Banda-eilanden
| Banda eilanden | |
 |
|
| Basisgegevens | |
| Locatie | BandaZee |
| Eilandengroep | |
| Coördinaten | |
| Land | {{{land}}} |
| Hoofdplaats | {{{hoofdplaats}}} |
| Oppervlakte | |
| Omtrek | |
| Inwonertal | ca. 15.000 |
| Landgebruik | |
| Overig | |
De Banda-eilanden (Kepulauan Banda in Bahasa Indonesia) vormen een groep van tien kleine vulkanische eilanden in de Bandazee en behoren tot de Indonesische eilandengroep de Molukken en de provincie Molukken. Het inwonertal bedraagt circa 15.000. De hoofdstad is Banda Neira, op het eiland met dezelfde naam. Tot in het midden van de 19e eeuw waren de Banda eilanden de enige bron voor de specerijen nootmuskaat en foelie, afkomstig van de muskaatboom. De eilanden zijn tegenwoordig een populaire bestemming voor scuba duiken en snorkelen. De nootmuskaat van Banda heeft nog steeds de beste kwaliteit ter wereld.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
In 1512 waren de Portugezen de eerste Europeanen die deze eilanden bereisden ('ontdekten'). De Nederlanders veroverden de eilanden in de 17e en 18e eeuw om de productie van nootmuskaat en foelie in handen te krijgen. Op dat moment bracht nootmuskaat in Europa zeer veel geld op. Het was een onderdeel van kwakzalversmiddelen tegen de pest, en een monopolie was zeer lucratief (zie VOC op de Banda-eilanden).
De plaatselijke bevolking, die van Melanesische afkomst was, werd door de Nederlanders uitgemoord, en de eilanden werden herbevolkt met kolonisten van elders in Indië. Fort Belgica op Bandaneira, een van de forten die door de VOC werden gebouwd, is het grootste Europese fort in Indonesië.
In 1999 braken er gewelddadige godsdiensttwisten uit, die het toerisme een gevoelige slag toebrachten.
Des Alwi is de orang kepala lima (soort burgemeester) van Banda en was bevriend met Prins Bernard. Een van de laatste perkeniers op Banda was Wim van den Broeke, die woonde op het eiland Lonthor. Zowel Prins Bernard en voormalige minister Pronk bezochten hem.
[bewerk] Geografie
De Banda-eilanden liggen circa 130 kilometer ten zuiden van het eiland Ceram en circa 2000 kilometer oostelijk van Java. Ze zijn onderdeel van de Indonesische provincie de Molukken. De eilanden rijzen op uit een oceaan die 4 tot 6 kilometer diep is, en hebben een totale oppervlakte van ongeveer 180 km². De Banda-zee vormt een geliefd duikparadijs. O.a. Jaques Cousteau heeft het gebied meerdere malen bezocht. De vulkaan de Gunung Api is regelmatig uitgebarsten. Laatst nog in 1988.
Er zijn zeven bewoonde eilanden en talloze onbewoonde. De bewoonde eilanden zijn:
Hoofdgroep:
- Banda Neira, of Naira, het eiland met de belangrijkste nederzetting, en een vliegveld.
- Gunung Api, een actieve vulkaan met een hoogste punt op 650m
- Lonthor of Banda Besar is het grootste eiland; het is 12km lang en 3km breed. Hier bevinden zich 29 eeuwenoude nootmuskaatperken.
Westelijk van de hoofdgroep:
- Pulau Ai of Pulau Ay
- Pulau Run, nog westelijker
Oostelijk:
- Pulau Pisang, ook wel Syahrir genaamd
Ten zuidoosten:
- Pulau Hatta, voorheen Rosengain of Rozengain genaamd
Kleine eilanden, vaak onbewoond, zijn:
- Nailaka, noordoostelijk van Pulau Run
- Batu Kapal
- Manuk, een actieve vulkaan
- Pulau Keraka or Pulau Karaka (Krab eiland)
- Manukang
- Hatta rif
[bewerk] Bandanees Maleis
De meeste van de huidige inwoners stammen af van migranten of bannelingen uit diverse delen van Indonesië. De inheemse Bandanezen leven tegenwoordig op de Kai eilanden (Kepulauan Kei) oostelijk van de Banda-eilanden, waar Banda wordt gesproken in de dorpen Banda Eli en Banda Elat op Kai Besar.
De meeste Bandanezen spreken een op het Maleis gebaseerde creolentaal die verschilt van het Ambonese Maleis. Het Bandanese Maleis staat bekend om het unieke accent.
Voorbeelden :
- jij : pane
- vork : forok
- mier : mir
- lepel : lepe
[bewerk] Literatuur
- Joop van den Berg Het verloren volk, een geschiedenis van de Banda-eilanden (1995)
