Drèents woordenboek
Van Wikipedie
Dit is een Drèents woordenboek. Dingen die as hierin koomt te staon, bint: grammatica, algemiene woorden en zegswiezen.
Zie ok 't artikel aover 't Drèents.
Inholdsopgaove |
[bewark] Info veurof
't Drèents hef verschillende heufdindielings, en wördt wal eziene as alle dialecten die as ze ien Drenthe praot. De dialecten ien 't noordoosten van de pervincie wördt ok wal as Grunnings eziene, en die van het zuudwesten as Stellingwarfs.
Ien van de gebruukte iendelings is:
- 1. 't Noordenvelds (officieel Grunnings)
- 2. 't Veenkoloniaols (officieel Grunnings)
- 3. 't Zuudoost-Drèents
- 4. 't Zand-Drèents
- 5. 't Midden-Drèents
- 6. 't Zuudwest-Drèents (kiek bi'j Stellingwarfs)
- 7. 't Zuud-Drèents
[bewark] Grammatica
[bewark] Persoonlijke veurnaomwoorden (onderwaarp)
- Ik (ikke veur naodrok), bi'jtieden: mi'j
- Ie (ieje veur naodrok)
- Hi'j, zi'j, 't
- Wi'j
- Ie (ieje veur naodrok), ieluu, jullie
- Zi'j, zie
[bewark] Persoonlike veurnaomwoorden (veurwaarp)
- Mi'j
- Oe, joe
- Hum, hom, heur
- Oes, oens, oons
- Oe, joe
- Heur
[bewark] Bezittelike veurnaomwoorden
- Mien
- Oen, joen
- Zien, heur (soms: zien veur heur)
- Oeze, oonze
- Oen, joen
- Heur
[bewark] Regelmaotige waarkwoorden
Regels veur de teengwoordige tied:
- Ik + STAM + e
- Ie + STAM + t (STAM + en ien Zuudwest-Drenthe)
- Hi'j + STAM mit vake een klinkerveraandering en/of wieziging van de leste medeklinker
- Wi'j + STAM + t (STAM + en ien Zuudwest-Drenthe)
- Ie + STAM + t (STAM + en ien Zuudwest-Drenthe)
- Zi'j + STAM + t (STAM + en ien Zuudwest-Drenthe)
[bewark] Een koppel vervoegde waarkwoorden ien 't Zuud-Drèents
[bewark] Wezen (weden)
| Teengswoordige tied | Vleden tied | Voltooide tied |
|---|---|---|
| Ik binne | Ik ware | Ik hebbe west / ik binne west |
| Ie bint | Ie waren | Ie hebt ewest, ie bint ewest |
| Hi'j is | Hi'j was | Hi'j hef ewest, hi'j is ewest |
| Wi'j bint | Wi'j waren | Wi'j hebt ewest, wi'j bint ewest |
| Ie bint | Ie waren | Ie hebt ewest, ie bint ewest |
| Zi'j bint | Zi'j waren | Zi'j hebt ewest, zi'j bint ewest |
[bewark] Hebben
| Teengswoordige tied | Vleden tied | Voltooide tied |
|---|---|---|
| Ik hebbe | Ik hadde | Ik hebbe had |
| Ie hebt | Ie hadden | Ie hebt ehad |
| Hi'j hef | Hi'j had | Hi'j hef ehad |
| Wi'j hebt | Wi'j hadden | Wi'j hebt ehad |
| Ie hebt | Ie hadden | ie hebt ehad |
| Zi'j hebt | Zi'j hadden | Zi'j hebt (e)had |
[bewark] Kieken
| Teengswoordige tied | Vleden tied | Voltooide tied |
|---|---|---|
| Ik kieke | Ik keke | Ik hebbe keken |
| Ie kiekt | Ie keken | Ie hebt ekeken |
| Hi'j kik | Hi'j keek | Hi'j hef ekeken |
| Wi'j kiekt | Wi'j keekt | Wi'j hebt ekeken |
| Ie kiekt | Ie keekt | Ie hebt ekeken |
| Zi'j kiekt | Zi'j keken | Zi'j hebt ekeken |
[bewark] Vraogen
| Teengswoordige tied | Vleden tied | Voltooide tied |
|---|---|---|
| Ik vraoge | Ik vrögge | Ik hebbe vraogd |
| Ie vraogt | Ie vröggen | Ie hebt evraogd |
| Hi'j vrag | Hi'j vrög | Hi'j hef evraogd |
| Wi'j vraogt | Wi'j vrögt | Wi'j hebt evraogd |
| Ie vraogt | Ie vrögt | Ie hebt evraogd |
| Zi'j vraogt | Zi'j vrögt | Zi'j hebt evraogd |
[bewark] Algemiene woorden
[bewark] Dagen
- Maondag
- Dinsdag
- Woensdag
- Donderdag
- Vri'jdag
- Zaoterdag
- Zundag
[bewark] Maonden
- Jannewoari
- Febrewoari
- Meert
- April
- Mei
- Juni
- Juli
- Augustus
- September
- Oktober
- November
- Desember
[bewark] Kleuren
- Rood
- Geel
- Blauw
- Gruun/greun
- Oranje
- Peers
- Roze
- Gries
- Broen
- Zwat
- Wit
[bewark] Getallen
- Iene
- Tweie
- Dreie
- Viere
- Vieve
- Zesse
- Zeume
- Achte
- Neenge
- Tiene
- Elve
- Twaalve
- Dartiene
- Viertiene
- Vieftiene
- Zestiene
- Zeumtiene
- Achttiene
- Neengtiene
- Twintig
- Dartig
- Veertig
- Vieftig
- Zestig
- Zeumtig
- Tachtig
- Neengtig
- Honderd
- Duuzend
[bewark] Geografie
[bewark] Plaotsnamen
| Drèents | Nederlaands |
|---|---|
| Aalden | Aalden |
| Alteveer | Alteveer |
| Anlo | Anloo |
| Annen | Annen |
| Assen | Assen |
| De Balk (Oaveriessel) | Balkbrug |
| Barger-Compas | Bargercompascuum |
| Barger-Oosterveld | Barger-Oosterveld |
| Barghoezen | Berghuizen |
| Beilen | Beilen |
| Börger | Borger |
| Börk | Westerbork |
| Bunen | Buinen |
| Daolen | Dalen |
| Daolerpeel | Dalerpeel |
| Darp | Darp |
| Doldersum | Doldersum |
| Drogteropslagen (Oaveriessel) | Drogteropslagen |
| Drouwen | Drouwen |
| Eelde-Potterswold | Eelde-Paterswolde |
| Eksel | Exloo |
| Elim | Elim |
| Elp | Elp |
| Em | Emmen |
| Erica | Erica |
| Gasselt | Gasselte |
| Geeiten | Gieten |
| Gies | Gees |
| Giesbrogge | Geesbrug |
| Grol | Grolloo |
| Haovelte | Havelte |
| Hesselen | Oosterhesselen |
| Hieken | Hijken |
| Hollaandscheveld | Hollandseveld |
| Hooghaolen | Hooghalen |
| Iekst | Eekst |
| Ies | Ees |
| Karkenveld | Kerkenveld |
| Klazieneveen | Klazienaveen |
| Koekange | Koekange |
| Koevern | Coevorden |
| De Krim (Oaveriessel) | De Krim |
| Loon | Loon |
| Möppelt | Meppel |
| Möppen | Meppen |
| Nei-Amsterdam | Nieuw-Amsterdam |
| Nei-Dörd | Nieuw-Dordrecht |
| Neie Krim | Nieuwe Krim |
| Neieroord | Nieuweroord |
| Neilaande | Nieuwland |
| Nijevenne | Nijeveen |
| Ni'jlusen (Oaveriessel) | Nieuwleusen |
| Noordeschut | Noordsche Schut |
| Noord-Slien | Noord-Sleen |
| 't Oogeveine | Hoogeveen |
| Pesse | Pesse |
| Raol | Rolde |
| Roon | Roden |
| Rouvène (Oaveriessel) | Rouveen |
| Rune | Ruinen |
| Runerwold | Ruinerwold |
| Schuinesloot (Oaveriessel) | Schuinesloot |
| Schonbek | Schoonebeek |
| Schoonoord | Schoonoord |
| Slagharen (Oaveriessel) | Slagharen |
| Slien | Sleen |
| Stappest (Oaveriessel) | Staphorst |
| Stienwieksmoer | Steenwijksmoer |
| Sweel | Zweelo |
| Vaalt | Valthe |
| Vaaltermond | Valthermond |
| De Vaort (Oaveriessel) | Dedemsvaart |
| Vening | Veeningen |
| Wachtum | Wachtum |
| Wering | Weerdinge |
| Wesens | Westenesch |
| Weiteveen | Weiteveen |
| De Wiek | De Wijk |
| Wiester | Wijster |
| Witteveen | Witteveen |
| Zuudlaoren | Zuidlaren |
| Zuudwolde | Zuidwolde |
| Zwartemeer | Zwartemeer |
[bewark] Zegswiezen
| Drèents | Nederlaands |
|---|---|
| Iene de baord ofdoen (Zie hef hum de baord ofedaone) |
Iene is goed de waorheid zeggen |
| 't Kan mi'j begroten ('t Kan mi'j zo begroten zoas 't mit hum egaon is) |
Het spiet mien / Ik hebbe te doen mit... |
| Ien de biester weden (Ik binne hielemaole ien de biester) |
Ien de war / ien verlegenheid weden |
| Die zien gepraot en vief cent, dan he'j net een stuver |
Zien praoties bint niks weerd |
| D'r nie achter dale komen |
Kieken de'j nie achter 't net vist |
| Aarngs drok op weden (Otien is drok op heur kleinzeune) |
Aarngs mit verguld weden, iets geern doen |
| Aarngs fedusie ien hebben (Heb d'r mar fedusie ien...) |
Aarngs vertrouwen ien hebben |
| Hè jong / Heerink mien tied / Heerinkies mien Freerikies | (Tussenwerpsels) |
| 't Heui op en de koe dood |
Det kump goed uut |
| De kuierlatten nemen |
D'r vandeur gaon |
| Iets / Iene lieden maggen (Ik magge die kerel wel lieden) |
Iets / iene goedkeuren / prettig vienden |
| De klokke liek hebben staon |
't Mit mekaar iens weden |
| Die is hen lillijkers vangen |
Die is vört (Ezegd a'j vraogt waor of iene is) |
| 't Mag wel zo | 't Giet wal aordig / 't Holdt nie oaver |
| Wi'j hebt gelieke Ni'jjaor | Dut mar röstig an |
| Goed te passe weden |
Ien een goeie buie weden (Ok as algemiene groet: "Goed te passe?" "Jaowal.") |
| Wat onder de pette hebben (Ie hebt hiel wat onder de pette) |
Niet euliedom weden |
| Aarngs skik an hebben (De olders hebt zo'n skik an heur jonge poppien) |
Aarngs plezier ien hebben |
| Doen asof ie sköpper en skriever bint (De knecht deu asof hi'j sköpper en skriever was) |
Hiel wat van oezölf denken |
| Verkeerd weden; de kop verkeerd hebben |
Kwaod weden |
|
|
 |
|
|---|---|---|
|
||
