Dereito

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

O Dereito é a orde normativa e institucional da conduta humana en sociedade inspirada en postulados de xustiza, baseado nas relacións sociais existentes que determinan o seu contido e carácter. Noutras palabras, é o conxunto de normas que regulamentan a convivencia social e permiten resolver os conflitos interpersoais.

A anterior definición define o dereito positivo ou efectivo, mais non explica o seu fundamento; é por iso que xuristas, filósofos e teóricos do dereito levan proposto diversas definicións alternativas, sen que exista consenso, ata a data. O estudo do concepto do Dereito realízao unha das súas ramas, a Filosofía do dereito.

Desde o punto de vista obxectivo, dise do conxunto de leis, regulamentos e demais resolucións, de carácter permanente e obrigatorio, criadas polo Estado para a conservación da orde social.

[editar] Orixe

É de natureza controversa, sobre o tema os autores orientáronse a varias posturas, entre elas as de maior aceptacion acostuman ser as seguintes:

O Dereito nace como unha relación de forza entre persoas desiguais, sexa material ou psiquicamente.
O Dereito nace como reparación a unha ofensa física ou moral que unha persoa infrinxe a outra.
O Dereito nace para regular a indemnización debida polo incumprimento dunha palabra dada. En xeral para regular os negocios xurídicos entre as persoas.
O dereito nace da necesidade de regular as relacións que xorden entre os diferentes suxeitos de dereito. Á medida que as relacións interpersoais se tornan mais complexas, o dereito vaino receptando.

[editar] Fontes

Son a "alma" do Dereito, son fundamentos e ideas que axudan ao Dereito a realizar o seu fin.

O Dereito Occidental (no Sistema Romano Xermánico ou Sistema de Dereito continental) tende a entender como fontes as seguintes:

A Constitución
A Lei
A Xurisprudencia
O Costume
Os Principios xerais do dereito
A Doutrina.

Asimismo no marco do Dereito internacional, o Estatuto da Corte Internacional de Xustiza, enumera como fontes:

Os tratados
O costume internacional
Os Principios xerais do dereito
As opinións da doutrina
Resérvase, a pedido de parte, a posibilidade de fallar "ex aequo et bono" (segundo o bon e o equitativo).

[editar] Contido

Tradicionalmente, o Dereito dividiuse nas categorías de Dereito público e de Dereito privado. Porén, esta división foi amplamente criticada e na actualidade non ten tanta forza, ante a aparición de parcelas do Ordenamento xurídico nas que as diferenzas entre o público e o privado non son tan evidentes. Un dos expoñentes desta situación é o Dereito laboral, no que a relación privada entre traballador e empregador áchase fortemente intervenida por unha normativa pública.

As diversas ramas xurídicas son as seguintes:

Dereito administrativo
- Dereito urbanístico
Dereito ambiental
Dereito civil
- Dereito das persoas
- Dereito de cousas
- Dereito de obrigacións
- Dereito de sucesións
- Dereito nobiliario
- Propiedade intelectual
Dereito de familia
Dereito económico
Dereito informático
Dereito internacional
- Dereito internacional privado
- Dereito internacional público
Dereito fiscal
Dereito laboral
- Dereito sindical
- Dereito da seguridade social
Dereito mercantil
Dereito penal
Dereito político
- Dereito constitucional
- Ciencia política
Dereito procesal
- Dereito procesal administrativo
- Dereito procesal civil
- Dereito procesal laboral
- Dereito procesal penal
Filosofía do dereito
- Teoría do dereito
- Teoría da xustiza
- Socioloxía do dereito
Historia do dereito
- Dereito romano
Dereitos animais