresses and Contingency Plans
