Gistel

Stad Gistel
ligging binnen het arrondissement Oostende in de provincie West-Vlaanderen
Wapen	Vlag

Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Oostende
Geografische ligging	51°9′NB 2°58′OL
Oppervlakte	42,25 km²
Bevolking (Bron: NIS)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	11.125 (01/01/2006) 49,43% 50,57% 263 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0–19 jaar 20–64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2006) 25,10% 58,04% 16,86%
Buitenlanders	0,89% (01/07/2005)
Economie
Werkloosheidsgraad	6,82% (01/01/2006)
Gemiddeld inkomen	12.083 euro/inw. (2003)
Politiek
Burgemeester	Roland Defreyne (VLD)
Bestuur	VLD, N-VA
Zetels VLD CD&V sp.a N-VA	21 8 5 5 3
Deelgemeenten met postcode
Postcode	Deelgemeente
8470 8470 8470 8470	Gistel Moere Snaaskerke Zevekote
Overige info
Zonenummer	059
NIS-code	35005
Politiezone	Kouter
Webadres	www.gistel.be

Gistel is een plaats en stad in de provincie West-Vlaanderen in België. Dit polderstadje telt ruim 11.000 inwoners die als bijnaam "Hovelingen" hebben.

Gistel is vooral bekend door zijn Flandriens: voormalig wielrenner Johan Museeuw, winnaar van onder andere de Ronde van Vlaanderen, en Sylvère Maes, winnaar van onder andere de Ronde van Frankrijk in 1936 and 1939.

Belangrijk evenement is de jaarlijkse St.-Godelieveprocessie, rond de Heilige Godelieve van Gistel. Het ter Hare ere opgerichte slotklooster, Abdij Ten Putte, is één van de bekendste West-Vlaamse bedevaartsoorden.

[bewerk] Kernen

Naast de stedelijk hoofdgemeente Gistel zijn ook de landelijke dorpen Moere, Snaaskerke en Zevekote deelgemeenten van Gistel. Moere en Zevekote waren voor 1971 zelfstandige gemeenten terwijl Snaaskerke in 1977 bij Gistel werd gevoegd.

#	Naam	Oppervlakte
I	Gistel	16,88
II	Moere	9,84
III	Zevekote	6,91
IV	Snaaskerke	8,62

De gemeente Gistel grenst aan de volgende dorpen:

a. Oudenburg (stad Oudenburg)
b. Westkerke (stad Oudenburg)
c. Eernegem (gemeente Ichtegem)
d. Koekelare (gemeente Koekelare)
e. Zande (gemeente Koekelare)

f. Sint-Pieters-Kapelle (gemeente Middelkerke)
g. Slijpe (gemeente Middelkerke)
h. Leffinge (gemeente Middelkerke)
i. Stene (stad Oostende)
j. Zandvoorde (stad Oostende)

[bewerk] Kaart

Gistel, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

[bewerk] Geschiedenis

In de naam Gistel ligt de ontwikkelingsgeschiedenis van het landschap en het kontact tussen de polder- en zandstreek besloten. Gistel zou van het Germaanse ‘geest’ en ‘lo’ komen, wat betekent: open bos op hogere zandgrond, nabij moerassen. Gistel ligt dan ook op een oude zandheuvelrug met zowel in het noorden (naar de zee op) als in het zuiden (meer land inwaards) lager gelegen gebieden.

Dat Gistel reeds vermeld zou staan in de 9e eeuwse aantekeningen van de Noormannen staat ter discussie. Officieel neemt men aan dat de eerste documenten die Gistel vermelden uit de 10e eeuw zijn. Volgens deze documenten zou Gistel in deze periode een gunstige ligging hebben aan de zee (zie ook walraversijde).

In de middeleeuwen was Gistel (ook wel een Gestella/Gistella of Ghistelle/Ghestelle genoemd) een Graaflijke heerlijkheid, Gistel-Ambacht. De groei van Gistel moet te danken zijn aan de bevaarbaarheid van een kreek, waardoor deze vooruitgeschoven plek langs de toemalige grillige kustlijn, een strategische positie verwierf in de verdediging tegen de Noormannen. Zolang de kreek bevaarbaar bleef ontwikkelde Gistel zich tot een haven- en handelsnederzetting. In de 12e eeuw kende de stad zelfs een versterkte vesting met zes poorten.

Na ruim 400 jaar van grote bloei kreeg Gistel in 1488 de doodsteek ingevolge de vernieling en plundering van de stad door de troepen van Maximiliaan van Oostenrijk. Opeenvolgende oorlogen en plunderingen maakten de heropstanding onmogelijk.

Met de aanleg van de steenweg Oostende-Wijnendale (18e eeuw) en de spoorweg Oostende-Torhout ,Spoorlijn 62(19e eeuw), kreeg Gistel nieuwe impulsen en kende de stad een groei rond de genoemde verkeersknooppunten. De realisatie van E40 (A18) verhoogde de bereikbaarheid van Gistel in belangrijke mate. Met een eigen industrieterein en bruisend handelscentrum werd verhinderd dat Gistel een slaapstad zou worden van Oostende.

[bewerk] Demografische evolutie

Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; vanaf 1977= inwoneraantal per 1 januari
1971: aanhechting van Moere en Zevekote (+16,75 km² met 1.722 inwoners)
1977: aanhechting van Snaaskerke en een gebiedsdeel van Westkerke (+9,49 km² met 1.036 inwoners)

[bewerk] Bezienswaardigheden

[bewerk] St.-Godelieveprocessie

Het stadje Gistel is zonder twijfel de bakermat van de Godelieveverering in Vlaanderen en Noord-Frankrijk. Hoogtepunt in de verering is de St.-Godelieveprocessie. Deze gaat uit door het dorpcentrum op de eerste zondag na 5 juli.

[bewerk] Abdij Ten Putte

Zie Abdij Ten Putte voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op het einde van de elfde eeuw werd op de plaats van de marteldood van de Heilige Godelieve een vrouwenklooster gesticht. Nu nog is Abdij Ten Putte één van de meest bezochte West-Vlaamse bedevaartsoorden.

[bewerk] Sint-Godelievemuseum

Het Sint-Godelievemuseum is gelegen binnen de muren van de abdij Ten Putte.

[bewerk] Oostmolen

Aan de oostelijke rand van het stadscentrum bevindt zich de site van de Oostmolen, een typische Vlaamse staakmolen.

Door zijn dubbele functie van graan- en oliemolen dient de Oostmolen beschouwd te worden als een enig exemplaar onder de staakmolens. Het wiekenkruis is niet alleen een aandrijfbron voor de twee koppels maalstenen in de draaibare molenkast maar ook voor de olieslagerij in het stampkot. De molen is reeds vermeld in 1302. Aanvankelijk was het een banmolen, gezien iedere tiende schep graan aan de Heer van Gistel moest worden afgestaan.

De bezettingstroepen van Maximiliaan van Oostenrijk staken in 1488 de molen in brand, samen met de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk en het kasteel. Een tweede molen verdween tijdens de godsdiensttroebelen op het einde van de 16e eeuw.

De molen staat afgebeeld op de kaart van Jacob Van Deventer (ca. 1659-1573) en op de Sanderusgravure (1641). Het huidige molengebouw dateert uit de 18e eeuw en staat op de Ferrariskaart (1770-1778).

De Oostmolen was een typische Vlaamse staakmolen die oorspronkelijk op bakstenen teerlingen was geplaatst. In 1841 werd hij door Karel Peel Keckaert op een torenkot geplaatst om er zo een oliemolen of stampkot van te maken. In 1933 werden de wieken onder impuls van eigenaar en molinoloog Alfred Ronse verdekkerd, dit als één van de eerste molens in West-Vlaanderen. Vanaf 1934 werd de molen niet meer gebruikt. In 1971 schonk de familie Ronse de molen aan de stad Gistel. Na een brand in 1979 werd de staakmolen volledig heropgebouwd tussen 1979 en 1982 door de Gistelse molenbouwersfamilie Peel o.l.v. ingenieur-architect W. Snauwaert. De inhuldiging van de gerestaureerde graan- en olieslagmolen vond plaats op 19 mei 1984.

Op 26 juni 1999, bij windstil weer, brak plots één houten wiek van de Oostmolen af. Om veiligheids-redenen werd daarna ook de wiek in het verlengde van de afgebroken wiek verwijderd. De sinds 1942 als monument geklasseerde Oostmolen staat er al die tijd troosteloos bij. Het restauratiedossier heeft jaren aangesleept. Terwijl mensen uit de praktijk, zoals molenaar en molenbouwer, opteerden voor lichtere metalen wieken, bleef Monumenten en Landschappen kiezen voor houten wieken. De restauratie van de volledige molen (met houten wieken) werd toegewezen aan de Nederlandse molenbouwer Adriaens. De werken zullen 282.414 € kosten en worden voor 80 procent gesubsidieerd door het Vlaamse Gewest. Momenteel wordt het torenkot gerestaureerd. Na volledige restauratie zal deze unieke molen, waarmee zowel lijnzaadolie als meel wordt geproduceerd, opnieuw draaien en binnenin bezichtigd kunnen worden.

De nabijgelegen, sinds 1997 geklasseerde, molenhoeve wordt omgebouwd tot cafetaria en het is de bedoeling dat er in de bijgebouwen een bezoekerscentrum komt.

[bewerk] O.L.-Vrouwekerk

Het stadspark wordt beheersd door de monumentale neogotische Onze-Lieve-Vrouwekerk. De rechter beuk is volledig gewijd aan de Heilige Godelieve.

[bewerk] Wandel- en fietspaden

Gistel wordt doorkruist door het internationaal fietspad langs het Kanaal Plassendale - Nieuwpoort en het provinciaal fietspad langs de oude spoorwegbedding "de groene 62". Daarnaast zijn er ook nog tientallen fietsroutes uitgestippeld.

[bewerk] Windmolenpark

De aanleg van een nieuw windmolenpark in Gistel is begonnen (langs de A18/E40 ten oosten van de afrit Gistel). De realisatie heeft wat op zich laten wachten doordat de luchthaven van Oostende verzoek tot schorsing had ingediend bij de Raad van State.

Het omvat vier windturbines van van elk een nominaal vermogen van 2.000kW. De geraamde productie is ongeveer gelijk aan elektriciteitsverbruik van ongeveer 5.000 gezinnen (16.000.000 kWh per jaar). Hiermee wordt jaarlijks een CO2-besparing van 12.160 ton gerealiseerd. De vier turbines hebben een ashoogte van 85 meter en wieken met een lengte van 35 meter. Die wieken steken op hun hoogste punt 120 meter boven de grond uit. De gezamenlijke investeringskost bedraagt circa 9.500.000 EURO. De nieuwe turbines zullen wellicht proefdraaien in de periode februari-maart 2007.

[bewerk] Bekende Inwoners

Johan Museeuw (Wielrenner, winnaar van onder andere de Ronde van Vlaanderen)
Sylvère Maes^† (Wielrenner, winnaar van onder andere de Ronde van Frankrijk)
Marvin Gaye woonde begin jaren '80 een kleine twee jaar in Moere

[bewerk] Externe link

Website van de gemeente

[bewerk] Bronnen

Bron(nen):

Website Gistel

Provincie West-Vlaanderen

België | Provincies | Gemeenten

Categorieën: Plaats in West-Vlaanderen | Gistel