Ανάκτορο Κεραμεικού

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Ανάκτορο του Κεραμεικού πριν το 1871 - Άποψη από την αυλή του Λούβρου

Το Ανάκτορο του Κεραμεικού (γαλλικά: Palais des Tuileries) βρισκόταν στο Παρίσι, στη δεξιά όχθη του ποταμού Σηκουάνα έως την καταστροφή του το 1871.

Πίνακας περιεχομένων

1 Ιστορία του Κεραμεικού
2 Η καταστροφή του Κεραμεικού
3 Ο Κήπος του Κεραμεικού και ο Ιστορικός Άξονας
4 Προτάσεις ανακατασκευής του Κεραμεικού
5 Δείτε επίσης
6 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία] Ιστορία του Κεραμεικού

Μετά τον θάνατο του βασιλιά της Γαλλίας Ερρίκου Β΄ το 1559, η χήρα του, η Αικατερίνη των Μεδίκων (1519-1589), σχεδίασε ένα νέο ανάκτορο. Ξεκίνησε την κατασκευή του ανακτόρου του Κεραμεικού το 1564, έχοντας ως αρχιτέκτονα τον Φιλιμπέρτ ντε λ'Ορμ. Το όνομα του ανακτόρου προήλθε από τα κεραμοποιεία (tuileries) που βρίσκονταν παλαιότερα στην τοποθεσία του. Το ανάκτορο αποτελούταν από μία σειρά μακρόστενων κτηρίων με υψηλές οροφές που περιέκλειαν μία μεγάλη και δύο μικρότερες αυλές. Το κτήριο επεκτάθηκε σημαντικά τον 17ο αιώνα κατά τρόπον ώστε η νοτιοανατολική γωνία του Κεραμεικού ενώθηκε με το Λούβρο.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ διέμενε στο Ανάκτορο του Κεραμεικού ενώ οι Βερσαλλίες βρίσκονταν υπό κατασκευή. Ο σχεδιαστής κήπων του, ο Αντρέ Λε Νοτρ επεξεργάστηκε σχέδια παρτεριών για τον Κεραμεικό το 1664, αλλά όταν αναχώρησε ο βασιλιάς, το κτήριο έμεινε πρακτικά εγκατελειμμένο· χρησιμοποιούταν μόνο ως θέατρο και οι κήποι του έγιναν ένα δημοφιλές θέρετρο για τους Παριζιάνους. Κατά τη Γαλλική Επανάσταση, ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ και η οικογένειά του εξαναγκάστηκαν να επιστρέψουν από τις Βερσαλλίες στον Κεραμεικό, όπου ετέθησαν σε κατ' οίκον περιορισμό από τον Οκτώβριο του 1789. Προσπάθησαν να δραπετεύσουν το βράδυ της 20ής Ιουνίου 1791, αλλά συνελήφθησαν στη Βαρένν και μετήχθησαν εκ νέου στον Κεραμεικό. Αργότερα, στις 10 Αυγούστου 1792, ο παρισινός όχλος επετέθη στον Κεραμεικό, κατανικώντας την Ελβετική Φρουρά και σφαγιάζοντας τα μέλη της· η βασιλική οικογένεια διέφυγε μέσω των κήπων και κατέφυγε στο κτήριο του Νομοθετικού Σώματος.

Το Ανάκτορο του Κεραμεικού πριν το 1871 - Άποψη από τους Κήπους του Κεραμεικού

Στις 9 Νοεμβρίου 1789, η Εθνική Συντακτική Συνέλευση, η οποία ήταν οι πρώην Γενικές Τάξεις του 1789, μετέφερε τις συνεδριάσεις της από την αίθουσα του σφαιριστηρίου των Βερσαλλιών στον Κεραμεικό, μετά τη μεταφορά της αυλής στο Παρίσι. Ο στεγασμένος στίβος ιππασίας του Κεραμεικού, η Αίθουσα του Ιπποδρομίου (Salle du Manège), έδρα της βασιλικής ιππικής ακαδημίας, παρείχε τον μεγαλύτερο στεγασμένο χώρο στην πόλη και φιλοξένησε τη Συντακτική Συνέλευση, τη διάδοχό της Εθνική Συνέλευση και το 1795 το Συμβούλιο των 500 του Διευθυντηρίου, μέχρι τη μετακίνηση του Συμβουλίου στο Ανάκτορο των Βουρβόνων το 1798. Το 1799, η Λέσχη των Ιακωβίνων του Ιπποδρομίου είχε την έδρα της εκεί.

Όταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης ανήλθε στην εξουσία, έκανε τον Κεραμεικό επίσημη κατοικία του Πρώτου Υπάτου και μετέπειτα αυτοκρατορικό ανάκτορο. Το 1808 ο Ναπολέων ξεκίνησε τις εργασίες για την κατασκευή της βόρειας στοάς, η οποία επίσης συνδέθηκε με το Λούβρο, περικλείοντας μία μεγάλη πλατεία (place).

Ως κύρια κατοικία του Ναπολέοντα, το Ανάκτορο του Κεραμεικού αναδιακοσμήθηκε σε Νεοκλασσικό «αυτοκρατορικό» ρυθμό από τον Σαρλ Περσιέ και τον Πιέρ Φονταίν, καθώς και από κάποιους από τους διασημότερους αρχιτέκτονες, σχεδιαστές και επιπλοποιούς της εποχής. Ένα από τα πλέον υπέροχα έργα αυτής της φάσης ήταν ο σχεδιασμός των διαμερισμάτων της νέας Αυτοκράτειρας Μαρίας Λουίζας από τον Πιέρ Πωλ Πρυντ'ον (1758-1823). Για τη νυφική σουίτα της Αυτοκράτειρας Μαρίας Λουίζας, ο Πρυντ'ον σχεδίασε όλα τα έπιπλα και τον εσωτερικό διάκοσμο σε ελληνίζοντα ρυθμό.

Άποψη από την αυλή του Λούβρου απ' όπου φαίνεται η ένωση του Λούβρου (σε πρώτο πλάνο) και του Ανακτόρου του Κεραμεικού (σε δεύτερο πλάνο), που τώρα είναι ένας μεγάλος κενός χώρος. - Η πυραμίδα του Ιέο Μινγκ Πέι βρίσκεται σήμερα στο πρώτο πλάνο, στη θέση της συστάδας των δέντρων.

Το 1809, ο Ζακόμπ-Ντεσμαλτέρ, κύριος προμηθευτής επίπλων του Αυτοκράτορα, ξεκίνησε να εργάζεται σε μία προθήκη κοσμημάτων για το μεγάλο υπνοδωμάτιο της Αυτοκράτειρας Ιωσηφίνας στον Κεραμεικό (και που θα χρησιμοποιούταν σύντομα από τη Μαρία Λουίζα). Αυτό το εντυπωσιακό έπιπλο, που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Σαρλ Περσιέ, ήταν διακοσμημένο με πολλά στολίδια από επιχρυσωμένο ορείχαλκο: το κεντρικό φάτνωμα απεικονίζει τη «Γέννηση της Βασίλισσας της Γης στην οποία Ερωτιδείς και Θεές προστρέχουν με τις Προσφορές τους» και φιλοτεχνήθηκε από τον ορειχαλκουργό (bronzier) Πιέρ-Φιλίπ Τομίρ (Pierre-Philippe Thomire), ακολουθώντας ένα ανάγλυφο του Σωντέ. Ο Ζακόμπ-Ντεσμαλτέρ ολοκλήρωσε την «μεγάλη κοσμηματοθήκη» το 1812, μαζί με δύο μικρότερα έπιπλα της ίδιας τεχνοτροπίας, αλλά από εγχώριο ξύλο.

Το Ανάκτορο του Κεραμεικού υπηρέτησε ως βασιλική κατοικία μετά την Αποκατάσταση των Βουρβόνων. Στην Ιουλιανή Επανάσταση του 1830, οι Παριζιάνοι επιτέθηκαν στο ανάκτορο και το κατέλαβαν για τρίτη φορά. Ο Λουδοβίκος Φίλιππος το έκανε μόνιμη κατοικία του μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου 1848, όταν και πάλι επαναστάτες εισέβαλαν στο ανάκτορο. Οι Ελβετοί Φρουροί που στάθμευαν στο ανάκτορο, ενθυμούμενοι τι συνέβη στους προκατόχους τους το 1792, εγκατέλειψαν το ανάκτορο.

Το Ανάκτορο και ο κήπος του Κεραμεικού κατά τη διάρκεια χορού την εποχή της Δεύτερης Αυτοκρατορίας

Το Ανάκτορο του Κεραμεικού έγινε και πάλι επίσημη έδρα του εκτελεστικού κλάδου της κυβέρνησης μετά το πραξικόπημα του Ναπολέοντα Γ΄ το 1852· όταν ο Πρόεδρος Λουδοβίκος-Ναπολέων Βοναπάρτης έγινε Αυτοκράτορας Ναπολέων Γ΄, μετακόμισε από το προεδρικό γραφείο του Μεγάρου των Ηλυσίων στον Κεραμεικό, υπογραμμίζοντας και κατ' αυτόν τον τρόπο την ανακήρυξη της Δεύτερης Αυτοκρατορίας. Κατά τη Δεύτερη Αυτοκρατορία, στο Ανάκτορο του Κεραμεικού εκτελέστηκαν εκτεταμένες εργασίες ανακατασκευής και αναδιακόσμησης, ώστε ν' αποκατασταθούν οι λεηλασίες και ζημιές που έλαβαν χώρα κατά την Επανάσταση του 1848. Κάποιες επιβλητικές αίθουσες επισήμων εκδηλώσεων έλαβαν πλούσιο διάκοσμο, υπηρετώντας ως κεντρική σκηνή των τελετών και θεαμάτων της Δεύτερης Αυτοκρατορίας, όπως με στην περίπτωση της επίσημης επίσκεψης της Βασίλισσας Βικτωρίας στον Κεραμεικό το 1855. Επί της Δεύτερης Αυτοκρατορίας επίσης ολοκληρώθηκε η βόρεια πτέρυγα του Λούβρου κατά μήκος της οδού Ριβολί (rue de Rivoli), ενώνοντας το Ανάκτορο του Κεραμεικού με το υπόλοιπο Λούβρο και έτσι τελικά επιτυγχάνοντας τη δημιουργία του τεραστίου συμπλέγματος Λούβρου-Κεραμεικού, του οποίου το γενικό σχέδιο είχε πρωτοδιατυπωθεί τρεις αιώνες νωρίτερα.

Οι εξέχουσες γραμμές των οροφών του ανακτόρου και ειδικά ο τετραγωνισμένος κεντρικός του θόλος επηρέασαν ως πρωτότυπα το Στυλ Δεύτερης Αυτοκρατορίας που υιοθετήθηκε για ξενοδοχεία και εμπορικά κτήρια, ή και για κατοικίες, ακόμη και στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Βόρεια Αμερική.

[Επεξεργασία] Η καταστροφή του Κεραμεικού

Η τελική ολοκλήρωση του σχεδιαζόμενου συγκροτήματος Λούβρου-Κεραμεικού δεν επρόκειτο να επιζήσει για πολύ. Στις 23 Μαΐου 1871, κατά τη διάρκεια της καταστολής της Παρισινής Κομμούνας, δώδεκα άνδρες υπό τις οδηγίες ενός εξτρεμιστή Κομμουνάρου, του Νταρντέλλ, έθεσαν πυρ στον Κεραμεικό περί τις 19:00, χρησιμοποιώντας πετρέλαιο, υγρή πίσσα και τερεβινθίνη. Η φωτιά κράτησε για 48 ώρες και κατέστρεψε εντελώς το ανάκτορο. Ήταν μόλις στις 25 Μαΐου όταν η πυροσβεστική υπηρεσία των Παρισίων και το 26ο Τάγμα Κυνηγών της Αφρικής κατόρθωσαν να σβήσουν τη φωτιά. Εξτρεμιστές Κομμουνάροι έθεσαν πυρ και σε άλλα τμήματα του Λούβρου, τα οποία καταστράφηκαν ολοσχερώς. Το ίδιο το μουσείο σώθηκε μόνο ως εκ θαύματος.

Το καμμένο λίθινο κέλυφος του Ανακτόρου του Κεραμεικού μετά την πυρκαγιά του 1871 και πριν την κατεδάφιση του 1883 - Άποψη από την αυλή του Λούβρου

Τα ερείπια του Κεραμεικού στέκονταν στη θέση τους για έντεκα έτη. Αν και οι οροφές και το εσωτερικό του ανακτόρου είχαν εντελώς καταστραφεί από τη φωτιά, το λίθινο κέλυφος του ανακτόρου παρέμενε άθικτο και η αποκατάστασή του ήταν εφικτή. Και άλλα μνημεία των Παρισίων καταστράφηκαν από φωτιές που έθεσαν Κομμουνάροι εξτρεμιστές, όπως το Δημαρχείο Παρισίων και αποκαταστάθηκαν τη δεκαετία του 1870. Μετά από πολύ δισταγμό, η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία τελικά αποφάσισε να μην ανακατασκευάσει τα ερείπια του Κεραμεικού, τα οποία είχαν γίνει ένα σύμβολο των παλαιών μοναρχικών καθεστώτων. Αντιθέτως, τα τμήματα του Λούβρου που είχαν επίσης καταστραφεί από πυρκαγιά αποκαταστάθηκαν στην αρχική τους κατάσταση από τη γαλλική κυβέρνηση.

Το 1882 η Γαλλική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε την κατεδάφιση των ερειπίων, τα οποία πουλήθηκαν σε ιδιώτη επιχειρηματία αντί του ποσού των 33.300 χρυσών φράγκων (περίπου €100.000 το 2006), παρά τις διαμαρτυρίες του Βαρώνου Ωσμάνν και άλλων μελών των γαλλικών καλλιτεχνικών και αρχιτεκτονικών κύκλων, που αντιτίθεντο σε αυτό που θεωρούσαν ως έγλκημα εναντίον των τεχνών και της αρχιτεκτονικής της Γαλλίας. Η κατεδάφιση ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 1883 και ολοκληρώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Τεμάχια λίθων και μαρμάρου από το ανάκτορο πουλήθηκαν από τον ιδιώτη επιχειρηματία ως αναμνηστικά.

[Επεξεργασία] Ο Κήπος του Κεραμεικού και ο Ιστορικός Άξονας

Όταν ο μεγάλος κενός χώρος μεταξύ της βόρειας και της νότιας πτέρυγας του Λούβρου, γνώριμος στους σημερινούς επισκέπτες του Λούβρου, αποκαλύφθηκε το 1883, η αυλή του Λούβρου για πρώτη φορά άνοιξε προς έναν αδιάσπαστο Ιστορικό Άξονα (Axe Historique). Ο Κήπος του Κεραμεικού (γαλλικά Jardin des Tuileries) περικλείεται από το Λούβρο (ανατολικά), τον Σηκουάνα (νότια), την Πλατεία Ομονοίας (δυτικά) και την οδό Ριβολί (βόρεια). Ακόμη βορειότερα βρίσκεται η Πλατεία Βαντώμ.

Ο Κήπος του Κεραμεικού καλύπτει περίπου 25 εκτάρια και ακόμα ακολουθεί το σχέδιο που ετέθη από τον σχεδιαστή κήπων Αντρέ Λε Νοτρ το 1664. Το επίσημο σχέδιό του για έναν ευρύ κήπο που πλαισιωνόταν από δύο λίμνες επέτρεπε μία αδιάσπαστη θέα από τη δυτική πρόσοψη του ανακτόρου κατά μήκος ενός κεντρικού άξονα, ο οποίος έχει επεκταθεί υπό το όνομα Ιστορικός Άξονας.

Στη βορειοδυτική γωνία των κήπων βρίσκεται η Εθνική Πινακοθήκη Ζε ντε Πωμ, που είναι ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης.

Χάρτης του Λούβρου και των Κήπων του Κεραμεικού

[Επεξεργασία] Προτάσεις ανακατασκευής του Κεραμεικού

Από το 2003, μία γαλλική επιτροπή προτείνει την ανακατασκευή του Ανακτόρου του Κεραμεικού. Αυτή η προσπάθεια είναι παρόμοια με την πρόταση ανακατασκευής του Ανακτόρου του Βερολίνου (Berliner Stadtschloß). Υπάρχουν αρκετά επιχειρήματα για την ανακατασκευή του Ανακτόρου του Κεραμεικού. Ακόμα και μετά την καταστροφή του 1883, η διάσημη προοπτική των Ηλυσίων Πεδίων, η οποία κατέληγε στη μεγαλοπρεπή πρόσοψη του Ανακτόρου του Κεραμεικού, τώρα καταλήγει στην Αψίδα Καρρουσέλ, η οποία παλαιότερα έβλεπε προς τον Κεραμεικό, αλλά τώρα στέκεται μέσα σε έναν κενό χώρο. Το Λούβρο, με την πυραμίδα του από τη μία πλευρά και τον άξονα Πλατείας Ομονοίας - Ηλυσίων Πεδίων - Αψίδας του Θριάμβου από την άλλη, είναι έκκεντρα τοποθετημένο ως προς την τομή των δύο αυτών αξόνων. Κατά καλή τύχη όμως, η Αψίδα του Καρρουσέλ βρίσκεται κοντά στην τομή τους. Το Ανάκτορο του Κεραμεικού, το οποίο βρισκόταν στην τομή των δύο αξόνων, βοηθούσε να κρυφθεί αυτή η απόκλιση των αξόνων. Έχει προταθεί ότι η ανακατασκευή του Κεραμεικού θα επέτρεπε την επαναφορά της αρμονίας αυτών των δύο αξόνων. Οι Κήποι του Κεραμεικού θ' ανακτούσαν επίσης την αρχική τους λειτουργία, που ήταν αυτή των κήπων ενός ανακτόρου.

Ο κεντρικός άξονας των παρτεριών του Κεραμεικού του Αντρέ Λε Νοτρ σε γκραβούρα του τέλους του 17ου αιώνα

Επίσης, τονίζεται ότι το Μουσείο του Λούβρου χρειάζεται επέκταση των εγκαταστάσεών του ώστε να εκθέτει κατ' αποδεκτό τρόπο όλες τις συλλογές του και αν ανακατασκευαστεί το Ανάκτορο του Κεραμεικού, το Μουσείο του Λούβρου θα μπορούσε να επεκταθεί στο ανακατασκευασμένο ανάκτορο. Επίσης έχει προταθεί ν' αποκατασταθούν οι επίσημες αίθουσες της Δεύτερης Αυτοκρατορίας στην κατάστασή όπου βρίσκονταν το 1871. Όλα τα σχέδια του ανακτόρου και πολλές φωτογραφίες του βρίσκονται ακόμα στα γαλλικά εθνικά αρχεία, κάτι που θα διευκόλυνε σημαντικά την ανακατασκευή του ανακτόρου και των αιθουσών του ακριβώς στην κατάσταση του 1871. Επί πλέον, όλα τα έπιπλα και οι πίνακες ζωγραφικής από το ανάκτορο επέζησαν της πυρκαγιάς του 1871, επειδή είχαν απομακρυνθεί από το ανάκτορο με την έναρξη του Γαλλοπρωσικού Πολέμου και αποθηκεύτηκαν σε ασφαλείς τοποθεσίες. Σήμερα, αυτά τα έπιπλα και οι πίνακες βρίσκονται ακόμη σε αποθήκευση και δεν εκτίθενται στο κοινό λόγω έλλειψης χώρου στο Μουσείο του Λούβρου. Θεωρείται ότι η αποκατάσταση των αιθουσών του Ανακτόρου του Κεραμεικού θα επέτρεπε την έκθεση αυτών των θησαυρών της εποχής της Δεύτερης Αυτοκρατορίας, οι οποίοι σήμερα βρίσκονται μακρυά από την κοινή θέα.

Η ανακατασκευή του Ανακτόρου του Κεραμεικού εκτιμάται ότι θα κοστίσει 300 εκατομμύρια ευρώ. Η πρόταση ανακατασκευής προβλέπει τη συγκέντρωση των χρημάτων μέσω ιδιωτικών τοποθετήσεων και την ανάληψη του έργου από ένα ιδιωτικό ίδρυμα, χωρίς την ανάγκη χρηματικής ενίσχυσης από τη γαλλική κυβέρνηση. Από το 2003, η ιδέα έχει κερδίσει έδαφος στα γαλλικά ΜΜΕ, αλλά παραμένει ν' αποδειχθεί αν αυτή η ανακατασκευή θα λάβει ποτέ χώρα. Θα ήταν το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο που θα είχε αναληφθεί στο κέντρο του Παρισιού από τις αρχές του 20ού αιώνα.