Youssou N'Dour

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Youssou N’Dour (ur. 1 października 1959 w Dakarze) - senegalski kompozytor, wokalista i perkusista murzyński (z plemienia Wolof), najszerzej obecnie znany muzyk Czarnej Afryki. Ma niepowtarzalny, wysoki timbre głosu, obejmującego 5 oktaw, który według opinii krytyków "zawiera w sobie historię Afryki" (Rolling Stone).

[edytuj] Biografia

Youssou N’Dour śpiewał już jako dziecko podczas ceremonii religijnych w Medinie - rodzinnej dzielnicy Dakaru. Regularne występy zaczął w wieku 12 lat. Jako nastolatek śpiewał w czołowej grupie senegalskiej lat siedemdziesiątych - Star Band. Mając 20 lat założył własną grupę Etoile de Dakar, grającą modną wówczas w Afryce muzykę latynoską. W 1981 N’Dour założył następną, działającą do dziś, grupę Super Etoile. W połowie lat osiemdziesiątych grupa ta doprowadziła do rozkwitu specyficzny senegalski styl muzyczny zwany (z języka wolof) mbalax, łączący nowoczesne popowe brzmienie z tradycyjną muzyką afrykańską. Super Etoile wkrótce stała się najsłynniejszą grupą Czarnej Afryki.

Dla zachodniej publiczności odkrył Youssou N’Doura Peter Gabriel. Na jego albumie So z 1986 N’Dour zaśpiewał w utworze In Your Eyes. N’Dour i Super Etoile towarzyszyli Gabrielowi w światowym tournee po wydaniu tej płyty. W 1988 Youssou N’Dour uczestniczył w światowym tournee Human Rights Now!, organizowanym przez Amnesty International, obok Bruce’a Springsteena, Stinga i Tracy Chapman.

W 1989 Virgin wydała pierwszy album Youssou N’Doura promowany na skalę międzynarodową - The Lion. Album zawierał między innymi utwór Shaking the Tree, autorstwa Petera Gabriela. W 1990 ta sama firma wydała jego drugi międzynarodowy album Set (w języku wolof "czysty"), który stał się dla młodzieży w Senegalu inspiracją do ekologicznej akcji czyszczenia miast Set Setaal.

W 1991 N’Dour podpisał kontrakt z wytwórnią płytową 40 Acres and a Mule Musicworks (oddziałem Columbii), prowadzoną przez Spike’a Lee, specjalizującą się w muzyce Czarnej Afryki. W 1992 wytwórnia ta wydała album N’Doura i Super Etoile - Eyes Open, nagrany we własnym studiu N’Doura Xippi w Dakarze. Eyes Open był nominowany do nagrody Grammy. Po wydaniu Eyes Open Youssou N’Dour został ambasadorem UNICEF na Międzynarodowy Rok Dziecka. W lipcu 1993 w Paryżu wystawiono skomponowaną przez N’Doura operę w stylu muzyki afrykańskiej. W tym samym roku N’Dour uczestniczył w programie BBC Rhythms of the World. W 1994 wspólnie z Neneh Cherry nagrał przebojowy singel 7 Seconds, zamieszczony na albumie Wommat (w języku wolof "przewodnik") z 1994. Był to, jak dotąd, jego największy komercyjny sukces. Utwór został w Europie piosenką 1995 roku.

Youssou N’Dour angażuje się w promocję senegalskiej muzyki i kultury na świecie. W 1994 był współzałożycielem Society of African Promotion - zajmującej się tym organizacji. W 1996 założył wytwórnię płytową Jololi (w języku wolof "dom"), nagrywającą (w studiu Xippi) i promującą senegalskich artystów. Jololi współpracuje z wytwórniami Real World, World Circuit, DeLabel i Virgin. W wielkich miastach Zachodniej Europy i Północnej Ameryki N'Dour organizuje cykliczne imprezy muzyczne The Great African Ball - wieczory z rodzimą muzyką dla emigrantów z Senegalu. Album Joko (w języku wolof "łącze") z 2000 był częścią akcji zakładania w Afryce Zachodniej punktów dostępu do internetu. Muzycznie album ten był próbą wyjścia poza ramy afrykańskiej muzyki.

W 2002 Youssou N’Dour wydał album Coono du Reer (w języku wolof: "nic na próżno", tytuł angielski Nothing in Vain), bliższy, niż poprzednie, czysto afrykańskiej stylistyce. Ostatnia jak dotąd płyta N’Doura Egypt z 2004 mocniej, niż poprzednie albumy sięga do tradycji muzyki muzułmańskiej. Według samego N’Doura album ten ma ukazać światu tolerancyjne oblicze islamu.