Blaasinstrument

Een blaasinstrument is een muziekinstrument waarmee geluid voortgebracht wordt door lucht te blazen in of over het instrument. De toon ontstaat doordat de lucht die geblazen wordt in of over het mondstuk aan het ene uiteinde van een resonator, meestal een klankbuis, de luchtkolom in de resonator in trilling brengt. De effectieve lengte van de resonator bepaalt, samen met de blaastechniek, de toonhoogte van de voortgebrachte toon. Bij de meeste blaasinstrumenten kan de effectieve lengte van de resonator door de speler beïnvloed worden door middel van gaten, een uitschuifbare buis, kleppen of ventielen, of een combinatie hiervan. Blaasinstrumenten worden gerekend tot de aerofonen.

In de orkestpraktijk worden blaasinstrumenten onderverdeeld in de houtblaasinstrumenten, kortweg het hout genoemd, en de koperblaasinstrumenten, het koper. Daarnaast zijn er instrumenten die normalerwijze niet in een orkest figureren.

[bewerk] Hout

Tot de houtblaasinstrumenten worden de instrumenten gerekend waarbij de toon wordt voortgebracht door een labium, een enkel of dubbel riet.

[bewerk] Koper

Bij de koperblaasinstrumenten wordt de toon voortgebracht door de in het mondstuk trillende lippen van de speler.

[bewerk] Metalen tong

Naast de hout- en koperblaasinstrumenten zijn er blaasinstrumenten waarbij de toon wordt voortgebracht door een doorslaande metalen tong.

De verschillende manieren waarop de toon wordt voortgebracht staan hieronder opgesomd. In deze opsomming zijn ook aërofonen anders dan blaasinstrumenten opgenomen.

[bewerk] Labium

De meeste instrumenten die in het Nederlands met fluit aangeduid worden zijn instrumenten waarbij de luchtstroom op een scherpe rand (het labium) gericht wordt.

Bamboefluit – Blokfluit – Dvojnice – Kaval – Dwarsfluit – Panfluit – Piccolo – Quena – Sjofar – Zummara

[bewerk] Enkel riet

Instrumenten waarbij het geluid met een enkel riet wordt veroorzaakt.
Riet tussen lip en mondstuk

Chalumeau - Klarinet – Saxofoon – Taragot

Riet in afgelopen ruimte (mond / zak / kap)

Doedelzak (sommige vormen)

[bewerk] Dubbelriet

Instrumenten waarbij het geluid met een dubbel riet wordt veroorzaakt.
Riet tussen beide lippen

Althobo – Contrafagot – Duduk - Dulciaan – Fagot – Hobo - Pommer – Schalmei - Sordune

Riet in afgesloten ruimte (mond / zak / kap)

Blaas-bas - Cornemuse - Doedelzak – Engelse Hoorn – Kortholt – Kromhoorn – Musette – Pommer – Ranket – Regaal – Ruispijp - Contrabas-sarrusofoon – Zurla

[bewerk] Doorslaande tong

Een -meestal metalen- strook materiaal, een tong, kan heen en weer bewegen door een nauwsluitende opening in een plaat. De toonhoogte die de tong veroorzaakt kan veranderd (gestemd) worden door de tong aan zijn tip te verzwaren of wat lichter te maken.

Accordeon – Bandoneon – Concertina – Harmonium – Mondorgel – Trekzak

[bewerk] Lippen

Door een luchtstroom tussen de lippen door in een mondstuk te persen worden de lippen zelf in trilling gebracht. De meeste bespelers van instrumenten die geluid op deze manier produceren worden koperblazers genoemd. Voorts wordt nog onderscheid gemaakt tussen scherp koper en zacht koper:

zacht koper: Alpenhoorn – Bombardon – Bronselur - Bugel – Euphonium – Flügelhorn – Hoorn – Jachthoorn – Klaroen – Mellofoon – Ophicleïde – Tuba – Serpent – Sousafoon – Zink

scherp koper: Cornet – Trombone – Trompet

[bewerk] Overigen

Sommige instrumenten zijn niet zo gemakkelijk in te delen

Didgeridoo – Orgel

Het orgel is ontstaan uit de doedelzak, maar het heeft vaak een verzameling registers, die soms op riet, labium of doorslaande tong gebaseerd kan zijn.