Victor Georges
Èn årtike di Wikipedia.
Victor Georges a skepyî li 27 d' octôbe 1937. I scrît foirt djonne (e 1966) des arimeas, sol piceure del peure powezeye da Jean Guillaume.
C' est l' pus djonne des scrijheus ritnous po l' antolodjeye da Piron (1979). Adon, il aveut ddja eplaidî "Adiu, cpagnon" (1963); "Gris pwin" (1965), "In paradisium" (1976).
Pu ci fourit l' toû di l' SLLW del publiyî (Raecinêyes, 1977). Si dierene ramexhnêye, "Totes les ameurs do monde" (1983), fourit replaideye ås Cayés Walons.
Riprins eto dins l' antolodjeye Scrire, et l' antolodjeye Fleurs Diyalectåles.
Al fén, i n' sicrijheut pus, mins i bouteut fer avou les Relîs Namurwès eyet l' SLLW, k' end esteut l' penleus.
Il esteut eto sovint lomé come mimbe des djuris des bates di scrijhaedjes e walon.
Di s' mestî, il esteut prof d' umanités.
Ådvins |
[candjî] Corwaitaedje des arimeas da Victor Georges.
[candjî] Li tecnike
[candjî] Adjinçnaedje di l' arimea
- I scrît des courts arimeas: sovint di doze vers, pacô moens.
- Les vers sont å pus sovint, foirt courts: c' est des set-pîs, des ût-pîs, rålmint des zandrins.
- I dene a etinde, avou des imådjes, puvite k' i n' dit les sacwès. C' est çou k' on lome on stîle a elipe.
[candjî] Motlî
- Grande ritchesse di mots (xho, lonxhea, adschinde...).
[candjî] Croejhete
Il eploye voltî des emantchaedjes pår walons. Metans:
- Riprin tes lives, et m' rinde mes djåbes.
- Li bole toûne et tourner; li tins passe et rpasser.
- l' adjondrece si
- Mi dj' tén manaedje pa dzo les åbes
- Et s' va dj' boere a l' aiwe do sourdant.
- l' aduzaedje.
- Dj' a si må m' tiesse, valet, m' fi.
- l' adviebe "va" metou po "la".
- Di mel, va k' i n' est nén trop tård.
- Sustantivaedje do viebe, avou l' divancete "å".
- C' est lu k' nos irans rtrover
- Å berweter d' l' ôte costé.
- Fôme dimandrece di l' atôtchî:
- Èm ricnoxhress dispoy li tins ?
[candjî] Les tinmes
[candjî] Tinmes veyåves
- si viyaedje.
- Mins twè, m' viyaedje, ki doime låvå,
- Mi ptit viyaedje avou tes djins,
- Èm ricnoxhress dispoy li tins ?
- les imådjes des tchamps, des dinrêyes.
- Les awousses a ratcheryî
- Les cinas k' fåt fé rdoxhî
- Totes les djåbes a-z etaessî
- Totes les påtes k' i fåt strûler
- Li vicaedje al libe, dins les les tchamps et les gonxhires:
- Çou k' i m' fåt, c' est rotches et pires
- Cresses et daegn, mi veye etire.
- Li moirt
- Tos les iviers, tos les estés
- Tos les lonxheas a disfé
- Et nosse waxhea a clawer.
[candjî] Les tinmes nén veyåves
- Li tins ki passe, ki bize evoye, et n' måy rivni.
- Nos passans come foyes å vint,
- Come des oujheas dzeu l' payis.
- Troes ptits toûs pu l' moirt ås dints.
- Bondjoû, bounnute et merci.
- li metansicôze: tot racmince a tot moumint; cwand onk endè va, èn ôte arive. Tot est dvins tot : ir et ouy, li cir et l' tere, li veye et l' moirt, les moumints k' on vike et les sondjes.
- Èn ome monte et mi dji dschind.
- (…)
- Ene sitoele, å minme moumint,
- Adschind d' å fén fond do tins,
- Dismetant k' ene ôte rimonte
- Et s' piede å coron do monde.
- Ene veye passe, ene ôte ripasse.
- Li Bon Diu, k' a tot askepyî, et ki rprindrè totafwait:
- Å cminçmint, t' as l' pere Adan
- C' est avou lu k' nos dhotrans
- Å coron, t' as l' vî Hinri
- Dou çki ttafwait va rmoussî.
[candjî] Victôr Djôr après 1983
[candjî] Pocwè k' Victor Georges ni scrît pus ?
Nouk ni pout responde a s' plaece, bén seur. Mins on s' pout todi hazårder a sayî do dner ene esplikêye. Di deus sôres: oubén, i pinse k' il a tot dit et k' ça n' sieve a rén d' endè rmete
- Tos les xhos sont semés, et tos les mots sont dits
- Dji n' a pus rén da minne.
Oubén, il a e s' mwaiye ene påsse k' i lait lever coetmint, påjhûlmint, trankilmint... Et k' i n' metrè e s' fornea ki cwand i serè seur kel moumint del cure serè vormint vnou.
[candjî] Victôr Djôr, manaedjeu di des soces di waloneus
Après 1985, Victor Georges s' a ocupé di l' administråcion di sacwantès soces di belès letes e walon, les Relîs Namurwès et li SLLW. Il est eto djuri dins bråmint des pris e walon. Dins ses bouyes administratives, Victor Georges shût les atuzlêyes diyalectolodjikes del Djermêye 48. Mins, a l' årvier di ds ôtes sicrijheus di ç' levêye la, i djåze co voltî walon e societé.
[candjî] Sourdants
- Guy Belleflamme, coferince e walon dinêye å Coirneu a Hu, li 20 di nôvimbe 2001, adjinçnêye pa Jean-Pierre Dumont, racourti eplaidî divins: Walo plus gazete, l° 11, ivier 2001.
- Jean Lechanteur La poésie wallonne au XXe siècle, in La Wallonie, le pays et les hommes, Lettres, arts, culture, tome IV, de 1918 à nos jours. La Renaissance du livre, Bruxelles, 1979.
