Παγκόσμια πόλη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Παγκόσμια πόλη (global city) είναι μια πόλη που έχει άμεση επίδραση σε παγκόσμια γεγονότα κοινωνικών, οικονομικών, και πολιτικών γεγονότων. Τα τελευταία χρόνια ο όρος έχει γίνει αρκέτα διάσημος λόγω του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης. Ο όρος παγκόσμια πόλη προτάθηκε για πρώτη φορά απο την Σάσκια Σάσσεν στο ομώνυμο βιβλίο της [1].

Πίνακας περιεχομένων 1 Γενικά χαρακτηριστικά 2 Κατάλογος GaWC των παγκόσμιων πόλεων (έκδοση του 1999) 2.1 Παγκόσμιες πόλεις κλάσης Α (πλήρεις παγκόσμιες πόλεις υπηρεσιών) 2.2 Παγκόσμιες πόλεις κλάσης Β (μεγάλες παγκόσμιες πόλεις 2.3 Παγκόσμιες πόλεις κλάσης Γ (δευτερεύουσες παγκόσμιες πόλεις) 3 Πόλεις που διαθέτουν αρκετά χαρακτηριστηκά παγκόσμιων πόλεων 3.1 Ισχυρά στοιχεία 3.2 Κάποια στοιχεία 3.3 Ελάχιστα στοιχεία 4 Κορυφαίες παγκόσμιες πόλεις GaWC (έκδοση του 2004) 4.1 Σφαιρικές πόλεις 4.1.1 Σφαιρικά παγκόσμιες πόλεις 4.1.2 Πόλεις στρατηγικών θέσεων - εξειδικευμένες συνεισφορές 4.2 Παγκόσμιες πόλεις 4.2.1 Πόλεις παγκόσμιας δικτύωσης 4.2.2 Παγκόσμιες κορυφαίες πόλεις 5 Εξωτερικές συνδέσεις 6 Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Γενικά χαρακτηριστικά

Αν και ο καθορισμός μιας παγκόσμιας πόλης πρέπει να είναι μερικώς υποκειμενικός, αυτές οι πόλεις μπορούν να αξιολογηθούν με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Διεθνής, οικειότητα πρώτος-ονόματος κάποιος θα έλεγε «το Παρίσι», όχι «Παρίσι, Γαλλία», και επιπλέον αν και υπάρχουν πολυάριθμες πόλεις και άλλες πολιτικές οντότητες με το όνομα Παρίσι ή τις παραλλαγές του, το να λέμε «Παρίσι» χωρίς να προσδιορίζουμε σε χώρα ή πολιτικής υποδιαίρεσης, αυτό υποτίθεται ότι είναι το Παρίσι της Γαλλίας.

• Ενεργός επιρροή και συμμετοχή στα διεθνείς γεγονότα και τις παγκόσμιες υποθέσεις, παραδείγματος χάριν, η πόλη της Νέας Υόρκης είναι είναι η έδρα των Ηνωμένων Εθνών και περιέχει συνεπώς μια μεγάλη πλειοψηφία των μόνιμων αποστολών στα Η.Ε

• Ένας αρκετά μεγάλος πληθυσμός (το κέντρο μιας μητροπολιτικής περιοχής με έναν πληθυσμό τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου, και γενικά αρκετά εκατομμύρια γύρω απο αυτό).

• Ένας σημαντικός διεθνής αερολιμένας (παραδείγματος χάριν, αερολιμένας του Λονδίνου Heathrow) που χρησιμεύει ως ένας καθιερωμένος αερολιμένας για ανταπόκριση πτήσεων για διάφορες διεθνείς αερογραμμές.

• Ένα προηγμένο σύστημα μεταφορών που περιλαμβάνει διάφορους αυτοκινητόδρομους ή/και ένα μεγάλο δίκτυο μαζικής διέλευσης που προσφέρει πολλαπλούς τρόπους μεταφοράς (γρήγορη διέλευση, μετρό, περιφερειακός σιδηρόδρομος, φέρυ μπόουτ, ή λεωφορείο).

• Στη δύση, διάφορους διεθνείς πολιτισμούς και κοινότητες (όπως μία Chinatown ή άλλες ανάλογες δυνατές κοινότητες μεταναστών). Σε άλλα μέρη του κόσμου, πόλεις που προσελκύουν τις μεγάλες ξένες επιχειρήσεις και τις σχετικές εκπατριζόμενες κοινότητες παραδείγματος χάριν, Σιγκαπούρη, Σαγκάη, Χονγκ Κονγκ, Τόκιο, και Μόσχα.

• Διεθνή οικονομικά όργανα, εταιρίες νομικού προσώπου, εταιρικές έδρες (ειδικά συγκροτήματα επιχειρήσεων), και χρηματιστήρια (παραδείγματος χάριν το Χρηματιστήριο Αξιών του Λονδίνου, το Χρηματιστήριο Αξιών της Νέας Υόρκης ή το Χρηματιστήριο Αξιών του Τόκιο) που έχουν την επιρροή στην παγκόσμια οικονομία.

• Μια προηγμένη υποδομή επικοινωνίας στην οποία οι σύγχρονες πολυεθνικές εταιρίες στηρίζονται, όπως δίκτυο WI-FI, κινητή τηλεφωνία, ευρυζωνικό ίντερνετ και άλλης μορφής σύγχρονες επικοινωνίες.

• Παγκόσμιας επιρρόης πολιτιστικά όργανα, όπως διάφορα μουσείο και τα πανεπιστήμια.

• Μια ζωηρή πολιτιστική σκηνή, συμπεριλαμβανομένων των φεστιβάλ ταινιών (παραδείγματος χάριν το διεθνές φεστιβάλ ταινιών του Τορόντου), πρεμιέρες, αναπτυγμένη μουσική σκηνή ή μια σκηνή θεάτρων, μια ορχήστρα, μια επιχείρηση οπερών, στοές τέχνης, καθώς και πλανόδια "τέχνη" όπως ζωντανή μουσική ή σκιτσογράφοι στο δρόμο.

• Διάφορα ισχυρά και αρκετά επιδρών ΜΜΕ παγκόσμιας εμβέλιας με διεθνή προσιτότητα, όπως το BBC, Reuters, New York Times, The Times και το Agence France-Presse.

• Μια ισχυρή αθλητική κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών αθλητικών εγκαταστάσεων, σημαντικών και για τον εγχώριο αθλητικό βίο, και της δυνατότητας και για να φιλοξενήσει τα διεθνή αθλητικά γεγονότα όπως οι Ολυμπιακοί αγώνες, το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου. (Ειρωνικά, η ενσάρκωση της παγκόσμιας πόλης, η Νέα Υόρκη, δεν έχει φιλοξενήσει ποτέ τους Ολυμπιακούς Αγώνες.)

Κατά τη δυτική άποψη, το Λονδίνο, η πόλη της Νέας Υόρκης, το Παρίσι, και το Τόκιο έχουν θεωρηθεί παραδοσιακά «μεγάλες τέσσερις» παγκόσμιες πόλεις - όχι συμπτωματικά, χρησιμεύουν επίσης ως τα σύμβολα της παγκόσμιας κεφαλαιοκρατίας. Εν τούτοις, οι άνθρωποι έχουν την προσωπική τους άποψη, η οπόια μπορεί να διαφέρει σε κρίτηρια αξιολόγησης της παγκόσμιας πόλης. Οι αξιολογήσεις είναι πολύ πιθανό να διαφέρουν σε πολιτιστικό υπόβαθρο, αξίες, κ.τ.λ.

Σε ορισμένες αναπτυγμένες χώρες, η δημιουργία προαστίων και η τρέχουσα μετανάστευση των εργασιών κατασκευής στις αναπτυσσόμενες χώρες έχουν οδηγήσει σε σημαντική αστική αποσύνθεση. Επομένως, για να ωθηθεί η αστική αναγέννηση, ο τουρισμός και το εισόδημα, ο στόχος μια «παγκόσμιας ποιοτικής» πόλης έχει γίνει πρόσφατα μια ιδεοληψία με τις κυβερνήσεις μερικών πόλεων μέσου μεγέθους και τα συστατικά τους.

Το φαινόμενο του "κτηρίου παγκόσμιας πόλης" έχει παρατηρηθεί επίσης στο Μπουένος Άιρες, το Σαντιάγο, τη Φρανκφούρτη, το Μόντρεαλ, το Σύδνεϋ, την Πόλη του Μεξικού και το Τορόντο: κάθε μια από αυτές τις πόλεις έχει προκύψει ως μεγάλη και επιδρούσα στην παγκόσμια κοινότητα.

Κατάλογος GaWC των παγκόσμιων πόλεων (έκδοση του 1999)

Μια προσπάθεια να καθοριστούν και να ταξινομηθούν οι παγκόσμιες πόλεις έγινε το 1999 από την GaWC (Globalization and World Cities Study Group and Network), που εδρεύει στο πανεπιστήμιο Loughborough, Leicestershire, Αγγλία. Ο κατάλογος περιγράφηκε στο Ερευνητικό Δελτίο 5 του GaWC (GaWC Research Bulletin 5) και ταξινόμηθηκαν οι πόλεις που έδρευσαν στην παροχή «προηγμένων υπηρεσιών» όπως η λογιστική, η διαφήμιση, η χρηματοδότηση κτλπ, από τις διεθνείς εταιρίες. Ο κατάλογος GaWC προσδιορίζει τρία επίπεδα παγκόσμιων πόλεων και διάφορων υπο-τάξεων.

Σημειώστε ότι αυτός ο κατάλογος δείχνει γενικά τις πόλεις στις οποίες υπάρχουν γραφεία ορισμένων πολυεθνικών επιχειρήσεων που παρέχουν οικονομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες παρά άλλα πολιτιστικά, πολιτικά, και οικονομικά κέντρα. Υπάρχει ένας σχηματικός χάρτης των πόλεων GaWC στον ιστοχώρο τους.

Παγκόσμιες πόλεις κλάσης Α (πλήρεις παγκόσμιες πόλεις υπηρεσιών)

• 12 πόντοι: Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Παρίσι, Τόκιο
• 10 πόντοι: Σικάγο, Φρανκφούρτη, Χονγκ Κονγκ, Λος Άντζελες, Μιλάνο, Σιγκαπούρη

Παγκόσμιες πόλεις κλάσης Β (μεγάλες παγκόσμιες πόλεις

• 9 πόντοι: Σαν Φρανσίσκο, Σύδνεϋ, Τορόντο, Ζυρίχη
• 8 πόντοι: Βρυξέλλες, Μαδρίτη, Πόλη του Μεξικού, Σαο Πάολο
• 7 πόντοι: Μόσχα, Σεούλ

Παγκόσμιες πόλεις κλάσης Γ (δευτερεύουσες παγκόσμιες πόλεις)

• 6 πόντοι: Άμστερνταμ, Βοστώνη, Καράκας, Ντάλλας, Ντύσελντορφ, Γενεύη, Χιούστον, Τζακάρτα, Γιοχάνεσμπουργκ, Μελβούρνη, Οσάκα, Πράγα, Σαντιάγο, Ταιπέι, Ουάσιγκτον
• 5 πόντοι: Μπανγκόκ, Πεκίνο, Μόντρεαλ, Ρώμη, Στοκχόλμη, Βαρσοβία
• 4 πόντοι: Ατλάντα, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Βουδαπέστη, Μπουένος Άιρες, Κοπεγχάγη, Αμβούργο, Κωνσταντινούπολη, Κουάλα Λουμπούρ, Μανίλα, Μαϊάμι, Μινεάπολη, Μόναχο, Σαγκάη

Πόλεις που διαθέτουν αρκετά χαρακτηριστηκά παγκόσμιων πόλεων

Ισχυρά στοιχεία

• 3 πόντοι: Αθήνα, Ώκλαντ, Δουβλίνο, Ελσίνκι, Λουξεμβούργο, Λυών, Μουμπάι, Νέο Δελχί, Φιλαδέλφεια, Ρίο ντε Τζανέιρο, Τελ Αβίβ, Βιέννη

Κάποια στοιχεία

• 2 πόντοι: Αμπού Νταμπί, Alma Ata, Μπέρμιγχαμ (UK), Bogotá, Βρατισλάβα, Μπρίσμπαν, Βουκουρέστι, Κάιρο, Κλήβελαντ, Κολωνία, Ντητρόιτ, Ντουμπάι, πόλη του Ho Chi Minh, Κίεβο, Λίμα, Λισσαβώνα, Μάντσεστερ, Μοντεβίδεο, Όσλο, Ριάντ, Ρότερνταμ, Σιάτλ, Στουτγάρδη, Χάγη, Βανκούβερ

Ελάχιστα στοιχεία

• 1 σημείο: Αδελαΐδα, Αμβέρσα, Ώρχους, Βαλτιμόρη, Βαγκαλόρη, Μπολόνια, Μπραζίλια, Κάλγκαρι, Καίηπ Τάουν, Colombo, Columbus, Δρέσδη, Εδιμβούργο, Γένοβα, Γλασκώβη, Γκέτεμποργκ, Guangzhou, Ανόι, Κάνσας, Λιντς, Λίλλη, Μασσαλία, Ρίτσμοντ, Αγία Πετρούπολη, Τασκένδη, Τεχεράνη, Tijuana, Τορίνο, Ουτρέχτη, Ουέλλινγκτον

Κορυφαίες παγκόσμιες πόλεις GaWC (έκδοση του 2004)

Μια προσπάθεια να επαναπροσδιοριστούν και να επανακατηγοριοποιηθούν οι κορυφαίες παγκόσμιες πόλεις έγινε από PJ Taylor σε GaWC το 2004. Αυτός ο νέος κατάλογος αναφέρεται ως επίσημος κατάλογος GaWC.

Σφαιρικές πόλεις

Σφαιρικά παγκόσμιες πόλεις

1. Πολύ μεγάλη συμβολή: Λονδίνο και Νέα Υόρκη.

Μικρότερη συμβολή αλλά δυνατός πολιτιστικός βίος: Λος Άντζελες, Παρίσι και Σαν Φρανσίσκο.

2. Αρχικές σφαιρικές πόλεις: Άμστερνταμ, Βοστώνη, Σικάγο, Μαδρίτη, Μιλάνο, Μόσχα, Τορόντο.

Πόλεις στρατηγικών θέσεων - εξειδικευμένες συνεισφορές

1. Οικονομικές: Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη, και Τόκιο.

2. Πολιτικές και κοινωνικές: Βρυξέλλες, Γενεύη, και Ουάσιγκτον.

Παγκόσμιες πόλεις

Πόλεις παγκόσμιας δικτύωσης

1. Πολιτιστικές: Βερολίνο, Κοπεγχάγη, Μελβούρνη, Μόναχο, Όσλο, Ρώμη, Στοκχόλμη.

Πολιτικές: Μπανγκόκ, Πεκίνο, Βιέννη.

2. Κοινωνικές: Μανίλα, Ναϊρόμπι, Οττάβα.

Παγκόσμιες κορυφαίες πόλεις

1. Πρώτιστα οικονομικής σφαιρικής συνεισφοράς: Φρανκφούρτη, Μαϊάμι, Μόναχο, Οσάκα, Σιγκαπούρη, Σύδνεϋ, Ζυρίχη

2. Πρώτιστα μη-οικονομικης σφαιρικής συνεισφοράς: Αμπιτζάν, Αντίς Αμπάμπα, Ατλάντα, Βασιλεία, Βαρκελώνη, Κάιρο, Ντένβερ, Χαράρε, Λυών, Μανίλα, Πόλη του Μεξικού, Μουμπάι, Νέο Δελχί, Σαγγάη

Εξωτερικές συνδέσεις

• [2] (Αγγλικά) Leading World Cities: Empirical Evaluations of Urban Nodes in Multiple Networks
• [3] (Αγγλικά) 2006 Global Cities Conference (29th to 30th June 2006)
• [4] (Αγγλικά) The Global City 2007 Conference
• [5] (Αγγλικά) global city forum
• [6] (Ελληνικά) Συνέντευξη: Saskia Sassen - ‘Ατυπες πολιτικές στην παγκόσμια πόλη

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Global City Review (αμερικάνικο περιοδικό, 2 τέυχη το χρόνο)
• The Global City: New York, London, Tokyo. (Saskia Sassen) ISBN: 0691070636
• Global Networks, Linked Cities (Saskia Sassen) ISBN: 0415931630
• Cities in a World Economy (Sociology for a New Century Series) (Saskia Sassen) ISBN: 0761986669
• Global City-Regions: Trends, Theory, Policy (Allen J. Scott) ISBN: 0199252300
• Global Cities (Mark Abrahamson) ISBN: 0195142047
• Relocating Global Cities: From the Center to the Margins (M. Amen) ISBN: 0742541223