Σουηδική γλώσσα
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| Svenska Ελληνικά |
|
|---|---|
| Ομιλείται σε: | Σουηδία, Φινλανδία |
| Oμιλητές: | 9 εκατομμύρια |
| Κατάταξη: | 89 |
| Ταξινόμηση: | Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες Γερμανικές γλώσσες Βόρειες Γερμανικές γλώσσες Ανατολικές Σκανδιναβικές Ελληνικά |
| Kατάσταση | |
| Επίσημη γλώσσα: | Σουηδία, Φινλανδία (νησιά Άλαντ), Ευρωπαϊκή Ένωση |
| Ρυθμιστής: | Σουηδικό γλωσσικό συμβούλιο |
| Κώδικες γλώσσας | |
| ISO 639-1 | sv |
| ISO 639-2/Β | swe |
| ISO 639-3 | swe |
| SIL | SWD |
Η Σουηδική γλώσσα ανήκει στην ομάδα των βόρειων γερμανικών γλωσσών (που περιλαμβάνει επίσης τα Δανέζικα, τα Νορβηγικά, τα Ισλανδικά και τη Φεροϊκή). Ειναι επίσημη γλώσσα στην Σουηδία και στην Φινλανδία (δίπλα στα φινλανδικά).
Τα Σουηδικά μιλιούνται από περίπου 8,5 εκατομμύρια ανθρώπους ως μητρική γλώσσα, από τους οποίους οι 8 εκατομμύρια ζουν στην Σουηδία και σχεδόν 290.000 στην Φινλανδία. Επιπλέον 1 εκατομμύριο Σουηδοί μετανάστες σε όλο τον κόσμο μιλάνε σουηδικά.
Τα Σουηδικά στην Φινλανδία κατέχουν ισάξια θέη μαζί με τα Φινλανδικά. Οι Σουηδόφωνοι κάτοικοι της Φινλανδίας διδάσκονται στο σχολείο την μητρική τους γλώσσα, ενώ στα υπόλοιπα φινλανδικά σχολεία τα σουηδικά διδάσκονται ως υποχρεωτική ξένη γλώσσα.
[Επεξεργασία] Η ιστορία της σουηδικής γλώσσας.
[Επεξεργασία] Αρχαία σκανδιναβικά και ρουνική σουηδική (urnordiskan och runsvenskan), 400 π.Χ-1225 μ.Χ.
Τα αρχαία σκανδιναβικά (urnordiska) είναι η αρχαιότερη γλώσσα που υπάρχει στην Σκανδιναβία. Πριν από αυτά δεν διασώζεται κανένα γραπτό ώστε να ξέρουμε τι γλώσσα μιλούσαν στην ευρύτερη περιοχή. Δεν υπάρχουν πολλά γραπτά από την εποχή των αρχαίων σκανδιναβικών (urnordiska tiden), μόνο γύρω στα 200. Αυτά που έχουν βρεθεί είναι χαραγμένα σε πέτρες, σε πλαγιές βουνών και σε φυλαχτά. Γράφτηκαν φυσικά πολλά περισσότερα, τα περισσότερα σε ξύλο μιας και ήταν πιο εύκολο να χαραχτούν εκεί παρά στην πέτρα. Δυστυχώς η διάβρωση και ο χρόνος κατέστρεψαν σχεδόν ό,τι είχε γραφτεί σε ξύλο.
Τα αρχαία σκανδιναβικά αντικαταστάθηκαν από τα ρουνικά σουηδικά γύρω στο 800 μ.Χ. όπου το ρουνικό αλφάβητο των 24 γραμμάτων αντικαταστάθηκε από ένα άλλο που είχε μόνο 16. Τα ευρήματα είναι πολύ περισσότερα, γύρω στις 3.000 ρουνικές επιγραφές βρέθηκαν μόνο στη Σουηδία.
[Επεξεργασία] Κλασσικά και "παλιά" σουηδικά (klassisk och yngre fornsvenska), 1225-1526.
Κατά τον 12ο αιώνα υπολογίζεται ότι τελείωσε η περίοδος των ρουνικών σουηδικών και άρχισε η περίοδος των κλασσικών παλιών σουηδικών. Ο εκχριστιανισμός της χώρας και η είσοδος των λατινικών μέσω της θρησκείας επηρέασε τη γλώσσα και την γραφή. Οι περισσότεροι έγραφαν στα λατινικά και η ρουνική γραφή έσβησε σιγά σιγά. Μέσω της λατινικής εισήχθησαν και πολλές ελληνικές λέξεις (biskop, ängel, skola, hierarki). Η μεγαλύτερη όμως επίδραση ήρθε από τα γερμανικά. Γερμανοί ιεραπόστολοι, επιχειρηματίες, τεχνίτες ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στη Σουηδία αλλάζοντας ουσιαστικά την σουηδική γλώσσα. Κατά τα έτη 1364-1389 υπήρξε γερμανός βασιλιάς στη Σουηδία, ο Albert av Mecklenburg.
[Επεξεργασία] Παλιά νεοσουηδικά (äldre nysvenska), 1526-1732.
Το 1526 ήταν μια ιστορική χρονολογία. Η Καινή Διαθήκη μεταφράστηκε για πρώτη φορά στα σουηδικά. Λίγο αργότερα και η Παλαιά Διαθήκη. Ο Γκουστάβ Βάσα (Gustav Vasa), βασιλιάς της Σουηδίας τότε, έδωσε διαταγή να γίνουν 2.000 αντίτυπα της βίβλου και να δοθούν σε όλες της εκκλησίες της χώρας. Για πρώτη φορά ο λαός της Σουηδίας απέκτησε ένα σημείο αναφοράς στη γλώσσα του.
Την περίοδο αυτή συνεχίζεται η εισροή γερμανικών λέξεων. Μιας και η Σουηδία πολεμά στη Βόρεια Γερμανία, οι λέξεις δάνεια αφορούν πολεμικούς όρους π.χ. korpral, marsch och soldat (δεκανέας, εμβατήριο/βηματισμός, στρατιώτης).
Προς το τέλος αυτής της περιόδου αρχίζει η επιρροή της γλώσσας από τα γαλλικά, π.χ. kusin, parfym, karamell. Πολλές γαλλικές λέξεις έρχονται στη Σουηδία όχι απευθείας, αλλά μέσω των γερμανικών ή των ολλανδικών. Επίσης, σουηδοί που πηγαίνουν για σπουδές στην Ευρώπη, φέρνουν μαζί τους νέες λέξεις. Μέσω των επιστημών μπαίνουν πολλές ελληνικές λέξεις στα σουηδικά.
[Επεξεργασία] Νεότερα νεοσουηδικά (yngre nysvenska), 1732-1906.
To 1686 ψηφίστηκε ένας νέος νόμος στην εκκλησία που έλεγε ότι οι ιερείς έπρεπε να διδάσκουν στα παιδιά να γράφουν και να διαβάζουν. Αυτό οδήγησε σε μία τεράστια εξάπλωση της γλώσσας και η άνοδος του μορφωτικού επιπέδου ήταν πολύ μεγάλη. Το 1732 κυκλοφορεί η πρώτη εβδομαδιαία εφημερίδα, η "den Swänska Argus". Η σουηδική γλώσσα αρχίζει να αποκτά τη δική της ταυτότητα σιγά σιγά. Επίσης, το 1736 εκδίδεται το σύνταγμα της Σουηδίας (Sweriges rikes lag).
Η γαλλική γλώσσα συνεχίζει να δανείζει λέξεις στα σουηδικά, ειδικά λέξεις που έχουν να κάνουν με την τάξη των ευγενών (chiffonjé, garderob, batist, flanell, aktör, applådera). Από το 1800 αρχίζει και πάλι η γερμανική γλώσσα να δίνει λέξεις, επιστημονικούς και τεχνικούς όρους ως επί το πλείστον.
[Επεξεργασία] "Σύγχρονα" σουηδικά, (nusvenska), 1906-σήμερα
Η γλώσσα η οποία επηρεάζει τα σουηδικά - ειδικά μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο είναι τα αγγλικά. Ειδικά τα τελευταία χρόνια μέσω των υπολογιστών, του κινηματογράφου, της μουσικής, πολλές αγγλικές λέξεις υιοθετούνται στα σουηδικά.
Eλεύθερη μετάφραση από την εργασία του Carl-Gustav Renmarker http://www.algonet.se/~fransren/sprhist/index.htm , τον οποίο ευχαριστώ πολύ, tack så mycket.
[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις
- Swedish 101 Learn Swedish online (english)
- Ελληνοσουηδικό φόρουμ
- Μικρός οδηγός βασικής εκμάθησης
 |
Επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης | |
|---|---|---|
| Αγγλική | Γαλλική | Γερμανική | Δανεζική | Ελληνική | Εσθονική | Ισπανική Ιταλική | Λεττονική | Λιθουανική | Μαλτεζική | Ολλανδική | Ουγγρική | Πολωνική Πορτογαλική | Σλοβακική | Σλοβενική | Σουηδική | Τσεχική | Φινλανδική |
||
| από 1/1/07: Βουλγαρική | Ιρλανδική | Ρουμάνικη | ||
| Πηγή: Επίσημη σελίδα ΕΕ | ||
