Umarxon, Amir
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Amiriy (Amir Umarxon) (1787—1822) Yirik oʻzbek shoiri, adabiy maktab asoschisi, tarixnavis va davlat arbobi. Amirsaid Muhammad Umarxon Qoʻqonda tugʻilgan, Qoʻqon xoni Olimxonning ukasi. Davlat arbobi sifatida Margʻilon hokimi (1807—1810), Qoʻqon xoni (1810-22) boʻlgan. 1808 yilda Andijon hokimi Rahmonqulibiyning qizi Mohlaroyim (Nodira) ga uylangan. «Devon» tartib bergan, «Umarnoma» dostonining muallifi. Asarlari turli bayozlarda ham eʼlon qilingan, uning torshirigʻi bilan «Muhabbatnoma» majmuasi tartib berilib, Usmonli xalifasi Maxmud II ga tortiq qilingan.
«Devon»ida Navoiy anʼanalarini davom ettirgan, sheʼriyatning 12 janrida qalam tebratgan. Gʻazallarida dunyoviy ishq tavsifi bilan bir qatorda soʻfiyona talqindagi gʻoyalar ham mavjud. «Devon»ning qoʻlyozma va bosma nashrlari OʻR FA ShIda 3642, 4419, 90, 9993, 5065, 7489 II, 9917, 6745 I, 6672, 1880, 177, 98 III, 9765, 44, 4727 va Adabiyot muzeyida 99, 153 raqamlari ostida saqlanadi.
Oʻzbek adabiyotshunosligida Amir Umarxon ijodi Fitrat, Vadud Mahmud, P.Qayyumiy, A.Qayumov, M.Qodirova, A.Madaminov, H.Boltaboev tomonidan oʻrganilgan, asarlari eʼlon etilgan. OʻzMU da tadqiqotchilar Z.Qobilova, M.Yuldasheva shoir hayoti va ijodi yuzasidan ilmiy tadqiqot olib bormoqda.
[tahrir] Nashr qilingan asarlari
- Amiriy. Devon. (Nashrga tayyorlovchi M.Qodirova). T.: Fan, 1972.
[tahrir] Ilmiy adabiyot
- A.Qayumov. Qoʻqon adabiy muhiti. T.: 1961;
- H.Boltaboev. Amir Umarxonning maktubi. «Oʻzbekiston adabiyoti va sanʼati», 1997. 11 oktyabr;
- Poʻlatxon Qayyumiy. Tazkirai Qayyumiy. -T.: 2000.
|
Bu maqola Oʻzbek tili tipografik qoidalariga muvofiq yozilgan. |
|
|
Ўз |
Iltimos Oʻzbek tili tipografik qoidalariga eʻtibor bering. Bu maqolada hamma ' va ` belgilari toʻgri belgilar bilan ʼ va ʻ) almashtirilgan. |
|
Bu sahifa O`zbek vikipediya rivojlanishi birinchi bosqichinidan o`tgan. |
|
|
|
Agar siz ushbu maqola sifatidan mamnunn bo`lmasangiz, Vikipedia: Birinchi bosqich betida fikrlaringizni yozib qoldiring. |
