خنج

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

خنج شهری باستانی در جنوب استان فارس قرار دارد. نام آن در روزگار باستان «هُنگ» یا «خُنگ» بوده‌است که همان واژه در گذر زمان تبدیل به خُنج گشته‌است. براساس اطلاعات موجود در ۳۰ درجه و ۵۳ دقیقه طول شرقی و ۲۷ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی از نصف النهار مبدأ واقع شده‌است. ارتفاع شهر خنج از سطح دریا ۱۰۴۴ متر است. فاصله‌اش با خلیج فارس ۹۰ کیلومتر، با شیراز ۲۶۵ کیلومتر، با لار ۱۰۶ کیلومتر است.

فهرست مندرجات ۱ پیشینهٔ تاریخی ۲ خنج در سفرنامهٔ ابن بطوطه ۲.۱ دهستان‌هاو روستاهای تابع خنج ۳ دهستان‌ها ۴ روستاها ۵ جمعیت ۶ مؤسسات شهری ۷ زبان ۸ بزرگان خنج ۹ منابع

[ویرایش] پیشینهٔ تاریخی

خنج دارای بیش از ۲۰۰۰ سال دیرینگی و دهها اثر گرانسنگ باستانی از روزگار هخامنشی و ساسانی است. هُنگ در فارسی باستان به معنای گوشه و بیغوله بوده‌است. این نام در این موضوع بازتاب می‌ یابد که خنج همواره دارای خانقاه‌ها و گوشه نشینان زیادی بوده‌است. «ناحیه خنج» از قریه بغرد تا کوره پانزده فرسخ ، وعرض آن از تنگ باد تا چاه مینا ۹ فرسخ است. بلوک جرمشت از ناحیه خنج به لطافت هوا وفراوانی شکار مشهور است. خنج را در اصل «خُنگ» یا «هُنگ» به ضم خاء وسکون نون کاف فارسی به معنی (گوشه) نوشته شده‌است. در قدیم شهر خنج دارای شش هزار خانه مسکونی بوده‌است. همچنین دارای مساجد ، کاروانسرا ، مدارس ، حمام‌ها ، عمارت خیریه بوده‌است. از صحن جامعش و گچ بری رواق آن توصیف زیادی شده‌است.

[ویرایش] خنج در سفرنامهٔ ابن بطوطه

ابن بطوطه مراکشی در سال ۷۴۸ هجری قمری از لار عبور نموده‌است وبه «خنج» رفته‌است. وی شرح این رحله در سفرنامه خود که به زبان عربی نوشته شده‌است و به سفرنامه ابن بطوطه معروف است چنین بیان نموده‌است: در این بیابان رهسپردیم تا به کهورستان رسیدیم به (فتح کاف ، واو و را) وآن شهری است کوچک، در آن جویها وبستانها وجود دارد وبسیار گرم است، سپس از آنجا گذشته و سه روز در بیابان رهسپردیم وبه شهر لار رسیدیم که آخرش (ر) است. لار شهری بزرگ با چشمه‌های بسیار وآبهای جاری وبوستان است. از لار به شهر (خنج بال) مسافرت کردیم وضبط نام آن به ضم خاء معجم است. گاهی به جای خاء ،‌ها گویند و (هنج بال) بانون ساکن وجیم است و باالف ولام بسته‌است.

«بال» همان (فال) است که بلوکی بزرگ در لارستان است. وامروزه جزء «بیخه فال و گله دار» لارستان می‌باشد. به نظر می‌آید که در قدیم «خنج» جزء منطقهٔ (فال) بوده‌است و چون ابن بطوطه (خنج و بال) با واو عاطفه ذکر کرده‌است چنین تصور می‌رود که نامهای «خنج» و «فال» که دومنطقهٔ آباد آن روزگار در همسایگی هم واقع بوده‌اند، باهم ذکر می‌کرده‌اند و به تدریج کثرت استعمال آنرا به صورت یک کلمه در آورده بوده‌است.

[ویرایش] دهستان‌هاو روستاهای تابع خنج

[ویرایش] دهستان‌ها

• دهستان: سه ده.
• دهستان: شهرستان .
• دهستان: کوره.

[ویرایش] روستاها

روستاهای خنج عبارت‌اند از: امین آباد ، آشنا ، باغان ، باغ بیشه ، پدو ، بغرد ، بیخو ، تخته ، تنگ باد ، چاه طوسی ، چاه مینا ، جرمشت ، چم کباب ، جهله ، حمامی ، ده نو ، کهنو ، لاغر ، مز ، مکو ، لعلو ، هفتوان ، پشت بند ، چاه رستم ، آب شیرین ، تنگ شهریاری ، چاله خور ، چم کوکو ، خورو ، خان احمد ، خیرآباد ، زنگویه ، زاخورو ، سیف آباد ، شناکرد ، طاخونه ، قره آغاج ، قره کنار ، کریم آباد ، کنار طویله ، لگاره ، چاه کاظم ، مهرآباد ، مهمله ، هنکو ، چاه طلا ، جنگو.

[ویرایش] جمعیت

کل جمعیت خنج و روستاهای تابعه را ۸۰۰۰۰ (هشتاد هزار) نفر برآورد می‌کنند که شاید بیشتر باشد. فعلا (۱۳۸۴) آمار درستی دردست نیست. دین مردم خنج اسلام و مذهب مردم خنج از اهل سنت از شاخه شافعی هستند یعنی از پیروان امام محمد ادریس شافعی هستند . ورود اسلام به خنج، تا جائی که شواهد تاریخی نشان می‌دهد به قرن پنجم هجری برمیگردد.

[ویرایش] مؤسسات شهری

تقریباً همهٔ مؤسسات شهری از قبیل دانشگاه و بیمارستان ومرافق عمومی وغیره ، خود مردم خنج ساخته‌اند و هزینه‌هایش توسط خنجی‌های شیخ نشینهای خلیج فارس پرداخته شده‌است. آتشکده معروف کاریان در فاصلهٔ نه چندان دوری از خنج در شهر کاریان واقع شده‌است. و یک آتشکده هم در کنار خنج هست که هنوز دیواره‌هایش برپا است.

[ویرایش] زبان

زبان مردم خنج به گویش لارستانی است که زمانی زبان عموم مردم پارس بوده‌است. و سروده‌هایی از سعدی و حافظ و شاه داعی‌الله شیرازی به این گویش در دست است.

[ویرایش] بزرگان خنج

از بزرگمردان تاریخی خنج که اکنون مقبره‌های آنان برجای مانده‌است می‌توان به شرح زیر نام برد:

• شیخ رکن الدین دانیال .
• شیخ شهیب خنجی.
• شیخ عبدالسلام خنجی.
• شیخ محمد بن ابی نجم خنجی.
• کاکا فخر الدین ابوبکرو.
• شیخ ابودلف محمد خنجی.
• شیخ محمد عبدالسلام خنجی.
• شیخ عفیف الدین اسرائیل خنجی.
• عبدالجواد بن القیم سعید خنجی.
• فخرالدین احمد بازارویه خنجی.

[ویرایش] منابع

• ابن بطوطه ، بن عبدالله ، محمد ، (تحفة النظار فی غرائب الأمصار وعجائب الأسفار) ، دار احیار العلوم ، بیروت ، چاپ سال ۱۹۸۷ مبلادی به (عربی).
• اقتداری، لارستانی ، احمد. (لارستان کهن) ج۱. چاپ اول، شرکت انتشارات جهان معاصر ، تهران چاپ اول ، سال ۱۳۷۱ خورشیدی.

	استان فارس
مرکز	شیراز
شهرستان‌ها	آباده | ارسنجان | استهبان | اقلید | بوانات | جهرم | خرم‌بید | داراب | زرین‌دشت | سپیدان | شیراز | فراشبند | فسا | فیروزآباد | قیر و کارزین | کازرون | لارستان | لامِرد | مرودشت | ممسنی | مهر | نیریز
شهرها	آباده طشک | آباده | اردکان | ارسنجان | اشکنان | اقلید | اهل | اوز | ایج | ایزدخواست | باب‌انار | بالاده | بنارویه | بهمن | بوانات | بیرم | بیضا | جنت‌شهر | جهرم | جویم | حاجی‌آباد | خاوران | خرامه | خشت | خنج | خور | داراب | داریان | رونیز | زاهدشهر | زرقان | سده | سروستان | سعادت‌شهر | سیدان | ششده | شهر پیر | شیراز | صغاد | صفاشهر | علامرودشت | فتح‌آباد | فراشبند | فسا | فیروزآباد | قائمیه | قادرآباد | قطب‌آباد | قیر و کارزین | کازرون | کامفیروز | کره‌ای | کنارتخته | کوار | گراش | گله‌دار | لار | لامرد | لپوئی | مرودشت | مشکان | مصیری | مُهر | میمند | نودان | نورآباد | نیریز | وراوی
آثار دیدنی	آرامگاه سعدی | ارگ کریمخانی | بازار وکیل | باغ ارم | باغ عفیف‌آباد  بند امیر | بیشاپور | پاسارگاد | تخت جمشید | حافظیه | کاخ سروستان | کعبه زرتشت | مسجد وکیل | نارنجستان قوام | نقش رجب | نقش رستم |