Wojny burskie
Z Wikipedii
Wojny burskie (1880-1904). Najbardziej znanymi wojnami w Afryce w końcu XIX wieku były dwie wojny burskie z lat 1880/81 i 1899-1902. W 1880 r. Brytyjczycy próbowali zawładnąć państwami Transwal i Orania, założonymi 70 lat wcześniej na północ od Kraju Przylądkowego przez Burów, potomków osadników holenderskich z XVII i XVIII wieku. Burowie przeciwstawili się zbrojnie i pierwszą z wojen wygrali. W układzie pokojowym Wielka Brytania uznała niepodległość Transwalu, przejmując tylko politykę zagraniczną tego kraju.
W 1886 r. w Transwalu i Oranii zostały odkryte bogate pokłady złota i diamentów. Kraje te ogarnęła wtedy gorączka złota i z Europy, głównie z Wielkiej Brytanii, przybyło tysiące osadników, żądnych wzbogacenia się. W celu zawładnięcia złotodajnymi terenami w 1895 r. Brytyjska Kompania Afryki Południowej podjęła próbę ich podbicia. Burowie rozbili jednak oddziały wojskowe Kompanii, a wtedy Wielka Brytania zaczęła przygotowania do wojny, przerzucając duże oddziały wojsk do Afryki.
Druga wojna burska rozpoczęła się w 1899 r. i mimo początkowych sukcesów burskich, w ciągu niespełna roku Transwal i Orania zostały opanowane przez Brytyjczyków. Walki typu partyzanckiego trwały jeszcze jednak przez dwa lata, zwłaszcza, że Burowie otrzymywali wsparcie w uzbrojeniu z pobliskiej Niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej. Liczyli zresztą też na obiecaną interwencję niemiecką. W celu stłumienia wojny partyzanckiej Brytyjczycy zorganizowali pierwsze w świecie obozy koncentracyjne, w których internowali ludność z objętych walkami obszarów.
Po wojnie Burowie otrzymali szerokie samorządy i jako Afrykanerzy przejęli główne pozycje gospodarcze w utworzonym w 1910 r., z Kraju Przylądkowego, Transwalu i Oranii, Związku Południowej Afryki, który otrzymał status dominium Wielkiej Brytanii. Tak więc faktycznymi przegranymi w wojnie była tylko tubylcza ludność murzyńska, wobec której zaczęto stosować rasistowskie zasady polityki apartheidu. Wyznaczono dla niej dwa pustynne rezerwaty Lesotho i Suazi na osiedlanie się i uprawę roli oraz bezwzględnie wykorzystywano do prac w kopalniach złota, diamentów, węgla kamiennego, cyny, ołowiu, chromu i manganu, w które Związek obfitował.
