Euro
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Prej 1 janarit të vitit 2002, euroja është mjet ligjor për pagesë. Euroja përbëhet nga shtatë banknota të ndryshme dhe tetë monedha të hekurta të shteteve nga rajoni i euros. Banknota janë në vlerë prej: 5, 10, 20, 50, 100, 200 dhe 500 euro. Një euro ndahet në njëqind cent. Janë gjthsej tetë monedha prej 1, 2, 5, 10, 20 dhe 50 cent, si dhe 1 dhe 2 euro monedha.
Shtatë banknotat e euros kanë dizajn të përbashkët për të gjitha shtetet. Dizajni i monedhave të hekurta nga njëra faqe është i përbashkët për të gjitha shtetet e rajonit të euros, derisa faqja tjetër ka elemente të shteteve përkatëse me elemente kombëtare. Të gjitha monedhat pa marrë parasysh shenjën e tyre kombëtare, janë të një vlere dhe prezentojnë euron. Tetë monedhat e hekurta dallohen për nga madhësia, pesha, materiali, ngjyra dhe trashësia. Eurot kanë edhe karakteristika të caktuara inovative, qëllimi i të cilave është që t’u ndihmohet shfrytëzuesve, posaçërisht personave të verbër dhe personave me shikim të dëmtuar, ashtu që ata t’i dallojnë euro banknotat dhe monedhat e ndryshme. Euro përposë në vendet anëtare të BE-së që kanë pranuar këtë sistem monetar (Belgjika, Gjermania, Greqia, Spanja, Franca, Irlanda, Italia, Luksemburgu, Holanda, Austria, Portugalia dhe Finlanda) shërben edhe si mjet ligjor në disa vende jo anëtare të BE-së, si Kosovë, Bosnje e Hercegovinë etj.
Tabela e përmbajtjeve |
[redaktoni] Historia e Euros
Paraqitja e euros si mjet ligjor për pagesë nga disa anëtarë të Bashkimit Evropian ka një historik, i cili filloi në Romë. Marrëveshja e Romës (1958) parashikonte krijimin e një tregu të përbashkët evropian. Në këtë marrëveshje bazohet edhe akti i vetëm evropian (1986) dhe Marrëveshja për Unionin Evropian (1992), të cilat i promovoi Unioni Ekonomik dhe Monetar (UEM) dhe që paraqesin bazat për një valutë të përbashkët.
Më 1 janar 1999, 11 anëtarët e BE-së: Belgjika, Gjermania, Spanja, Franca, Irlanda, Italia, Luksemburgu, Holanda, Austria, Portugalia dhe Finlanda) filluan aplikimin e euros si valutë e vetme. Ndërsa më 1 janar të vitit 2001 këtyre antarëve ju bashkangjit edhe Greqia.
Valuta evropiane ka dalë nga disa marrveshje të pregatitura dhe të nënshkruara nga antarët e Këshillit të Evropës i përbërë nga liderët e shteteve ose nga qeveritë e secilit shtet-anëtar të Unionit Evropian. Pas pajtimit të tyre është bërë ratifikimi nga secili shtet veçe e veçë dhe në dhjetor të vitit 1995 në Madrid vendosen për pagëzimin e kësaj valute "euro".
[redaktoni] Ndërrimi i banknotave
Ndërrimi i banknotave kombëtare në Euro ka flluar më 1 janar 1999 dhe anëtarët e kanë bërë këtë brenda dy muajsh. Brenda kësaj kohe janë përdorur paralel valuta komëtare dhe euro pas kësaj kohe valuta kombëtare është tërequr nga tregu si mjet ligjor i pagesës. Pas kalimit të këtij afati të gjitha banknotat kombëtare mund të shkëmbehen në euro vetem nga 12 bankat qendrore kombëtare në afat prej 10 viteve dhe pa provizion.
[redaktoni] Simboli i euros
Simboli grafik i euros (€) është inspiruar nga shkronja greke epsilon dhe ka të bëjë me shkronjën e parë të fjalës “Evropa”. Vijat paralele e përfaqësojnë stabilitetin e Euros. Shkurtesa zyrtare e euros, e cila është evidentuar nga Organizata Ndërkombëtare për Standardizim (ISO) dhe përdoret për qëllime zyrtare, financiare dhe komerciale, është ‘EUR’.
