Enkhuizen

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.

Ligking vaan Enkhuizen in Noord-Holland

Enkhuizen is 'n stad en gemeinte in de Nederlandse provincie Noord-Holland, in de uterste oospunt vaan Wesfriesland. 't Oppervlak bedräög 14,31 km², boevaan 1,78 km² water; per 1 juni 2005 woene hei 17.387 lui. De gemeinte Enkhuizen besleit behave 't stedsje ouch 't dörp Oosterdijk en de naobersjap Westeinde. Mèt 'ne diek (de Houtribdiek) is Enkhuze verboonde mèt Lelystad; 't ligk aon 't Ieselmeer en 't Markermeer. 't Is 't indpunt vaan 't spoer vaan Alkmaar nao Enkhuizen.

[bewirk] Stadsfuncties

Enkhuizen is mer e tertiair verzörgingscintrum en heet zien veurnaomste take aon Hoorn verlaore. De gemeinte kint väöl tuinbouw en 'n zaodveredelingsindustrie, meh drejt veural op 't toerisme. De stad heet verbindinge mèt Alkmaar en Amsterdam euver 't spoor, en nao Lelystad rijt 'n bös; wijer evels ligk 't in relatief isolatie. Puntsjes nao Urk en Stavere zien allein vaan toeristische importantie. Es euverloupgebeed oet de Randstad (veural oet Amsterdam) is 't meender belangriek es Hoorn. De vèsserij is belaangriek in beteikenis geslónke.

[bewirk] Stadsbild

Enkhuizen besteit veur 't groetste deil oet zien aw stadskèrn, die opvallend groet is; eineg boetemörse bebouwing oontstoont pas nao 1950. Dees stadskèrn heet 'n good bewierde veste mèt hei en dao nog spoere vaan de aw walmör, en besteit veur e good deil oet monumintaal aw pande. 't Bekindste monumint is de Dromedaris, gebojd in 1540, oetgebrejd in 1649, mèt carreljong vaan de Gebreurs Hemony. De Pancreaskèrk, ouch mèt chromatisch carreljong, heet 'nen imposanten torie. Wijers zien de Waog en de waterpaorte vaan belaang.

[bewirk] Historie

Enkhuizen begós in de Middeliewe es dörp vaan heringvèssers. In 1355 woort Enkhuze mèt 't naobaoreg dörp Gommerskerspel vereineg en kraog 't stadsrechte. In de iewe dao-op greujde 't, door zien strategisch ligking aon de Zuiderzie, oet tot vestingstad vaan de graaf vaan Holland, dewijl de vèsserij en de handel op de Ooszie ummer touwnaome. Vaanaof de zeventiende ieuw bleujde 't oongemein snel op tot 't op zie huugdepunt 25.000 inwoeners had, en 'n kamer in de VOC. Daomèt euvertroof 't Medemblik en Hoorn en waor 't 'n stèrke concurrint vaan Amsterdam.
Vaanaof 't ind vaan die iew traod 't verval in: Amsterdam woort de eineg stad van importantie aon de Zuiderzie en überhaup naom de handel in deen tied aof. Enkhuizen verveel tot mer e paar duzend inwoeners en woort bekaans e spoekstad. De negentiende ieuw brach dao weineg verandering in: Enkhuizen leefde noe allein vaan de vèsvangs en waor daomèt op 't nivo vaan Urk, Marke en Volendam. Intersant genuug zuut me tot in 't dialek vaan Enkhuizen de Zuid-Hollandse invlode aofgenómme waore en de verwantsjap mèt de dialekte vaan ander vèssersplaotse aon de Zuiderzie stèrk waor. Nao de aofsleting vaan de Zuiderzie door d'n Aofsleetdiek woort ouch de hieringvèsserij oonmeugelik. Pas nao d'n Twiede Wereldoorlog kós de stad wier oetbrejje; veural 't toerisme brach ze trök op hoeg ikkenomisch nivo.