Kristján IV
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
|
||||
 |
||||
|
|
||||
| Ríkisár | 4. apríl 1588 - 28. febrúar 1648 | |||
| Skírnarnafn | Christian Oldenburg | |||
| Kjörorð | Regna Firmat Pietas | |||
| Fædd(ur) | 12. apríl 1577 | |||
| Friðriksborgarhöll | ||||
| Dáin(n) | 28. febrúar 1648 | |||
| Rósenborgarhöll | ||||
| Gröf | Hróarskeldudómkirkja | |||
| Konungsfjölskyldan | ||||
| Faðir | Friðrik II | |||
| Móðir | Soffía af Mecklenburg-Schwerin | |||
| Drottning | (1597) Anna Katharina af Brandenburg |
|||
| Börn | með Önnu Katharinu:
með Kirsten Madsdatter:
með Karen Andersdatter:
með Kirsten Munk:
með Vibeke Kruse:
|
|||
Kristján IV (12. apríl 1577 – 28. febrúar 1648) var kjörinn konungur Danmerkur, Noregs og Íslands af Ríkisráðinu eftir lát föður síns Friðriks II árið 1588, þá aðeins ellefu ára gamall, en var fyrst krýndur þegar hann varð fullveðja 1596. Stjórnartíð hans einkenndist til að byrja með af friði og efnahagslegum uppgangi. Efnahagsstefna hans var í anda kaupauðgisstefnunnar og hann kom á verslunareinokun innan ríkis síns, þótt því væri ekki fylgt hart eftir. Á tímabilinu voru mikil átök við Svía vegna tilrauna þeirra til að koma undir sig Skáni og komast undan Eyrarsundstollinum, helstu tekjulind Danakonunga. Síðustu tvo áratugina fengu Danir svo að kynnast slæmum ósigrum, bæði á orrustuvöllunum í Þýskalandi í Þrjátíu ára stríðinu og í sjóorrustum á Eystrasalti. Kristján var mágur Jakobs VI Skotakonungs og átti töluverð samskipti bæði við hann og fyrirrennara hans, Elísabetu I, meðal annars um veiðar enskra duggara á Íslandsmiðum, sem voru mjög umfangsmiklar, bæði á 16. öld og fyrri hluta 17. aldar. Kristján hafði gríðarlegan áhuga á sjóferðum og sjóhernaði og í stjórnartíð hans eignuðust Danir fyrstu nýlendu sína í Austur-Indíum, Trankebar.
[breyta] Fjölskylda
Kristján var þriðja barn og elsti sonur Friðriks II Danakonungs af Aldinborgarætt, og konu hans Soffíu af Mecklenburg. Hann giftist árið 1597 Önnu Katrínu af Brandenburg og átti með henni sex börn, þar á meðal ríkisarfann. Fyrir lát hennar 1612 átti hann einn son með Karen Madsdatter. Eftir lát drottningar giftist hann Karen Andersdatter sem ól honum tvö börn, og að síðustu átti hann tólf börn með Kirsten Munk, þar á meðal Leonóru Kristínu sem eyddi síðar tólf árum í Bláturni fyrir drottinsvik í stjórnartíð hálfbróður síns. Konungur skildi síðan við Kirsten Munk, sem var ákærð fyrir framhjáhald og bjó eftir 1629 með Vibeke Kruse sem ól honum tvö börn.
| Fyrirrennari: Friðrik II |
|
Eftirmaður: Friðrik III |
|||
