خط در ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

با آمدن اسلام به ایران و گسلیدن فرهنگ بعد از اسلام ایران از قبل از اسلام، مبحث خط نیز به دو قسمت می‌شود؛ قسمتی از آن مربوط به خطوط ماقبل اسلام در ایران قسمت دیگر مربوط به خط بعد از اسلام است.

فهرست مندرجات

۱ خط میخی
۲ خط پارتی
۳ خط پهلوی
۴ خط اوستایی
۵ خط فارسی بعد از اسلام
۶ جستارهای وابسته
۷ منبع

[ویرایش] خط میخی

لطفا به خط میخی و میخی هخامنشی مراجعه کنید.

[ویرایش] خط پارتی

این خط در دوران اشکانیان و اوایل دوران ساسانیان استفاده می‌‌شد.

تصویر:Parthicscript.png

[ویرایش] خط پهلوی

خط رسمی دوران ساسانی، خط پهلوی می‌‌باشد. این خط از ویرایش خط پارتی ایجاد شده است.

تصویر:Pahlavicscript.png

[ویرایش] خط اوستایی

خط اوستایی در سده سوم میلادی برای نوشتن اوستا ابداع شد. این خط از خط پهلوی برگرفته شده ولی از آن کاملتر است و دارای ۴۲ حرف است و از راست به چپ نوشته می‌شود.

تصویر:Avestanscript.gif

[ویرایش] خط فارسی بعد از اسلام

ایرانیان در سده‌های نخستین اسلامی به خط‌های مانوی و پهلوی می‌‌نوشتند. در همین حال ایرانیان مسلمان نظیر «یزید فارسی» تلاش کردند شیوه نوشتن قرآن را که به خط نبطی بود و در آن ابهامات زیادی بود را بهبود بخشند. در خط سریانی حروف بدون نقطه نوشته می‌‌شدند و مصوت‌های کوتاه و برخی مصوت‌های بلند مانند «ا» نوشته نمی‌شد. از آن رو که قرآن به زبان عربی بود، عرب‌ها در خواندن آن مشکلی نداشتند، ولی ایرانیان نمی‌توانستند آن را بخوانند. لذا ایرانیان با ذوق و سلیقه خود و با نیم نگاهی به خط پهلوی، خط نوشتاری قرآن را تکامل بخشدند و آنچه را امروزه به ناحق خط عربی می‌‌نامند را پدید آوردند. ر.ک. قرآن

خطی که قبل از ویرایش ایرانیان برای نوشتن قرآن بکار می‌‌رفت.

بیشتر افراد گمان می‌کنند که ایرانیان خط کنونی خود را از عرب‌ها وام گرفته اند، حال آنکه این خط، خطی است که خود در شکل گیری آن سهم عمده‌ای داشته اند. ایرانیان بر اساس نیازهای زبانی خود الفبای فارسی را پدید آوردند. از سده سوم هجری به علت رواج نامه نگاری‌های دیوانی، کم کم خط‌های مانوی و پهلوی، جای خود را به الفبای فارسی دادند.