Grace Murray Hopper

Commodore Grace Hopper
Officieel portret van de U.S. Navy, 20 januari 1984

Mevrouw Professor Doctor Admiraal Grace Murray Hopper (* 9 december 1906 - † 1 januari 1992) was een Amerikaans wiskundige, pionierend informatica, natuurkundige en officier van de Amerikaanse marine. Op haar CV staan onder andere de eerste programma's voor de Mark I Calculator en de eerste echte compiler voor een programmeertaal.

[bewerk] Leven en loopbaan

Hopper werd geboren in 1906 – haar volledige meisjesnaam was Grace Brewster Murray. Ze behaalde haar bachelor in de wiskunde en in de natuurkunde aan het Vassar College in 1928; tijdens haar studie werd ze opgenomen in de academische sociëteit ΦΒΚ (Phi-Beta-Kappa) vanwege haar wetenschappelijke talenten. Ze studeerde verder te Yale en behaalde in 1930 haar master in dezelfde twee richtingen. In 1934 werd ze de eerste vrouw in de Verenigde Staten die promoveerde in de wiskunde. Haar dissertatie droeg de titel New Types of Irreducibility Criteria en betrof tot dan toe onbekende criteria van irreducibiliteit. Vanaf 1931 gaf Hopper ook les wiskunden te Vassar; tegen 1941 was ze daar universitair hoofddocent.

In 1943 trad ze toe tot de U.S. Naval Reserve en werd gestationeerd in het onderzoekslaboratorium voor computertoepassingen. Daar werkte ze samen met Howard Aiken aan de Mark I Calculator. Ze was de eerste persoon die er ooit een programma voor schreef. Tegen het einde van de oorlog zwaaide ze af bij de marine, maar bleef werken aan de ontwikkeling van de Mark II en Mark III Calculator-machines.

In 1949 ging ze werken voor de Eckert-Mauchly Computer Corporation, waar ze aan boord kwam net op het moment dat dit bedrijf bezig was aan de UNIVAC I. Ze werd op dat project bijgeschakeld. Begin jaren '50 werd het bedrijf overgenomen door de Remington Rand Corporation en ze was bij hen in dienst toen ze haar eerste werk op het gebied van compilers publiceerde. Haar compiler heette de A compiler, met als eerste versie A-0. Latere edities werden op de markt gebracht onder de namen ARITH-MATIC, MATH-MATIC en (vooral) FLOW-MATIC.

Enige tijd later keerde ze terug bij de marine, waar ze te werk gesteld werd om validatiesoftware te schrijven voor de nieuwe COBOL programmeertaal. De COBOL-definitie werd vastgesteld door het CODASYL-committee, maar was feitelijk een uitbreiding van Hoppers FLOW-MATIC met een aantal zaken uit de COMTRAN-taal (het FLOW-MATIC equivalent van IBM). Ondanks de omkleding met committees en allerhande andere officieelheden, staat het toch vast dat het Hoppers idee was dat een computer geprogrammeerd kon worden in een taal die leek op een natuurlijke taal zoals Engels en niet in machinetaal of iets dat daar sterk op leek (zoals de assemblers van dit tijd gebruikten). Het is zeker ook verdedigbaar om te stellen dat COBOL geheel op haar filosofie en inzichten gebaseerd was.

Grace Hopper

Hopper zwaaide weer af bij de National Reserve in 1966, met de rang van commander. In augustus van 1967 werd ze echter weer in actieve dienst teruggeroepen voor een periode van zes maanden – die later omgezet werden in een aanstelling voor onbepaalde duur. In 1973 werd ze door admiraal Elmo R. Zumwalt Jr. bevorderd tot captain.

Gedurende de jaren '70 verrichtte ze onderzoek naar gestandaardiseerd testen van computers, voornamelijk voor programmeertalen en uiteraard met name gericht op COBOL en FORTRAN. Het testprogramma van de marine voor de mate waarin programma's de standaarden in deze talen volgden, leidde tot een grote convergentie van de verschillende dialecten van programmeertalen zoals die door commerciële partijen aangeboden werden. Deze testseries (en ook het beheer ervan) werden in de jaren '80 overgenomen door het National Bureau of Standards, nu het NIST geheten.

In maart 1983 verscheen Hopper op televisie in het programma 60 Minutes. Daar werd ze opgemerkt door Philip Crane, lid van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Hij diende een motie in bij het Huis om president Ronald Reagan te bewegen haar te bevorderen tot commodore, hetgeen ook gebeurde bij Speciaal Besluit van de Bevelvoerder. In 1985 werd deze rang omgezet in rear admiral. In 1986 zwaaide ze (onvrijwillig) af bij de marine.

Ze werd toen aangenomen als senior consultant bij Digital Equipment Corporation, een aanstelling die ze de rest van haar leven behield. Haar voornaamste activiteit in deze baan was als een soort "goodwill ambassadeur". Ze werd het lezingen-circuit opgestuurd en hield speeches over het prille begin van computers, haar carrière en over wat computerbouwers zouden kunnen doen om het leven van hun gebruikers te vergemakkelijken. Ze bezocht het grootste deel van Digital's R&D-faciliteiten en kreeg normaal gesproken een staande ovatie na haar lezing. Bij deze gelegenheden verscheen ze altijd in uniform, in groot tenue.

Hopper overleed in 1992 en werd met militaire eer begraven te Arlington National Cemetery. Tot die tijd woonde ze in Arlington in Virginia; aan de South Joyce Street, tegenover haar woning, ligt een klein parkje dat tegenwoordig beheerd wordt door Arlington County – het Grace Murray Hopper Park.

[bewerk] Prijzen en andere toekenningen

1969 — Hopper won de eerste "man of the year" award van het Data Processing Management Association.
1971 — De Association for Computing Machinery stelt de "Grace Murray Hopper Award for Outstanding Young Computer Professionals" in.
1973 — Hopper wordt als eerste Amerikaan en de eerste vrouw van enige nationaliteit een Distinguished Fellow of the British Computer Society.
1986 — Ontvangt de Defense Distinguished Service Medal bij haar arzwaaien.
1987 — Werd Computer History Museum Fellow Award Recipient.
1991 — Ontving de National Medal of Technology.
1996 — Tewaterlating van de USS Hopper, naar haar vernoemd.

[bewerk] Anekdotes

Tijdens haar loopbaan was Hopper een graag geziene spreekster bij allerlei gebeurtenissen rond computers. Ze stond bekend om haar levendige en ietwat boude spreekstijl en ook om haar eindeloze schat aan "wapenfeiten" uit de vroege dagen van de computer.

De fameuze bug in de computer

Tijdens haar werk aan de Mark II te Harvard, vonden haar collega's een mot in de relais van de machine, die de operatie van de machine verhinderde. Zij merkte toen op dat ze de machine aan het "debuggen" waren. Hoewel deze term niet met zekerheid aan haar toegeschreven kan worden, is zij wel degene die hem populair gemaakt heeft. De resten van de mot zijn overigens nog te bewonderen, ingeplakt in het logboek van het team dat bewaard wordt in het Naval Surface Weapons Center.
Hopper is beroemd vanwege haar visuele hulpstuk om de nanoseconde te illustreren. Ze kreeg tijdens haar loopbaan vaak de vraag (van generaals, admiraals en dergelijke) waarom de communicatie per satelliet zo lang duurt. Daarop begon ze stukjes touw uit te delen van minder dan dertig centimeter lengte, de afstand die licht in een nanoseconde aflegt. Ze gebruikte hetzelfde middel om uit te leggen waarom computers klein moeten zijn om snel te zijn, waarbij ze haar kleine nanoseconde vaak contrasteerde met een stuk touw van ongeveer 300 meter, de "lengte" van een microseconde.