Szalony Koń
Z Wikipedii
Szalony Koń, właściwie Tasunka Witko lub Tashunka uitko (ang. Crazy Horse, 4 grudnia 1849 - 5 września 1877), wódz Indian plemienia Oglalów należących do konfederacji Teton Dakotów (Siuksów).
Urodził się w obecnej Dakocie Południowej, niedaleko Rapid City. Data urodzenia nie jest pewna - podaje się także ok. 1842 rok. W 1865 roku sprzeciwił się zbrojnie planom wybudowania drogi do złotonośnych pól w Montanie. W 1874 roku odmówił opuszczenia terenów przyznanych Siuksom, a które stały się obiektem zainteresowania poszukiwaczy złota. Doprowadziło to do zwycięskiej dla Indian bitwy nad Powder Creek (17 czerwca 1876). W walce tej brali też udział Czejenowie.
Później Szalony Koń ruszył na północ, by tam nad rzeką Little Big Horn połączyć się z głównymi siłami Siuksów. Był jednym z głównych wodzów Indian i autorów zwycięstwa w bitwie nad Little Big Horn, zakończonej kompletnym zniszczeniem pułku kawalerii Custera. Powrócił następnie wraz z resztą plemienia w rodzinne strony. Ścigany przez generała Crooka, poddał się mu w Nebrasce w 1877 roku powodowany głodem swoich ludzi i namówiony przez swego wuja, Pstrego Ogona. Ale zanim do tego doszło, stoczył dwudniową bitwę 7 i 8 stycznia z wojskiem gen. Milesa w okolicy Wolf Mountains
Internowano go w Forcie Robinson w Nebrasce, gdzie został zabity bagnetem przez wartownika podczas próby ucieczki.
Ogromny, niedokończony pomnik Szalonego Konia wykuty w skale, autorstwa polskiego rzeźbiarza Korczaka Ziółkowskiego, można obejrzeć niedaleko Custer City (Dakota Południowa) w Górach Czarnych.