Teluk Intan
From Wikipedia
Jadual isi kandungan |
[Sunting] Lokasi
Bandar Teluk Intan di 4`Utara dan 101.5 `Timur , di sebelah pantai Barat Semenanjung Malaysia. Terletak di selatan negeri Perak, merupakan pusat pentadbiran bagi Hilir Perak.
Bandar Teluk Intan di lingkungi oleh aliran Sungai Perak dan Sungai Bidor. Bandar ini adalah bandar yang terbesar sekali di selatan Perak berbanding dengan Kampar , Tapah , Hutan Melintang dan Bagan Datoh.
Sungguhpun di luar Lebuh raya Utara Selatan , bandar Teluk Intan terus hidup dan pesat membangun.
Dari segi hirarki bandar di Malaysia, Teluk Intan menduduki tempat 17. Di Perak menduduki tempat ketiga. Ini menunjukkan bandar ini sangat penting.
Bandar terdekat ialah Sabak Bernam , Bagan Datoh , Bidor , Tapah, Kampar dan Lumut.
Bandar ini disambungkan dengan Lebuh raya Kayan ke Manjung , Lumut dan Pulau Pangkor. Laluan ke Tapah dan Bidor. Ada jalan raya ke
[Sunting] Asal-usul nama
- Teluk Mak Intan
- Nama Teluk Mak Intan diambil dari seorang janda yang dikatakan mempunyai rupa paras yang cantik iaitu Mak Intan, beliau adalah seorang saudagar yang berasal dari Mandahiling, Sumatera. Beliau adalah peneroka yang membuka Teluk Intan disekitar awal abad ke 19. Pada waktu itu, kawasan yang diterokai oleh Mak Intan dikenali sebagai Pekan Mak Intan.
Berikutan penerokaan ini, ramailah orang seberang berketurunan Rawa, Mandahiling, Minangkabau, Kampar dan kemudian India-Bombay datang mendiami kawasan yang baru diterokai itu, kebanyakan daripada mereka adalah para pedagang barangan tradisi seperti rempah ratus, kain, inggu, kacip, parang dan sebagainya.
- 17 November 1981 tukar nama dari Teluk Anson kepada Teluk Intan.
- Dipetik dari mdhilirpk
Info Lain
- Nama asalnya ialah Teluk Ma Hitam.
- Nama asalnya Teluk Mak Intan. Seorang gadis bernama Intan dari sebuah keluarga keturunan Sumatera yang berpengaruh. Bapanya berulang-alik dari Sumatera ke sini untuk berniaga kain batik. Gadis ini mandi di tebing Sungai Perak bersama-sama rakan-rakannya. Cincin pemberian ibunya telah tenggelam dan lenyap di dalam lubuk Sungai Perak. Sejak itu diberi nama Teluk Mak Intan . Kemudiannya Telok Mak Intan telah di tukar nama kepada Teluk Anson sempena nama Archibald Anson iaitu gabenor Inggeris yang datang ke Telok Mak Intan pada masa itu.
- 17 November 1981 tukar nama dari Teluk Anson kepada Teluk Intan.
[Sunting] Muka bumi
Mukabumi datar dan hanya di Changkat Jong dan Tapah agak tinggi sedikit.
Tanah jenis aluvium , hasil limpahan lombong bijih timah daripada Batang Padang dan Lembah Kinta. Airnya keruh . Dahulu , likuan Sungai Perak di Teluk Intan ini penuh dengan hutan nipah dan bakau sehingga tahun 1970. Seberang Teluk Intan mengeluarkan atap nipah dan kayu bakau .
[Sunting] Cara ke sana
Ada 4 jalan bertumpu ke bandar Teluk Intan.
- Dari arah Plaza Tol Tapah , Tapah Road, Chenderong Balai dan Kampung Gajah.
- Dari arah Plaza tol Bidor dan Kuala Lumpur
- Plaza Tol Kampar dan Kuala Lumpur.
- Dari arah Hutan Melintang , Sabak Bernam dan Bagan Datoh serta Kelang.
[Sunting] Sejarah ringkas
- 1874 John Anderson melaporkan Teluk Intan adalah satu penempatan terawal di Hilir Perak selain Pasir Berdamar, Batak Rabit dan Durian Sebatang.
- 1875 Teluk Intan menjadi pusat pentadbiran dan pengkalan oleh penjajah Inggeris setelah termeterinya Perjanjian Pangkor 1874.
- Bandar ini lebih lewat berbanding Durian Sebatang, Pasir Bedamar dan Batak Rabit. Pada peringkat awal, Durian Sebatang adalah pusat pentadbiran sebagai pelabuhan untuk mengumpulkan bijih timah dari kawasan Batang Padang, Bidor dan Tapah.
- Residen Perak ke-3, Sir Hugh Low meminta jasa baik Gabenor Negeri Selat untuk mewujudkan bandar baru pentadbiran di Teluk Malunting ( Teluk Mak intan sebagaimana pelat Hugh Low ).
- Ketika itu pemangku Gabenor Negeri Selat ialah General Sir Archibald Edward Harbord Anson ( 1826 – 1925) . Anson setuju dengan cadangan Hugh Low, malah melukis pelan pertama bandar Teluk Intan.
- 1800 Anson dilantik sebagai pegawai daerah Teluk Intan dan bersara 1882.
- 15 Mac 1882 Bandar Teluk Anson diberi sempena namanya. Namanya diberikan oleh Hugh Low dalam persetujuan Majlis Negeri .
- Namun Durian Sebatang terus kekal sebagai penghubung kepada pemunggahan hasil tempatan terutama Bidor dan Tapah.
- Satu rancangan menyambungkan Teluk Anson dengan Durian Sebatang dan akan menyebabkan Teluk Anson menjadi sebuah pulau di dalam Sungai Perak.
- 1884 pemangku Residen Perak Frank Swettenham musykil dengan cadangan terusan ini.
- 1880-an zaman kereta api di Perak telah menyebabkan peranan sungai sebagai jalan perhubungan telah berubah. Stesen kereta api dan pelabuhan yang kukuh dibina di Batak Rabit . Pelabuhan ini sibuk sehingga Perang Dunia Kedua .
Landasan kereta api menghubungkan Pelabuhan Teluk Intan dengan Ipoh, Kampar, Batang Padang , Pulau Pinang, Taiping dan Kuala Lumpur. Kereta api lebih mudah dan cepat dan boleh mengangkut banyak barang terutama bijih timah dan getah serta kayu balak.
Peranan pelabuhan Teluk Intan kedua penting selepas Pelabuhan Kelang ( Port Swettenham ) dari tahun 1934 hingga 1940 . Teluk Intan lebih penting berbanding dengan pelabuhan Pulau Pinang , Prai dan Port Dickson.
- 1938 Teluk Intan dijadikan Bandar Diraja untuk Raja Muda Perak sehingga kini. Penetapan itu dibuat oleh Sultan Iskandar ( 1918- 1938) yang ketika itu menjadi Sultan Perak.
- Sultan Idris II menukar nama Teluk Anson kepada Teluk Intan semula.
- 1962 Majlis Bandaran Telok Anson ditubuhkan iaitu sebuah Lembaga Kerajaan Tempatan. Dilantik seorang Pegawai Daerah.
- 1970-an peranan Teluk intan sebagai stesen kereta api dan pelabuhan ditamatkan kerana Sungai Perak semakin cetek dan hakisan tebing sungai menyebabkan gudang-gudang runtuh ke dalam sungai.
- 5 April 1980 Majlis Daerah Hilir Perak ditubuhkan bagi mengurustadbir kawasan Langkap, Chui Chak, Pelawan , Batu Dua Belas.
- Majlis Bandaran Teluk Intan lebih aktif dan tertakluk kepada :
- Akta Kerajaan Tempatan 1976
- Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976
- Akta Jalan , Parit dan Bangunan 1974
[Sunting] Tempat-tempat menarik
[Sunting] Menara Jam Condong Teluk intan
Menara ini menjadi focal point, titik tumpu kepada bandar Teluk Intan. Uniknya seperti Menara Pisa di Itali. Dibina pada tahun 1998 oleh Leong Choon Choong , setinggi 85 kaki dan ada 110 anak tangga.
Ia merupakan takungan air sebelum adanya Tangki Air Changkat Jong. Bangunan ini 3 tingkat dilengkapi dengan jam besar dan mengikut senibina menara-menara di China. Kini , menara ini tidak digunakan lagi. Di bahagian bawahnya telah dihiasi dengan lanskap yang indah seperti pasu bunga , lantai marmar dan kerusi rehat untuk bersantai seisi keluarga.
Pernah digunakan oleh Lembaga Perancang Keluarga Negara dan Persatuan Pengakap Teluk Intan.
[Sunting] Batu Bertenggek
Batu bertenggek merupakan seketul batu besar , sebesar kereta Kancil yang diletakkan atas binaan lain berhadapan dengan bangunan SKOMPK . Batu bertenggek ini merupakan Tugu Peringatan bagi perajurit yang terkorban dalam masa Perang Dunia Kedua.
[Sunting] Banjir kilat dan hakisan
- 1877 Hugh low telah mengesan masalah hakisan di Teluk Intan yang merosakkan dermaga –dermaga dan bangsal-bangsal yang menyimpan bijih timah .
- 1902 majlis Federation Malay State (FMS) melaporkan hakisan tebing sungai dan landasan kereta api terjejas akibat banjir dan banjir kilat. Likuan sungai semakin sempit .
Banjir atau banjir kilat kerap berlaku di Teluk Intan kecuali selepas Empangan Temenggor dibina . Ini kerana kedudukan mukabumi bandar yang rendah , berhampiran dengan laut yang menyebabkan air pasang melimpah ke sini. Hujan lebat pada bulan Oktober hingga Januari menyebabkan sungai tidak dapat menampung air hujan yang banyak dari hulu Sungai Perak. Tambahan pula muka bumi Teluk Intan hampir putus, menyerupai pulau dan tempat likuan dua sungai iaitu Sungai Perak dan Sungai Bidor.
Hakisan aliran sungai menyebabkan tanah rebak ke dalam sungai terutama pada musim tengkujuh. Sungai Perak semakin berliku. Universiti Sains Malaysia dan Kerajaan negeri Perak telah membuat kajian bagi mengenal pasti masalah dan mengemukakan cadang bagi mengatasinya.
Banjir kerap berlaku terutama di Jalan Wah Khen Jooi dan Jalan Bandar. Majlis Perbandaran Teluk Intan telah mengambil beberapa inisiatif untuk mengatasi masalah ini dengan memperbaiki sistem parit dan longkang yang lebih dalam dan teratur di Pasir Bedamar dan di Durian Sebatang agar masalah ini tifak berulang setiap tahun.
[Sunting] Senarai Ladang
Sebelum 1908 peladang-peladang Eropah khususnya British membuka ladang kelapa dan getah . Oliver Marks melaporkan senarai ladang di Teluk Intan :
- Ladang Sungai Wangi
- Ladang Nova Scotia
- Ladang Rubana
- Ladang Ratanui
- Ladang Bagan Datoh
- Jenderata
- Ladang Sitiawan
- Ladang Strathmashie
- Ladang Selaba
- Ladang Batak Rabit
- Ladang Columbia
- Ladang Cicely
- Ladang Sabrang
- Ladang Somerset
- Ladang Sungai Air Tawar
- Ladang Captain Turners
- Ladang Tanglin
- Ladang Dettah
- Ladang Captian Dallys
- Ladang Alexandra
- Ladang Eden Hall
- Ladang Castleton
- Ladang Coningsby
[Sunting] Senarai masjid
- Masjid Abdul Salam Al-Mas'ud Kampung Sungai Kerawai 36000 Teluk Intan
- Masjid Al-Amjad Kampung Sungai Tungku, 36000 Teluk Intan
- Masjid Al-ghazali batu 8, Teluk Bharu 36010 Teluk Intan
- Masjid Al-hidayah Kampung Sungai Kerang 36000 Teluk Intan
- Masjid Al-zahir Parit 12b, Sungai Manik 36000 Teluk Intan
- Masjid Al-khairiah batu 3 Kampung Banjar 36000 Teluk Intan
- Masjid Amir Kampung Sungai Rubana 36000 Teluk Intan
- Masjid An-naim Taman Seri Setia 36000 Teluk Intan
- Masjid As-saadah batu 3, Kampung Selabak 36000 Teluk Intan
- Masjid As-saadah lorong Masjid Kampung Bahagia 36000 Teluk Intan
- Masjid Hijriah Kampung Tanjung Sari 36000 Teluk Intan
- Masjid Az-zahir Kampung Permatang Parit 7b Sungai Manik 36000 Teluk Intan
- Masjid India Jalan Ah Cheong 36000 Teluk Intan
- Masjid Al-fallah Rezab Kayu Api, Parit 6a, Sungai Manik 36000 Teluk Intan
- Masjid Ismailiah Kampung Tebing Rebak 36000 Teluk Intan
- Masjid Jamek batu 8, Kampung Changkat Jong 36000 Teluk Intan
- Masjid Jamek al-mansur Parit 17a Sungai Lampam 36000 Teluk Intan
- Masjid Jamek Kampung Ayer Hitam Kampung Air hitam 36030 Teluk Intan
- Masjid Kampung batak rabit batu 31/2 Kampung Batak Rabit 36000 Teluk Intan
- Masjid Kampung tapak semenang Kampung Tapak Semenang 36010 Teluk Intan
- Masjid Kampung Teluk baru Kampung Teluk Bharu 36010 Teluk intan
- Masjid Nurul hidayah Kampung Sungai Jejawi 36000 Teluk Intan
- Masjid Parit 2b Parit 2b, Sungai Manik 36000 Teluk Intan
- Masjid Sungai Tukang sidin Kampung Sungai Tukang Sidin 36000 Teluk Intan
- Masjid Sultan idris shah 11 Bandar Teluk Intan 36000 Teluk Intan
- Masjid Taqiyuddin Permatang Guntong 36000 Teluk Intan
- Masjid Ubudiah Kampung Sungai Durian 36000 Teluk Intan
- Surau Nurul Hijrah Taman Intan Mas 36000 Teluk Intan
[Sunting] Rujukan
- Khoo Kay Kim 'Teluk Anson 100 tahun', Persatuan Muzium Malaysia , 1982
- Mohd Jaafar Hj Hussen , tesis Landskap Teluk Intan , USM, 1983
|
|
 |
|---|---|
|
Daerah-Daerah: Batang Padang | Kinta | Kuala Kangsar | Larut, Matang dan Selama | Kerian | Manjung | Hilir Perak | Perak Tengah | Hulu Perak |
|
| Negeri dan Wilayah Persekutuan di Malaysia |  |
|---|---|
| Negeri: Johor | Kedah | Kelantan | Melaka | Negeri Sembilan | Pahang | Perak | Perlis | Pulau Pinang | Sabah | Sarawak | Selangor | Terengganu | |
| Wilayah Persekutuan: Kuala Lumpur | Labuan | Putrajaya | |
