Selectief overzicht van artikelen die voor verbetering vatbaar zijn

Kritiek is natuurlijk en noodzakelijk. Dit geldt voor de kunsten, het geldt voor wetenschap, het geldt voor publicitair werk. Als er geen kritiek is, kan dat twee dingen betekenen: ¶ Het te bekritiseren object is reeds volmaakt, of ¶ Het te bekritiseren object is de moeite van kritiek niet waard. De eerste mogelijkheid is ongeloofwaardig, de tweede houdt minachting in. Hieronder houd ik een lijstje bij van artikelen waarover ik struikel, en die naar mijn mening verbetering behoeven. Enkele misvattingen wil ik bij voorbaat uit de weg ruimen: ¶ Kritiek op een artikel houdt op generlei wijze kritiek op de auteurs in: naar alle waarschijnlijkheid hebben zij naar eer en geweten gehandeld, wellicht hebben zij pionierwerk verricht, en in ieder geval hebben zij de moeite genomen hun kennis bij te dragen. ¶ Kritiek impliceert op generlei wijze de onjuiste opvatting dat de criticus competent is verbeteringen aan te brengen: soms zal dit wel het geval zijn, vaak ook niet — het wijdverbreid vermogen de holten en leemten in een artikel te onderkennen houdt vaak geen gelijke tred met het vermogen die gaten op te vullen of op te lappen. ¶ Een criticus is geen criticaster: zoals het schrijven van een artikel productief kan zijn, zo kan kritiek een constructieve werking hebben; zij breekt niet af, zij geeft veeleer mogelijkheden aan tot verbetering, en als zodanig heeft zij indirect een productieve uitwerking — zonder constructie en bezinning geen productie of uitvoering. ¶ Kritiek houdt dan ook geen schrijfverplichting in: het is volstrekt legitiem kritiek te leveren zonder daarmee de onus op zich te laden, alle gekritiseerde artikelen te herschrijven. Met dat al is het van tijd tot tijd belangrijk een stap terug te doen, te bezinnen, af te wegen. Zoals de leegten in een landschap tot functie hebben de objecten beter te doen uitkomen, zo heeft reflectie de functie dat zij gepresenteerde informatie beter profileert. Kritiek is van wezenlijk belang. Deze subpagina is voor mijzelf geschreven, en beoogt goeddeels mijn eigen gedachten te ordenen. De lezer die, ongetwijfeld bij toeval, erop stuit, wordt beleefd verzocht hier geen veranderingen aan te brengen: het is nu eenmaal een hachelijke zaak andermans gedachten te ordenen. Wel staat het uiteraard een ieder vrij haar of zijn constructieve en productieve bijdragen te leveren; verzocht wordt dat te doen in de Ingezonden Brievenrubriek, te vinden onder de tab Overleg dezes.

[bewerk] Artikelen

• Glottogonie

het verschil tussen erectus, sapiens en neanderthaliensis is te speculatief; zelfs wordt er momenteel wel aan getwijfeld of zij van elkaar te onderscheiden zijn; de wetenschap is niet van de laat-20e eeuw, maar ondervindt sinds die periode slechts een herleving vanuit verschillende disciplines; het verband met de beide Out of Africa-theorieën zou ten minste zeer kritisch moeten worden benaderd.

• Broodjeaapverhaal

is geen "stadssage" maar "moderne sage"; de huidige voorbeelden zijn eerder anekdotisch dan systematisch-sociologisch, en twijfelgevallen horen niet in het artikel thuis; de sociaal-psychologische aspecten worden te weinig benadrukt, de rol van de media en van het internet blijven onderbelicht, het curieuze verschijnsel van de "bevestigende ontkenning" ontbreekt, "ostension" ("uitvoering"?) zou moeten worden behandeld, en de typische aspecten van de onderwerpen verdienen meer nadruk (gevaar, actualiteit, seks, sensatie), alsook thematische constante versus detailvariantie.

• Leenwoord

weinig systematisch, weeleer verzameling van voorbeelden; niets over de invloeden die het verschijnsel sturen; geen afbakening van het internationale lexicon en het kernlexicon; verschil met barbarisme blijkt niet duidelijk — overigens is er, verbazend genoeg, geen lemma leenbetekenis. Eigenlijk zou het allemaal onder de wijde paraplu van Ontlening (borrowing) moeten schuilen.

• D en T in de Nederlandse spelling

kan overzichtelijker en eenvoudiger, en bevat onduidelijkheden: de vervoeging "ik is..." enz. is door een heel andere oorzaak onmogelijk (samensmelten van drie verschillende stammen); gij in de o.v.t. van sterke werkwoorden ontbreekt; de uitleg over -f en -z is niet geheel juist en is onvolledig; artikel is zeer grondig en uitgebreid, maar daarmee juist een tikje ontoegankelijk

• Papabile

taalkundige en logische tegenstrijdigheden; voorts overdrachtelijk gebruik niet genoemd; overeenkomst met "ministeriabel" verdient vermelding

• Tweemetalig

is geen munt maar een eigenschap of samenstelling; bovendien valt niet in te zien waarom het woord tot de economie beperkt zou moeten zijn; ten slotte is de link naar het en: artikel onjuist: dat gaat over metalen standaarden — het zou aanbeveling verdienen dit artikel om te werken naar een Tweemetalig (numismatiek) en dan juist het verschil met het tweemetalig stelsel goed aan te geven

• Lijst van staatshoofden van Letland

is dat niet; concept onduidelijk

• 1492

"De Helmichbrand legt vrijwel geheel Oldenzaal in de as." Geen gering evenement, dat men dan ook in het lemma Oldenzaal besproken zou willen zien; quod non.

• Reisverhaal

16e en 17e eeuw onderbelicht, 19e en 20e zouden zelfs een apart overzichtsartikel kunnen gebruiken, gethematiseerd naar bijvoorbeeld prekoloniaal, koloniaal, postkoloniaal en parakoloniaal.

• Taalverandering

Nu (20061128) nog een beginnetje. Historische taalverandering moet grondig uitgewerkt, interferentie toegevoegd. Factoren die tot taalverandering leiden, zouden kunnen worden gesystematiseerd.

• Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk

20061203 Hoewel de inhoud wellicht klopt, behoeft het artikel dringend redactie en taalcorrectie.

• Edward Morgan Forster

20061214 Summier, nog broodmager. Iets bijgeschaafd, maar heel veel staat er nog niet in.

• Filologie

20061217 Een eerbiedwaardige discipline wordt tussen neus en lippen behandeld, zonder dat de lezer tot veel helderheid geraakt. Het lijstje van bekende filologen lijkt een samenraapsel, voor de gelegenheid bijeengedreven en opgetuigd.

• Ironie

20061219 Lang niet alle typen worden hier behandeld, en ten onrechte wordt de kosmische ironie aangemerkt als een aspect dat er niet echt bij hoort.