Ludwig van Beethoven

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Ludwig van Beethoven ka lindur më 16 Dhjetor 1770 në Bonn, Gjermani dhe ka vdekur më 26 Mars 1827 në Vjenë, Austri. Ka qenë kompozitor i epokës klasike.

Nuk ka datë të saktë të ditëlindjes së tij por dihet se është pagëzuar me 17 Dhjetor. Emri Beethoven rrjedh nga shekulli i shtatëmbëdhjetë ne Holandë. Fjala holandeze “beet” do të thotë panxhasheqer. Fjala tjeter “hoven” do të thotë kopsht, jo vetëm toka, por edhe ndertesa në të. Disa nga kërkuesit për prej ardhjen e tij, e cekin “Betuwe”-n si një vend ku kohë më parë një familje Gjermane kishte gjetur “një livadh të mirë”, ku fjala “bet” që do të thotë “më mire” në holandisht është përdorur për t’a përshkruar atë vend. Sidoqoft, përdorimi i fjalës “van” që do të thotë “nga”, tregon se ky emër i referohet atij “livadhit të mirë” dhe që më vonë është shëndrruar në “beetgarden”. Në shekullin e gjashtëmbëdhjetë dhe të shtatëmbëdhjetë, ky vend është quajtur gjithashtu edhe si Piethoff, Betthoff dhe Biethof.

Beethoven-i filloj hapat e parë të muzikës nën përkujdesin edukativ të babait të tij i cili ishte i varur nga alkoholi dhe që besohet se e ka rrahur gjatë mësimeve. Talenti i tij ishte shfaqur mjaft herët dhe ai kishte mësuar aq sa për të interpretuar në moshën 7 vjeçare. Babai i tij, i cili gjithashtu ishte një muzikant, mundohej që Beethoven-in t’a bënte një gjeni sikur Mozarti në moshën e tij fëmijërore.

Në vitin 1779 Beethoven-i u bë nxënës i Christian Gottlob Neefe, i cili i mësoi atij kompozimin. Beethoven-i shpejt mësoj të punoj me Neefe-në si asistent organist, së pari pa pagesë e pastaj edhe si i punësuar.

Më 1787, Beethoven-i udhëtoi në Vienë duke shpresuar se mund të studioj me Mozart-in. Disa thonë se ai interpretoi para Mozart-it dhe i ka lënë përshtypje, por mësuesit e asaj kohe thonë se nuk është e vërtetë. Por pas 2 jave në Vienë, ai merr vesh se e ëma i është sëmurë kështuqë detyrohet të kthehet në Bonn. Pas një kohë nëna e tij vdesë dhe babai i tij thellohet edhe më tepër në alkoholizëm. Si rezultat, ai detyrohet të përkujdeset për dy vëllezërit e tij më të vegjël dhe i kalon 5 vjetët e ardhshme në Bonn.

Më vonë më 1792 ai u kthye përsëri në Vienë. Ai nuk ju përkushtua menjëherë kompozimit. Vendosi të studionte dhe të ushtronte në piano. Duke punuar nën drejtimin e Jozef Hajdn-it ai arriti aq shumë sa që vendosi të ndjek edhe orë mësimi të violinës.

Paraqitja e tij e parë publike në Vienë ndodhi në vitin 1795, me koncertin e tij të parë në piano. Gjatë karierës së tij, Beethoven-i më shumë i kushtoj rëndësi solo pianos, simfonive e më vonë edhe zhanrreve tjera.

Rreth vitit 1801 Beethoveni filloi t’a humbas dëgjimin. Ai vuajti nga dëmtime të mbrendshme që i’a vështirësuan atij dëgjimin e muzikës. Mendohet se njëri nga shkaktarët ishte uji i ftoht në të cilin ai e vendoste kokën për të mos e zërë gjumi gjatë punës. Ai vdiq i varfur nga një sëmundje në veshkë në vitin 1827.

[redaktoni] Vepra

Me ndihmën e elektorit, që ishte Princi në pushtet në atë kohë, Beethoveni shkoi përsëri në Vienë në 1792. Beethoveni nuk e paraqiti veten si kompozitor menjëherë, por iu përkushtua studimit dhe pianos.Ai poashtu mori leksione në violinë nën mbikqyrjen e Joseph Haydn.Beethoveni mori një reputacion si një profesionist duke luajtur në sallat e fisnikërisë ku shpesh luante veprat e Bach-ut.

Me shkuarjen e Joseph Haydn në Angli në vitin 1794, Beethoveni pritej që të shkonte në shtëpi, por ai qëndroi në Vienë që t’i vazhdojë mësimet e tij.Edhepse bursës së tij i kishte kaluar afati, shumë fisnikë e dalluan talentin e tij dhe i dhanë ndihma financiare.

Beethoveni e kishte paraqitjen e tij të parë para publikut të Vienës në vitin 1795 me koncetrin e tij të dytë për piano. Gjatë fillimit të karieres së tij ai më së shumti merrej me piano solo. Seria e tij e famshme e 32 sonatave per piano daton para vitit 1802 ku më e njohura është "Pathétique" Të gjithë muzikantët pajtohen se veprat e hershme të Beethoven-it ishin shumë te ngjajshme me ato të Hayden dhe Mozartit . . Rreth vitit 1801 beethoven filloi ta humbas dëgjimin.Ka histori që gjatë premierës se simfonis së nëntë i është dashur që të kthehej nga publiku që të shikonte apllauzin e tyre.Duke mos dëgjuar asgjë nga fund i vitit 1802 ai ra në depresion dhe tentoi të bënte vetvrasje.Ai la Vienen per nje qytet të vogël Austriak Hailkengstand ku vazhdoi të jetojë përmes artit të tij .Ai vazdoi të kompozonte edhe pse gati nuk dëgjonte asgjë .Pas një tentimi të dështuar që vet të luante vepren e tij piano concerto nr 5 ‘emperor’ ai më asnjëher nuk luajti para publikut

Rreth vitit 1803 Beethoveni deklaroi “:unë jam pak i kënaqur me punen time ,duhet të marr një rrug të re” Hapin i tij të paër të madh e bëri me simfoninë “eroica”në e-flat e cilaishte shumë më e madhe se gjdo veper e asaj kohe .Edhepse nuk u prit mir nga kritika vepra prapseprap ishte e suksesshme ne ket koh beethoveni shkroi simfonit nga 3 deri ne 8 gjithashtu sonatat Waldstein dhe Appassionata si dhe operen fidelio dhe shume kompozime te tjera Në vitin 1810 Beethoveni u nderua nga E.T.a hoffman si nje ndër tre kompozitorët e mëdhenj dhe e quajti simfonin e pest si veprën më të rëndësishme të kohës

betoveni filloi te studionte muziken e vjeter duke perfshir punen e bahut e hendelit betoveni filloi te studionte muziken e vjeter duke perfshir punen e bahut e hendelit etoveni filloi te studionte muziken e vjeter duke perfshir punen e bahut e hend

Ne vitet e fundit te jetes se tij ai filloi te studionte veprat e bachut dhe handle se dhe shkroi simfonin e tij te nënt .Ndoshta vepren më të mirë të tij Si mbas atyre qe ishin aty para vdekjes se tij fjalet e fundit qe tha ishin ‘do te degjoj serisht ne parajsë.