Calendr Gregori
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Mabwysiadwyd Calendr Gregori gan y Pab Gregory XIII ar 24 Chwefror 1582 (ond roedd y dogfen eu dyddio '1581' oherwydd nad oedd y flwyddyn newydd nid yn dechrau tan 25 Mawrth).
Roedd y flwyddyn yn hen galendr Iŵl Cesar yn cynnwys 365.25 o ddyddiau yn union, ond mae'r flwyddyn trofannol yn 365.2422 dyddiau -- felly pob mil of flynyddoedd mae'r calendr yn ychwanegu 8 diwrnod, gan achosi'r tymhorau i symud trwy'r flwyddyn.
Taflen Cynnwys |
[golygu] Cywirdeb
Mae'r Calendr Gregoriaidd yn mwy cywir na'r hen galendr trwy sgipio 3 diwrnod naid Julianaidd pob 400 flynyddoedd, yn creu blwyddyn cyfartalog 365.2425 dyddiau hir, sef yn rhoi gwall o 1 diwrnod pob 3000 flynyddoedd.
[golygu] Hanes
[golygu] Dyfeisiad
Roedd yr Eglwys Gatholig eisiau calendr a fyddai'n eu caniatáu i ddathlu'r Pasg ar yr amser roedd Cyngor Cyntaf Nicaea wedi penderfynu yn y flwyddyn 325, sef y Sul wedi'r 14eg dydd y Lleuad sydd ar neu wedi'r Cyhydnos Gwanwynol, tua 21 Mawrth yn amser y cyngor. Yn y flwyddyn 325 roedd drifft y tymhorau ers amser Iŵl Cesar wedi cael ei weld, ond, yn hytrach na thrwsio'r calendr symudodd y cyngor dyddiad y Cyhydnos o 24 Mawrth neu 25 Mawrth i 21 Mawrth! Erbyn y 16eg canrif roedd y cyhydnos wedi symud llawer mwy.
[golygu] Gweler hefyd:
- Penblwydd
- Hanner-penblwydd
- Dibenblwydd
