Bernard Montgomery
Bernard Law Montgomery (17 november 1887 – 24 maart 1976) was een Brits veldmaarschalk.
Inhoud |
[bewerk] Jeugdjaren
Montgomery werd geboren in Kennington, Londen in 1887 als vierde kind uit een gezin van negen. Zijn vader was een priester. In 1889 werd zijn vader bisschop van Tasmanië waardoor het gezin moest verhuizen. Van zijn vader zei Montgomery dat hij een aardige man was, maar dat hij hem vaak moest missen omdat hij veel op missie was. Zijn moeder daarentegen was een harde vrouw die er niet voor terugdeinsde haar kinderen regelmatig een pak rammel te verkopen. Montgomery raakte vaak in conflict met haar waardoor hij het zwarte schaap van de familie werd.
In 1901 kreeg zijn vader werk aangeboden in Londen waardoor het gezin terugkeerde naar Montgomery's geboorteplaats. Hij liep school in St Paul's school en genoot daarna een opleiding op de militaire academie van Sandhurst. In 1908 trad hij toe tot het eerste bataljon van de "Royal Warwickshire Fusiliers". Hier deed hij dienst tot 1913 in Brits Indië.
[bewerk] Eerste Wereldoorlog
De eerste wereldoorlog begon in augustus 1914. In deze maand werd Monty (zoals iedereen hem noemde) met zijn regiment naar Frankrijk gestuurd waar het deelnam aan de Slag om Bergen. Tijdens deze gevechten ging de helft van zijn bataljon verloren. Op 13 oktober 1914 werd Monty tijdens een tegenaanval in Meteren ernstig verwond door een kogel van een Duitse scherpschutter. Iedereen verwachtte dat hij zou sterven maar Monty kwam erdoor. Hij werd onderscheiden met het Distinguished Service Order voor zijn uitstekende leiderschap.
Begin 1916 keerde hij terug naar het westelijk front en werd hij stafofficier tijdens de slag om de Somme, de Slag om de Arras en Passendale. Tijdens deze periode kwam hij onder het gezag van generaal sir Herbert Plumer, waar hij de training van het negende corps op zich nam. Hij bereidde de soldaten zodanig voor dat zij zich, eenmaal in de strijd verwikkeld, uitmuntend van hun taak kweten en de doelstellingen bereikt werden met een minimum aan slachtoffers.
Op het einde van de oorlog was Monty opgeklommen tot generale stafofficier en kreeg hij tijdelijk de graad van luitenant-kolonel in de zevenenveertigste Britse divisie.
[bewerk] De tussenjaren
Na de oorlog diende Monty in het Britse Rijnleger en schreef hij zijn ervaringen op in een serie van trainingshandleidingen en pamfletten.
Aan het einde van 1920 werd hij brigademajoor bij de 17de infanteriedivisie. Deze divisie was gelegerd in County Cork tijdens de Brits-Ierse oorlog. Hier viel hij op door de grote correctheid die hij in de strijd gebruikte, dit in tegenstelling tot zijn voorgangers die er niet voor terugdeinsden minder conventionele middelen te gebruiken. Naarmate het conflict vorderde werd het Monty duidelijk dat het conflict niet gewonnen kon worden en dat alleen een Engelse terugtrekking voor vrede kon zorgen.
In 1927 ontmoette hij Elizabeth Carver, een weduwe met wie hij ook trouwde. Hun eerste zoon werd geboren in augustus 1928.
In 1931 werd hij luitenant-kolonel in het eerste Royal Warwickshire Regiment en werd hij opeenvolgend naar Palestina, Egypte en Indië gestuurd. Hij werd gepromoveerd tot kolonel en diende vervolgens in het Brits-Indische leger in Quetta, Indië.
Door zijn arrogantie en stijfkoppige vorm van leiding geven kwam Monty vaak in botsing met zijn superieuren. Deze eigenschappen zouden hem later blijven parten spelen.
Zijn vader stierf in 1932 en enkele jaren later stierf ook zijn grote liefde, zijn vrouw Elizabeth, aan een infectie opgelopen door een insectenbeet tijdens een vakantie in Burnham-on-Sea. Dit verlies schokte Monty diep en na de begrafenis stortte hij zich volop in zijn werk.
In 1938 maakte hij met een groot opgezette oefening van een amfibie-operatie indruk op zijn chef, generaal Archibald Wavell, waarna hij werd gepromoveerd tot majoor-generaal en hij het commando kreeg over de Britse achtste divisie in Palestina. Hier drukte hij een Arabische opstand de kop in, waarna hij in juli 1939 terugkeerde naar Groot-Brittannië om er het derde Britse infanterieleger te leiden.
[bewerk] Tweede Wereldoorlog
Toen Duitsland op 3 september 1939 Polen binnenviel en hiermee de neutraliteit van dit land schond, verklaarde Groot-Brittannië Duitsland de oorlog. Monty werd als aanvoerder van de derde divisie van het Engelse Expeditie Leger naar België gestuurd. Tijdens de maanden waarin er tussen Duitsland en Groot-Brittanië niets gebeurde, een periode die bekend staat als de 'phony war', legde Monty zich verder toe op het trainen van zijn troepen. Op 10 mei 1940 viel Duitsland de Lage Landen binnen en kwam Monty oog in oog te staan met de vijand. Helaas voor hem beschikte het superieure Duitse leger over een nieuwe aanvalstechniek, de Blitzkrieg, waardoor het expeditieleger overrompeld werd en het zich genoodzaakt zag terug te trekken in de richting van de Noordzee. Het werd zelfs zo erg dat het expeditieleger zich genoodzaakt zag om het Europese vasteland te verlaten om totale vernietiging door de vijand te voorkomen. Dit resulteerde in Operatie Dynamo, de evacuatie van 330.000 Britse en Franse troepen naar Groot-Brittanië. Monty was woedend door de gang van zaken en zwoer dat hij ooit nog terug zou keren om de Duitse vijand te verslaan.
In 1942 kreeg hij opnieuw de kans de Duitsers te bestrijden, ditmaal in Noord-Afrika waar hij veldcommandant werd van achtste Britse leger. Hij vormde dit leger binnen de kortse keren om van een lusteloos leger tot een leger dat vol trots en moed de strijd aanbond. Op 31 augustus 1942 begon de strijd om Alam Halfa waarbij de Duitse veldmaarschalk Erwin Rommel, samen met zijn Afrika corps, probeerde om Monty's achtste leger te omcirkelen. Dit mislukte en resulteerde uiteindelijk in een Duitse terugtrekking. Op 23 oktober begon de tweede Slag om Al-Alamein en al vlug werd het duidelijk dat de Engelsen hier hun eerste grote overwinning op de Duitsers zouden halen. De slag eindigde twaalf dagen en 13.500 Engelse slachtoffers later in een grootse overwinning van de Engelsen. Montgomery werd gepromoveerd tot generaal en kreeg de 'Order of the Bath'. Vanaf dit moment werd het Duitse leger steeds verder teruggedreven en dit resulteerde uiteindelijk in een vernietiging van het Duitse Afrikakorps en maakte een einde aan de Duitse aanwezigheid in Noord-Afrika.
Gedurende deze campagne was ook Amerika in de strijd verwikkeld geraakt na de aanval op Pearl Harbor en de oorlogsverklaring van Nazi-Duitsland.
Na de successen in Noord-Afrika werd er door de geallieerden een nieuwe grote operatie voorbereid, de invasie van Sicilië. Deze kreeg de codenaam Husky en werd grotendeels door Monty voorbereid. Gedurende de invasie kreeg Monty het steeds vaker aan de stok met de Amerikaanse commmandanten en dan vooral met generaal George S. Patton. Dit resulteerde uiteindelijk in een race naar Messina, de laatste te veroveren stad op Sicilïe, die door generaal Patton gewonnen werd.
Hierop volgden de landingen op het Italiaanse vasteland waar er langzaamaan een einde werd gemaakt aan de heerschappij van Mussolini.
Op 23 december 1943 werd Monty teruggeroepen naar Groot-Brittanïe om er mee te helpen aan het opstellen van de plannen rond Operatie Overlord, de invasie van Normandïe. Hij kreeg het bevel over de 21ste legergroep waarmee hij op 6 juni 1944 de strijd begon.
De strijd in Normandië liep niet zoals verwacht waardoor Monty zich genoodzaakt zag van zijn originele planning af te stappen en de Duitsers in verschillende los van elkaar staande offensieven te verslaan. Dit resulteerde uiteindelijk in de Falaise-pocket, de omcirkeling van een groot deel van het Duitse leger waarmee hij de Duitsers een grote slag wist toe te brengen. Gedurende deze periode werd hij bevorderd tot veldmaarschalk.
In september 1944 waren de geallieerde legers reeds gevorderd tot aan de grenzen van het Duitse rijk en iedereen verwachtte dat de oorlog voor het einde van het jaar voorbij zou zijn. Monty kwam met het plan direct door Nederland door te stoten naar het industriële hart van Duitsland, het Ruhrgebied. Konden ze dit veroveren dan zou Duitsland zonder middelen komen te zitten en zou het binnen de kortse keren in elkaar storten.
Het plan kreeg de codenaam Market Garden en bestond erin met behulp van valschermtroepen verschillende bruggen te veroveren om zo een weg vrij te maken voor de aanstormende grondtroepen. In tegenstelling tot de andere plannen van Monty die minutieus voorbereid werden, werd dit plan in enkele dagen opgesteld en voorbereid en dit resulteerde uiteindelijk in een zeer risicovol plan waarbij de kleinste tegenslag kon ontaarden in een ramp. Maar omdat de Duitsers na de Falaise-slag voortdurend op de terugtocht waren geweest was bijna iedereen in het geallieerde hoofdkwartier er zeker van dat het Duitse leger bijna verslagen was en enkel nog een genadeslag diende te krijgen.
Helaas voor Monty en de geallieerden bleek de tegenstand van de Duitsers in Nederland vele malen sterker dan verwacht en dit vooral door de niet opgemerkte SS pantsertroepen die in de buurt van Arnhem gelegerd waren, waardoor de grondtroepen sterke vertraging opliepen. Dit resulteerde uiteindelijk in het feit dat de geallieerden niet op tijd in Arnhem geraakten om daar het eerste Britse paraleger te ontzetten waardoor dat bijna volledig in de pan gehakt werd. Market Garden werd een volledige flop die in plaats van de oorlog te verkorten eigenlijk de oorlog verlengd had, omdat Monty ook al zijn pijlen op de Scheldemonding had kunnen richten na de bevrijding van de Antwerpse haven. Dit zou als gevolg hebben gehad dat de geallieerden over een veel kortere bevoorradingslijn hadden kunnen beschikken waardoor men het offensief met meer middelen had kunnen voortzetten. Nu hadden de Duitsers zich stevig ingegraven in moeilijk te veroveren stellingen waardoor de zuivering van de Scheldemonding nog een zeer moeilijke taak werd.
Toen de Duitsers op 16 december 1944 aan het Ardennenoffensief begonnen met als einddoel Antwerpen om zo de geallieerde legers in tweeën te splijten, werd de Amerikaanse twaalfde legergroep in de Ardennen al vlug overrompeld waardoor het eerste Amerikaanse leger aan de noordkant van de 'uitstulping' geïsoleerd raakte van de rest. Generaal Omar Bradley, die de twaalfde legergroep leidde, zat aan de zuidkant van de uitstulping waardoor het moeilijk werd om leiding te geven aan de eerste legergroep. Daarom besloot Eisenhower op 20 december 1944 dat het eerste en het negende Amerikaanse leger onder het commando van Montgomery dienden te worden gevoegd omdat hij de dichtsbijzijnde commandant op het veld was. Dit zorgde voor heel wat gekibbel tussen Eisenhower en Bradley die er niets voor voelde dat een Amerikaans leger geleid zou worden door een Brit, maar Eisenhower gaf niet toe.
Montgomery herstelde de situatie en zorde ervoor dat het Amerikaanse leger weer als een geheel vocht volgens een weldoordacht plan en het zich niet liet verleiden tot geïsoleerde aanvallen hier en daar.
Op 19 december was de Amerikaanse generaal Patton vanuit het zuiden beginnen optrekken richting Montgomery om zo de uitstulping door te snijden. Toen Patton tegen 1 januari 1945 bijna Montgomery bereikt had wilde Eisenhower dat Monty een aanval lanceerde om zo contact te maken met Patton's troepen en de Duitsers te omcirkelen, maar Monty lanceerde het offensief pas op 3 januari omdat hij vond dat zijn troepen op 1 januari nog niet klaar waren voor het offensief. Hierdoor kon het merendeel van de Duitsers vluchten waardoor Monty zich de woede van de Amerikanen op de nek haalde.
Na het Ardennenoffensief werd het eerste Amerikaanse leger teruggevoegd aan de twaalfde Amerikaanse legergroep. Het negende leger bleef wel nog onder bevel van Monty tot aan de oversteek van de Rijn.
Met de operaties Veritable en Grenade wist Monty zich een weg te banen tot aan de Rijn, het laatste natuurlijke obstakel tussen de geallieerden en het hart van het Duitse rijk. Op 24 maart 1945 lukte het Monty om de Rijn te overschrijden tijdens de minutieus voorbereide operatie Plunder. Een gevolg hiervan was dat Monty's 21ste legergroep de Duitse legergroep B in het Ruhrgebied kon omcirkelen. Het plan was dat dat Monty dan de flank van het Amerikaanse leger zou beschermen bij de daaropvolgende doorstoot naar Berlijn, maar Eisenhower zag het gevaar van het communistische rode leger en besloot zoveel mogelijk terreinwinst te boeken en liet Berlijn aan de sovjets. Monty kreeg opdracht door te stoten maar Hamburg en Rostock om er zo voor te zorgen dat de sovjets niet tot in Denemarken zouden geraken.
Op 4 mei 1945, aan het einde van de Europese oorlog, accepteerde Montgomery op de Lüneburgerheide de capitulatie van alle Duitse strijdkrachten in het westen. Drie dagen later capituleerde het volledige Duitse leger en dit maakte een einde aan de Tweede Wereldoorlog in Europa.
[bewerk] Latere leven
Na de oorlog was hij tot 1958 onder meer bevelhebber van de West-Europese Unie en waarnemend NAVO-oppercommandant. In 1947 werd hij als viscount Montgomery of Alamein in de adelstand verheven. Monty overleed in 1976 in zijn huis in Alton, Hampshire. Hij kreeg een staatsbegrafenis waarna hij ten ruste werd gelegd op de nabijgelegen Holy Cross begraafplaats. Hij werd achtentachtig.
[bewerk] Varia
Het Imperial War Museum (Londen) heeft een speciale afdeling gewijd aan Montgomery en bezit de tank waarin hij reed tijdens de woestijnoorlog.
