Sir Arthur Conan Doyle

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Sir Arthur Ignatius Conan Doyle (geb: 22 Mei, 1859 – †7 Julie, 1930) was 'n Britse skrywer wat veral bekend is vir sy speurverhale oor Sherlock Holmes. Hy was 'n bedrywige skrywer en sy werke sluit wetenskapsfiksie, geskiedkundige verhale, tonele, romans, poësie en feiteboeke in.

Daar word soms na hom verwys as Conan Doyle — Conan was oorspronklik sy middelnaam maar hy het dit in latere jare as deel van sy van gebruik.

[wysig] Sy Lewe

Hy is gebore in 1859 in Edinburgh uit Ierse ouers wat na Skotland geëmigreer het. Op negejarige ouderdom is hy na die Jesuïetiese voorbereidingskool, Stonyhurst, gestuur. Toe hy die skool in 1875 verlaat het, het hy Christenskap verwerp en 'n agnostikus geword. Van 1876 tot 1881 het hy geneeskunde by die Edinburgh Universiteit studeer, wat ook 'n tydperk insluit waar hy in die dorp, Aston, gewerk het. Na sy tyd by die universiteit het hy as skeepsdokter gedien op 'n reis na die Wes-Afrikaanse kus, waarna hy in 1882 'n praktyk te Plymouth begin het. Hy het sy doktoraat in 1885 verwerf. Sy geneeskundige praktyk was egter onsuksesvol en om die tyd te verwyl terwyl hy vir pasiënte gewag het, het hy verhale begin skryf. Sy eerste literêre blootstelling was met 'n artikel in Chambers se Edinburgh Journal voor hy 20 jaar oud was.

Dit was slegs nadat hy sy praktyk na Southsea verskuif het dat hy meer ywerig begin werk het aan sy skryfwerk. Sy eerste noemenswaardige werk was, A Study in Scarlet wat in Beeton se Christmas Annual van 1887 verskyn het en was die eerste verskyning van die karakter Sherlock Holmes wat Doyle op een van sy voormalige professore, Joseph Bell gebaseer het. Terwyl hy in Southsea woonagtig was het hy gehelp om Portsmouth se sokkerkluk te stig en was hy dan ook die klub se heel eerste doelwagter.

In 1885 is hy met Louise Hawkins getroud wat aan tuberkulose gely het en uiteindelik daarvan gesterf het in 1906. Hy is met Jean Leckie in 1907 getroud. Doyle het vyf kinders gehad, twee by sy eerste vrou (Mary en Kingsley) en drie by sy tweede vrou (Jean, Denis en Adrian).

In 1890 het Doyle die oog in Wene bestudeer en in 1891 verhuis hy na Londen om 'n praktyk as 'n oogarts te begin. Dit het hom ook meer tyd gegee om te skryf en in November 1891 het hy aan sy ma geskryf: “Ek dink daaraan om Holmes dood te maak ... en vir eens en vir altyd 'n einde aan hom te maak. Hy neem my gedagtes van beter dinge weg.” In Desember 1893 het hy dit dan ook gedoen en Holmes en sy aartsvyand, Professor Moriarty, na hul dood oor 'n waterval laat stort in die storie The Final Problem. Die Publiek se protes het daartoe gelei dat hy die karakter weer teruggebring het in die storie The Adventure of the Empty House, met die vindingryke verklaring dat dit net Moriarty is wat geval het, maar aangesien Holmes so baie vyande gehad het, hy sy eie tydelike dood bewerkstellig het. Holmes het uiteindelik in 'n totaal van 56 kortverhale en vier Doyle novelle verskyn (hy is sedertien telkemale deur ander skrywers ook gebruik).

Na die Tweede Vryheidsoorlog in Suid-Afrika aan die begin van die 20^ste eeu en die veroordeling van Brittanje se optrede vanoor die hele wêreld, het Doyle 'n kort pamflet geskryf, The War in South Africa: Its Cause and Conduct en wat in baie tale vertaal is om Brittanje se rol in dié oorlog te verdedig. Doyle het geglo dat dit hierdie pamflet is wat daartoe gelei het dat hy tot ridder verhef is en in 1902 as onderluitenant van Surrey aangestel is. Hy het ook die boek, The Great Boer War in 1900 geskryf (Die boek is verskeie kere deur homself in die daaropvolgende drie jaar hersien). Hy het homself twee keer as verteenwoordiger van die Liberal Unionist Party verkiesbaar gestel in Parlementêre verkiesings, een keer in Edinburgh en eenkeer in Border Burghs, maar al het hy groot steun ontvang is hy nie verkies nie.

Arthur Conan Doyle se standbeeld in Crowborough

Conan Doyle was betrokke in die veldtog om die Kongo Vrystaat te hervorm, onder leiding van die joernalis Edmund Dene Morel en die diplomaat Roger Casement. Hy het 'n pamflet, The Crime of the Congo, in 1909 geskryf, waarin hy die terreur in die Kongo veroordeel het. Hy het Morel en Casement ontmoet en met hulle twee gebruik as inspirasie vir sy twee hoofkarakters van die novelle, The Lost World (1912). Hy het egter sy bande met beide verbreek met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog, toe Morel ('n linksgesinde) een van die leiers van die pasifistiese beweging geword het en toe Casement Engeland uit hoofde van sy Ierse nasionalisme verraai het. Hy het egter probeer om Casement van die doodstraf te red, deur te argumenteer dat hy mal was en nie vir sy daad verantwoordelik gehou kon word nie.

Doyle was ook 'n ywerige kampvegter vir geregtigheid en het persoonlik twee sake ondersoek wat toe reeds gesluit was. Dit was deels as gevolg van die eerste saak dat die Kriminele Appelhof in 1907 gestig is. Beide die aangeklaagdes in die twee sake is vrygelaat, grootliks te danke aan sy ingryping. In sy latere jare het Doyle betrokke geraak by Spiritualisme, tot so 'n mate dat hy 'n Professor Challenger novelle oor dié onderwerp geskryf het, genaamd The Land of Mist.

Doyle was vir 'n tyd lank bevriend met die Amerikaanse kulkunstenaar Harry Houdini, 'n prominente teenstander van die Spiritualisme beweging. Al het Houdini daarop aangedring dat Spiritualiste kulkuns gebruik het (en voortdurend probeer het om hul bedrog te openbaar), het Doyle die mening gehuldig dat Houdini self bonatuurlike magte gehad het, 'n mening wat hy dan ook uitgespreek het in die boek, The Edge of the Unknown. Houdini kan Doyle nie van die teendeel oortuig nie en dit het gely tot 'n openbare twis tussen die twee mans.

Richard Milner, 'n Amerikaanse wetenskaplike geskiedkundige het Doyle daarvan beskuldig dat hy verantwoordelik was vir die Piltdown man bedrogspul van 1912, waar 'n valse mensagtige fossiel geskep is wat die wetenskapwêreld vir 40 jaar lank geflous het. Milner reken dat Doyle 'n motief gehad het (wraak teenoor die wetenskaplike instellings vir hulle ontmaskering van een van sy gunsteling spiritisiese mediums) en hy beweer dat The Lost World verskeie versteekte leidrade bevat wat aandui dat hy betrokke was by die bedrog. [1]

Arthur Conan Doyle is begrawe in die Kerkhof te Minstead in New Forest, Hampshire, Engeland.

'n Standbeeld is ter ere van hom opgerig te Crowborough, East Sussex, Engeland, waar hy vir 23 jaar lank woonagtig was. Daar is ook 'n Sherlock Holmes standbeeld in Picardy Place, Edinburgh, Skotland – naby die huis waar Conan Doyle gebore is.

[wysig] Verkorte bibliografie

[wysig] Sherlock Holmes-verhale

A Study in Scarlet (1887)
The Sign of Four (1890)
The Adventures of Sherlock Holmes (1892)
The Memoirs of Sherlock Holmes (1894)
The Hound of the Baskervilles (1902)
The Return of Sherlock Holmes (1904)
The Valley of Fear (1914)
His Last Bow (1917)
The Case Book of Sherlock Holmes (1927)

[wysig] Professor Challenger-verhale

The Lost World (1912)
The Poison Belt (1913)
The Land of Mists (1926)
The Disintegration Machine (1927)
When the World Screamed (1928)

[wysig] Geskiedkundige Verhale

The White Company (1891)
Micah Clarke (1888)
The Great Shadow (1892)
The Refugees (gepubliseer in 1893, geskryf in 1892)
Uncle Bernac (1897)
Sir Nigel (1906)

[wysig] Ander Werke

J. Habakuk Jephson's Statement (1883), 'n storie oor die lot van die skip Mary Celeste
Mystery of Cloomber (1889)
The Captain of the Polestar, and other tales (1890)
The Doings Of Raffles Haw (1891)
Beyond the City (1892)
Round The Red Lamp (1894)
The Parasite (1894)
The Stark Munro Letters (1895)
Rodney Stone (1896)
Songs of Action (1898)
The Tragedy of The Korosko (1898)
A Duet (1899)
The Great Boer War (1900)
The Exploits of Brigadier Gerard (1903)
Through the Magic Door (1907)
The Crime of the Congo (1909)
The New Revelation (1918)
The Vital Message (1919)
Tales of Terror & Mystery (1923)
The History of Spiritualism (1926)