Doema
Doema (Russisch: дума, "de gedachte") is de aanduiding voor verschillende vertegenwoordigende lichamen in Rusland. Doema's zijn zowel in het huidige Rusland als in de Russische geschiedenis te vinden. De bekendste doema is de Staatsdoema (Государственная дума), vaak kortweg Doema genoemd, het lagerhuis van het Russische parlement.
Inhoud |
[bewerk] Staatsdoema in tsaristisch Rusland (1906-1917)
Na Bloedige Zondag, 9 (22) januari 1905, de dag waarop de politie een menigte die opkwam voor meer rechten met geweld uit elkaar joeg, brak een periode van grote maatschappelijke onrust aan. Tsaar Nicolaas II werd tijdens deze eerste Russische revolutie (1905-1906) gedwongen macht in te leveren om de rust in het land te doen terugkeren. Door het Oktobermanifest werd Rusland een constitutionele monarchie, waarbij als volksvertegenwoordiging de Staatsdoema in het leven werd geroepen, die wetgevende macht en budgetrecht kreeg. Dit werd vastgelegd in de eerste Russische grondwet in 1906. Het hogerhuis bleef ondertussen de Staatsraad.
Tussen 1906 en 1917 waren er vier Doema's. De eerste twee Doema's was geen lang leven beschoren en ze werden in conflicten met de regering al snel ontbonden: de Eerste Doema functioneerde van 27 april (10 mei) tot 8 (21) juli 1906, de Tweede Doema van 20 februari (5 maart) tot 2 (15) juli 1907. In juni 1907 werd de kieswet veranderd om een voor de machthebbers gunstige samenstelling van de Doema te garanderen. Deze maatregel bleek succesvol: de Derde Doema (1907-1912) maakte zijn zittingstermijn vol, en de Vierde Doema (1912-1917) kwam aan zijn eind tijdens de Russische Revolutie. Van een echt tegenwicht voor de tsaar en zijn regering was echter geen sprake. In werkelijkheid veranderde er na deze revolutie in de Russische regering dus niet veel.
[bewerk] Staatsdoema in het huidige Rusland (1993-heden)
De Russische grondwet van 1993 voorziet in een Staatsdoema als lagerhuis van het parlement, als opvolger van het Congres van Volksafgevaardigden, dat in de constitutionele crisis van 1993 door president Jeltsin werd ontbonden. Samen met de Federatieraad, dat als hogerhuis fungeert, vormt de Staatsdoema de Federatieve Vergadering. De Doema, die telkens voor vier jaar wordt gekozen, telt 450 afgevaardigden. De helft hiervan wordt via evenredige vertegenwoordiging gekozen, de andere helft via een districtenstelsel. Iedere Rus van 18 jaar en ouder mag zijn stem uitbrengen bij de Doemaverkiezingen. Pas bij het bereiken van de leeftijd van 21 jaar verwerft men ook het recht om gekozen te worden.
Er hebben Doemaverkiezingen plaatsgevonden op 12 december 1993, 17 december 1995, 19 december 1999 en 7 december 2003. De eerstvolgende verkiezingen zijn gepland voor december 2007.
[bewerk] Bojarendoema
In het Kievse Rijk en Moskovië was de bojarendoema (боярская дума) het adviesorgaan van de grootvorsten en tsaren.
[bewerk] Stadsdoema
In 1785 kregen Russische steden onder Catharina de Grote een stadsdoema (городская дума) als vorm van lokaal zelfsbestuur. Na de Russische Revolutie werden de stadsdoema vervangen door de stadsraad. Intussen is de term stadsdoema weer in gebruik.
[bewerk] Externe link
- Officiële website van de Staatsdoema (Russisch)
