Egyptische mythologie
De Egyptische mythologie is vaak bijzonder verwarrend, omdat iedere stad in Egypte zo haar eigen ideeën had over hoe de godenwereld in elkaar stak. Dit stamde uit de tijd voordat Egypte echt ééngemaakt was. Door die onderlinge verschillen kunnen we ook verschillende versies tegenkomen. Zo kon zowel Hathor als Isis de moeder zijn van Horus. De Egyptenaren hadden daar niet echt een probleem, want hun godsdienst stond niet echt vastgelegd in dogma's.
Inhoud |
[bewerk] Mythen
De Egyptenaren hebben in vergelijking met de Griekse of Romeinse mythologie weinig mythen. Hun verhalen verschilden sterk per stad, en de meeste mythen verhaalden over de schepping van de wereld. Ook waren de goden niet menselijk: ze hadden een zeer beperkt aantal karaktertrekken en werden nauwelijks genuanceerd. Contact tussen de goden en stervelingen kwam in de regel praktisch niet voor. Enkele bekende mythes uit het Oude Egypte:
- Egyptische scheppingsverhalen
- Vernietiging van de mensheid door Hathor
- De strijd tussen Horus en Seth
- Khnum en de zeven magere jaren
- Ra en Isis
- Isis en de zeven schorpioenen
[bewerk] Goden
De godenwereld van de Egyptenaren bestond uit tientallen goden die elk hun eigen herkenningspunten hadden. De meeste goden leken qua vorm erg op elkaar maar konden door bepaalde symbolen of verschijningsvormen uit elkaar gehouden worden. Dit kon meestal bestaan uit een symbool of kroon bijvoorbeeld de Atefkroon van Osiris of de Gans op het hoofd van Geb.
Andere vormen van herkenningspunten zijn de assimilatie met dieren. De god werd dan afgebeeld als dier (meestal begin periode) of als een hybride-vorm dus als een onherkenbare normale menselijke vorm gecombineerd met een dier. Bijvoorbeeld Thoth die een gezicht van een Ibis had in een menselijk lichaam. Deze keuze was niet zomaar uit de lucht gegrepen, immers de Egyptenaren keken veel naar de natuur. Zo werd de godin Toëris afgebeeld als nijlpaard. Een nijlpaard staat voor gevaar en zijn beschermend voor hun kinderen. Dit was dus een zwangerheidsgodin die de zwangere vrouwen beschermde. Veel andere goden bestonden als valk omdat deze meestal in de lucht te vinden waren en dus als hemelgod werden vereerd zoals Re en Sokaris.
Omdat de Egyptische geschiedenis erg lang is, betekent het dat sommige goden verschillende gedaanten aannamen gedurende de tijd. Sommige goden werden in het begin alleen maar vereerd als symbool (Min, Chons en Neith) later kregen zij een lichaam of werden als dier afgebeeld. Sommige goden werden geassimileerd door latere bekendere goden, zoals dat Osiris symbolen overnam van Chentiamenoe en Anhur. Hathor en Isis werden in latere tijden zo met elkaar vergeleken dat alleen uit de tekst men kon zien of het Isis of Hathor was.
Bij het indelen van de goden naar onze termen kunnen wij ze indelen in menselijke goden (mannelijk, vrouwelijk en kind-goden). In dierlijke goden die weer onder te verdelen zijn in zoogdieren (Koeien, katten, nijlpaarden, honden, schapen e.a.), reptielen, vissen, amfibieën en insectachtigen. Daarnaast bestonden er nog tal van goden die uitsluitend werden genoemd in boeken (dodenboek, poortenboek, piramide-teksten) en demonen die niet vereerd werden maar die wel voorkwamen op wandschilderingen.
[bewerk] Politieke invloeden
Het belang van goden was in de Egyptische oudheid vaak gelinkt aan het belang van hun cultuurcentrum. In den beginne (1e en 2e dynastie) was de god Horus erg belangrijk en werd geassocieerd met de koning. Rond het Oude Rijk kwam er een verschuiving van Horus naar Ra.
In de Eerste Tussentijd werd de god Sobek erg belangrijk, doordat de Fayum politiek belangrijk werd. Na het Middenrijk komt Thebe en het Thebaanse pantheon op de voorgrond in de vorm van Montoe en Amon. In het Nieuwe Rijk kwamen samensmeltingen tussen verschillende goden meer voor en stond het Egyptische Rijk ook meer open voor buitenlandse invloeden. Zo kwamen ook vreemde goden in het Egyptische pantheon terecht (bijvoorbeeld Astarte). Ook de invloed van de vorst kon van cruciaal belang zijn: denken we maar aan de Aton-cultus onder Echnaton of de introductie van Sarapis in de Ptolemaische tijd. Tenslotte vond in de Grieks-romeinse tijd de vergrieksing van de oude goden plaats. De oud-Egyptische goden werden vergeleken met de Griekse en Romeinse goden.
[bewerk] Groepering
Naast de "gewone" goden die werden aanbeden waren er ook andere goden. Ze kunnen worden ingedeeld in groepen namelijk:
- De 42 rechters in de kamer van de waarheid
- Demonen
- Goden uit het grottenboek
- Goden uit het poortenboek
- Groepen (Enneade, Triade, Ogdoade)
- Huisgoden
- Provincie- of Nome-goden (Nomos en Nomarch)
- Sterrengoden
- Uren van de dag & nacht goden
- Zielen van Nechen en Pe
- Zonen van Horus
Voor een lijst van Egyptische goden, zie Egyptische mythologie van A tot Z.[bewerk] Zie ook
| {{{afb_links}}} | portaal:Egyptologie | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Architectuur - Egyptische taal - Egyptologie - Farao - Geografie - Geschiedenis - Hiëroglief - Kunsten - Mythologie - Personen - Wetenschap |
