Aust-Agder

**Agust-Agder fylke**


Landsdeel	Nord-Norge
Hoofdstad	Arendal
Oppervlak - Totaal - Percentage	14^e plaats 9157 km² 2,73 %
Bevolking - Totaal (2004) - Percentage - Verandering (10 jaar) - Bevolkingsdichtheid	18^e plaats 103.374 2,26 % 4,3 % 12/km²
Bruto Regionaal Product - Totaal (2001) - Percentage - BRP/persoon	18^e plaats 12.417 miljoen NOK 1,40 % 208.275 NOK

Aust-Agder (Aust (nynorsk: oost) en Agder (het land dat in de zee steekt)) is een provincie met 2,3% van de inwoners van Noorwegen. Aust-Agder telt 15 gemeenten (5 stadsgemeenten) en grenst in het oosten aan Telemark, in het westen en noordwesten aan Vest-Agder en Rogaland en in het zuidwesten aan het Skagerrak. Aust- en Vest-Agder zijn samen een landstreek in het zuiden van het land - Sørlandet ("het zuidland"). Ongeveer 77% van de inwoners wonen aan de kust. De natuur in deze provincie is zeer gevarieerd: in het noorden van de provincie (in Setesdalen) is er een hoogvlakte, in het midden van de provincie zijn er agrarische gebieden en bosbouw terwijl er aan de kust (rots)eilanden en kleinere stranden zijn.

In deze provincie zijn er veel tradities wat betreft cultuur en architectuur. Voorbeelden hiervan zijn dat Lyngør werd uitgeroepen tot het best bewaarde dorp in Europa terwijl Setesdalen een kerngebied is wat volkscultuur (dans, handwerk, muziek etc.) betreft.

Vandaag zijn de hoofdindustrieën in Aust-Agder metaalproducten, productie van hout voor constructie of meubelproductie, scheepsbouw en bouw van vrijetijdsboten (zowel van hout als van andere materialen) en toerisme. Met waterkrachtcentrales dekt de provincie haar behoefte aan energie, en in een gemiddeld jaar wordt ongeveer 50% hiervan geëxporteerd.

Inhoud

1 Feiten
2 Bestuurskundige lagen
- 2.1 Lokaal niveau
- 2.2 Nationaal niveau
3 Aardrijkskundige indeling
4 Geschiedenis
5 De districten van Aust-Agder
6 Het wapen
7 De provinciale bloem
8 Externe links

[bewerk] Feiten

Steden (stadsrechten): Arendal (Arendal gemeente (1723)), Grimstad (Grimstad gemeente (1816)), Lillesand (Lillesand gemeente (1821)), Risør (Risør gemeente (1723)), Tvedestrand (Tvedestrand gemeente (1997)).
Rivieren: Byglandsfjorden, Kilandfjorden, Kvina, Nidelva, Otra, Røykilen, Sandevja, Tovdalselva.
Meren: Svartevatn, Vegårdsvatnet, Ytre Storevatnet en veel kleinere meren.
Bos: 3362km²
Landbouw: 143km²
Bergen: Sæbyggjenuten (1507 m), Brandsnuten (1496 m), Urdalsnuten (1434 m), Reinshornheii (1162 m), Trongedalsfjell (929 m), Tverrfjell (693 m), Himmelsyna (650 m), Marishei (572 m), Rubbeheia (558 m), Hovdefjell (524 m).
Hoogvlakte: Setesdalsheiene.
Ongeveer 30% (2751 km²) van deze provincie is beschermd natuur.

Hieronder vallen:

een deel van de hoogvlakte Setesdal Vesthei (1601 km²),

het natuurreservaat Årdalen (21,3 km² (15,5 km² in Åmli, 5,8 km² in Bygland)

het Ra (eindmorene) dat zich tussen Grimstad en Larvik bevindt.

Verder is de provincie bezig met een proces om Hasseltangen (Grimstad) ook te laten beschermen.

Bekende mensen uit Aust-Agder:

Jørgen Gunnarson Løvland, geboren te Evje in het Setesdal. Centraal politicus tijdens de ontbinding van de unie met Zweden in 1905. De eerste Noorse minister van Buitenlandse Zaken.

Sam Eyde, geboren te Arendal, industriepionier, medeoprichter van Norsk Hydro en Elkem.

Thor Hushovd en Dag Otto Lauritzen, wielrenners.

Knut Hamsun, auteur en winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur in 1920.

[bewerk] Bestuurskundige lagen

[bewerk] Lokaal niveau

De provincie Aust-Agder wordt door Aust-Agder fylkeskommune (vertaling: provincie-gemeente) bestierd, die vervolgens onder het fylkesting valt. Om de vier jaar worden zowel de leden van het fylkesting als de leden van de gemeenteraden door de bewoners van de provincie gekozen. De hoogste politieke leider is de fylkesordfører, terwijl de fylkesrådmann de bestuurskundige leider is.

[bewerk] Nationaal niveau

Fylkesmannen i Aust-Agder vertegenwoordigt de Noorse staat op provinciaal niveau. Het ambt staat onder leiding van een fylkesmann.

[bewerk] Aardrijkskundige indeling

Aust-Agder valt in drie delen uiteen, het gebied aan de kust, Setesdalen en de beboste gebieden. De natuur is zeer gevarieerd, de provincie heeft een kust met vele (kleine) rotseilanden, beboste gebieden zoals in Setesdalen en de hoogvlakte van Setesdalsheiene.

Aan de kust is het klimaat zeer zacht dankzij de Golfstroom. Het klimaat en de bodemgesteldheid, zandhoudig kleigrond, maken het gebied zeer gunstig voor landbouw waarvan groente en bessen zijn de belangrijkste oogsten. Het terrein is zo verreven en de boerderijen zo klein dat deze gewassen best geschikt zijn.

De steden en het grootste gedeelde van de dorpen zijn te vinden in de kustzone. Op de eilanden zijn er veel vrijetijdswoningen en zijn ze zeer druk bezocht tijdens de zomermaanden. In de beboste gebieden is voor de economie de bosbouw belangrijkst.

De kleuren van Setesdalsheiene zijn vooral grijs en groen, het landschap is er tegelijkertijd verreven en groots, kortom, het is een landschap met grote contrasten. In het oosten zijn weidse hoogvlaktes die overgaan in open, beboste dalen waarin zowel zomerboerderijen met groene weiden hoog in de bergen zijn te vinden als kale, grijze, met stenen en rotsblokken bezaaide berggebieden. Hier is ook het hoogste punt te vinden, Sæbyggjenuten in Bykle gemeente, 1507 m.

In de dorpen in het binnenland zijn grote arealen boven de boomgrens gelegen. Hier zijn de bergweiden belangrijk voor de economie en is het schaaphouderij uitgebreid. De bijzondere cultuur van de in Setesdalen woonachtige boeren is langer bewaard gebleven dat wat in veel andere gebieden gebeurde omdat deze dal vrij lang redelijk geïsoleerd bleef ten opzichte van de kustdistricten. Tegenwoordig wordt echter Setesdalen door veel toeristen bezocht, en levert deze industrie een grote bijdrage aan de economie. Uit de rivier de Otra, die door Setesdalen haar loop heeft, wordt elektriciteit gewonnen.

[bewerk] Geschiedenis

De bloei begon aan het eind van de 16e eeuw.
Aust-Agder komt grotendeels overeen met het gebied dat tot 1918 Nedenes amt werd genoemd.

[bewerk] De districten van Aust-Agder

Setesdalen district

Bygland, Bykle, Evje og Hornnes, Iveland en Valle.

Østregionendistrict (oost)

Gjerstad, Risør, Tvedestrand, Vegårshei en Åmli.

Sørdistrict (zuid)

Arendal, Birkenes, Froland, Grimstad en Lillesand.

[bewerk] Het wapen

Afbeelding:COA Aust-Agder (N).png

Het wapen bestaat uit twee gouden balken op een rode achtergrond. De kleuren en balken symboliseren twee factoren die van groot belang waren voor de groei van Aust-Agder. De gouden balken staan voor de handel in hout en het rood voor het winnen van ijzererts. Het wapen werd goedgekeurd in 1958.

[bewerk] De provinciale bloem

Provincie-bloem Aust-Agder

Plant

Bloemetje

De wilde kamperfoelie (Lonicera periclymenum), in het Noors vivendel, is een van de symbolen van Aust-Agder. Deze klimplant (liaan) groeit in de kustgebieden. Er is geen historische achtergrond hiervoor, anders dat in 1987 professor Olav Gjærevoll (toenmalig leider van de Noorse Botanische Vereniging) initiatief nam om dit te reguleren voor alle provincies. Over het algemeen werden er bloemen/planten gekozen die typisch (of uniek) zijn voor hun provincie.

[bewerk] Externe links

		Provincie Aust-Agder - Gemeenten
Åmli \| Arendal \| Birkenes \| Bygland \| Bykle \| Evje og Hornnes \| Froland \| Gjerstad \| Grimstad \| Iveland \| Lillesand \| Risør \| Tvedestrand \| Valle \| Vegårshei
Aust-Agder \| Noorse Provincies

		Noorse Provincies
Akershus \| Aust-Agder \| Buskerud \| Finnmark \| Hedmark \| Hordaland \| Møre og Romsdal \| Nordland \| Nord-Trøndelag \| Oppland \| Oslo \| Østfold \| Rogaland \| Sogn og Fjordane \| Sør-Trøndelag \| Telemark \| Troms \| Vest-Agder \| Vestfold
Noorwegen