الفبای ارمنی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
الفبای زبان ارمنی هنگامی ابداع شد که منطقه ارمنی نشین از نظر سیاسی میان دو کشور توانمند آن زمان یعنی ایران و روم بخش شده بود و ارزشهای ملی، قومی و فرهنگی تیره ارمنی در آستانه ویرانی و نابودی قرار داشت. کاهنی به نام مسروپ ماشتوس ابداع کننده الفبای ارمنی است. مسروپ همراه با شاگردان خود به جای جای ارمنستان سفر می‌کرد و به ترویج مسیحیگری می‌پرداخت و همین سبب شد که او بیش از پیش خطر نابودی دین، فرهنگ و تمدن ملت خود را احساس کند، چرا که نبود یک الفبای ارمنی آشنایی مردم با دین را دشوار می‌ساخت. بنابراین در اندیشه ابداع زبان نوشتاری ارمنی افتاد. مسروپ برای تحقق آرمان خویش به مرکز رفت و اندیشه خود را با جاثلیق ساهاک پارتو در میان گذاشت و به یاری وی توانست نظر ورامشاپوه، پادشاه ارمنستان شرقی را نیز جلب نماید. مسروپ گروهی از جوانان را راهی اِدیسا کرد تا زبان سریانی را بیاموزند و گروهی را به ساموسات فرستاد تا زبان یونانی را فرا گیرند و خود در کانون علمی بزرگ آنجا، سامانه آوایی، هجایی و نوشتار زبان‌های گوناگون را بررسید. الفبایی که مسروپ ماشتوس ابداع کرد دارای ویژگی‌های زیر است:
- هر واج تنها یک نشانه ویژه دارد.
- سوی نوشتن این الفبا از چپ به راست است .
- الفبای ابداعی وی نشانه‌های زیر و زبر و خط و نقطه ندارد .
در همین حین کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید و دیگر متون دینی، دانشی و فلسفی به زبان ارمنی ترجمه شد و در پی این جنبش فرهنگی، سده پنجم زایشی به سده زرین فرهنگ ارمنی شهرت دارد. مسروپ ماشتوس به پاس خدمات خود در زمره قدیسان کلیسای ارمنی جای گرفت. او در سال ۴۴۰ میلادی چشم از جهان فرو بست و در روستای اوشاکان به خاک سپرده شد.
حروف الفبای ارمنی:
| نام حرف | حروف کوچک | حروف بزرگ | تلفظ | ارزش عددی |
|---|---|---|---|---|
| Ayb | ա | Ա | آ | 1 |
| Ben | բ | Բ | ب | 2 |
| Gim | գ | Գ | گ | 3 |
| Da | դ | Դ | د | 4 |
| Yech` | ե | Ե | اِ، یِ | 5 |
| Za | զ | Զ | ز | 6 |
| Eh | է | Է | اِ | 7 |
| Ët` | ը | Ը | آ | 8 |
| T`o | թ | Թ | ت | 9 |
| Zhe | ժ | Ժ | ژ | 10 |
| Ini | ի | Ի | ای | 20 |
| Liun | լ | Լ | ل | 30 |
| Xeh | խ | Խ | خ | 40 |
| C'a | ծ | Ծ | تس | 50 |
| Ken | կ | Կ | ک | 60 |
| Ho | հ | Հ | ه | 70 |
| Dz'a | ձ | Ձ | دز | 80 |
| Ghat | ղ | Ղ | غ | 90 |
| Cheh | ճ | Ճ | چ | 100 |
| Men | մ | Մ | م | 200 |
| Yi | յ | Յ | ی | 300 |
| Nu | ն | Ն | ن | 400 |
| Sha | շ | Շ | ش | 500 |
| Vo | ո | Ո | اُ، وُ | 600 |
| Ch`a | չ | Չ | چ | 700 |
| Peh | պ | Պ | پ | 800 |
| Jheh | ջ | Ջ | ج | 900 |
| Rra | ռ | Ռ | ر | 1000 |
| Seh | ս | Ս | س | 2000 |
| Vew | վ | Վ | و | 3000 |
| Tiun | տ | Տ | ت | 4000 |
| Reh | ր | Ր | ر | 5000 |
| C`o | ց | Ց | تس | 6000 |
| Hiun | ւ | Ւ | و | 7000 |
| P`iur | փ | Փ | پ | 8000 |
| K`eh | ք | Ք | ک | 9000 |
| Oh | օ | Օ | اُ | 10000 |
| Feh | ֆ | Ֆ | ف | 20000 |
[ویرایش] منبع
ویکی‌پدیای انگلیسی.
