Wzgórza Golan
Z Wikipedii
Współrzędne: 32°58' N 035°44' E
Wzgórza Golan (hebr. רמת הגולן, Ramat HaGolan; arab. هضبة الجولان, Hadbat al-Gūlān) - górzysty region położony na granicy Izraela, Syrii i Libanu.
Stolicą administracyjną jest Katzrin. Poza tym na Wzgórzach Golan istnieje 19 moszawów i 10 kibuców.
Na uwagę zasługują ruiny Gamli.
Spis treści |
[edytuj] Geografia
Górzysty płaskowyż z kopulastymi wzgórzami o wysokości do 500 m n.p.m., licznymi suchymi stepami i dolinami. Ma powierzchnię 1.2 tys km².
Od zachodu wzgórza są ograniczone Jeziorem Tyberiadzkim i Rowem Jordanu, do którego spadają stromą skarpą o wysokości 500 metrów. Na południu wzgórza opadają do rzeki Jarmouk. Na wschodzie wzgórza przechodzą w wyżynny płaskowyż, nazwany Hauran. Przebiega tędy granica izraelsko-syryjska. Na północy Wzgórza Golan dochodzą do masywu góry Hermon i granicy z Libanem.
Wzgórza Golan zazwyczaj dzieli się na trzy regiony:
- północny - między Nahals Sa'ar a Gilabon;
- centralny - między Nahals Gilabon a Dilayot;
- południowy - między Nahal Dilayot a doliną rzeki Jarmouk.
Geologicznie Wzgórza Golan są płaskowyżem holoceńskiego pola wulkanicznego, które poszerza się w kierunku północno-wschodnim prawie do Damaszku. Cały obszar jest pokryty nieczynnymi stożkami wulkanicznymi. Góra Hermon jest geologicznie oddzielona od pola wulkanicznego Wzgórz Golan. Blisko Hermonu znajduje się jezioro Birkat Baran, które zajmuje dawny krater wulkanu.
Wzgórza Golan są zbiorowiskiem roślinności półpustynnej.
[edytuj] Historia regionu
Obszar był zajmowany przez wiele cywilizacji. Do XX wieku p.n.e. zamieszkiwali tutaj Amoryci i Aramejczycy. Później region nazwany Bashan znalazł się pod kontrolą Żydów - zamieszkiwało tu pokolenie Dana. Król Salomon mianował w regionie trzech ministrów. Po rozbiciu wewnętrznym królestwa, Golan znalazł się w północnej części, w Królestwie Izraela.
Zgodnie z żydowskim prawem Wzgórza Golan są uważane za część Kanaanu, który jest świętszy niż pozostałe części położone po wschodniej stronie rzeki Jordan.
W VIII wieku p.n.e. kontrolę nad tymi terenami przejęła Babilonia, a następnie Persja. W V wieku p.n.e. osiedlili się tutaj Żydzi powracający z niewoli babilońskiej.
W 332 p.n.e. Wzgórza Golan i cały region został zdobyty przez Aleksandra Macedońskiego. Po śmierci Aleksandra, Golan wszedł w skład państwa Seleucydów. To właśnie wówczas nadano mu nazwę: Golan (greck. Gaulanitis). Podczas powstania Machabeuszów Golan pozostał w rękach Seleucydów, chociaż ocalały liczne tutejsze żydowskie społeczności.
W 34 Rzymianie włączyli Golan w skład prowincji Syrii.
Region ten odgrywał ważną rolę w wojnach izraelsko-arabskich. W 1967, podczas wojny sześciodniowej Wzgórza Golan zostały zdobyte przez wojska Izraela; próba odzyskania ich przez wojska syryjskie podczas wojny Jom Kippur w 1973 zakończyła się niepowodzeniem. Od 1974 roku rejon ten występuje jako pas neutralny kontrolowany przez Siły pokojowe ONZ.
14 grudnia 1981 roku izraelski parlament Knesset przyjął uchwałę o objęciu Wzgórz Golan izraelskim systemem prawnym i administracyjnym. Wzgórza Golan zostały wcielone do państwa Izrael. Rada Bezpieczeństwa ONZ nie uznała tej decyzji.
Teren sporny, do którego roszczą sobie prawa Syria i Liban. Syria domaga się zwrotu całego terytorium Wzgórz Golan. Liban domaga się zwrotu małego obszaru Farm Shebaa, położonego w obszarze góry Hermon. Stanowisko Syrii w tym sporze jest niejasne, gdyż nigdy nie zajęła oficjalnego stanowiska w tej sprawie. Należy przypuszczać, że Syria obawia się zawarcia odrębnego porozumienia izraelsko-libańskiego.
