Rejestrowany związek partnerski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Związki par tej samej płci na świecie

Zarejestrowany związek partnerski (nazywany też "formalnym związkiem partnerskim") to usankcjonowany prawem związek cywilny dwóch osób dowolnej płci. Osoby stanowiące związek partnerski nazywane są partnerami lub partnerkami. Termin ten głównie odnosi się do związków osób tej samej płci (homoseksualnych) jednak dotyczy także związków heteroseksualnych.

Rejestrowane związki partnerskie dają podobne skutki prawne do małżeństwa kobiety i mężczyzny. Państwa i regiony, w których wprowadzono w prawie związki partnerskie lub konkubinaty obejmujące pary osób tej samej płci to: Dania (1989), Norwegia (1993), Szwecja (1995), Islandia (1996), Holandia, Izrael (1994), Węgry (1996), niektóre stany USA jak Hawaje (1997), Kalifornia (1999), Vermont (2000), Dystrykt Kolumbia (2002), Nowy Jork (2003), Maine (2004), New Jersey (2006), oraz Connecticut (2005), Hiszpania (11 z 17 prowincji; od 1998), Holandia (1998), Francja (1999), RPA (1999), Belgia (2000), Finlandia (2002), Niemcy (2001), Portugalia (2001), Chorwacja (2003), Argentyna – miasto Buenos Aires i prowincja Rio Negro (2003), 10 regionów we Włoszech (2004-2006), Brazylia - stan Rio Grande do Sul (2004), Australia – stan Nowa Południowa Walia (1999), Wiktoria (2001), Terytorium Północne (2003), Tasmania (2004), Australijskie Terytorium Stołeczne (2006), Queensland (2005), Australia Zachodnia (2005) oraz Australia Południowa (2006), Luksemburg (2004), Wielka Brytania (2005), Nowa Zelandia (2005), Słowenia (2005), Andora (2005), Czechy (2006), Meksyk - miasto Meksyk (2006), Szwajcaria (2007 – zalegalizowane przez rząd w 2004 r, poparte w referendum w 2005 r, wejdzie w życie w 2007).

Oficjalna rejestracja formalnych związków partnerskich nie ma charakteru ceremonii ślubu małżeńskiego i jest zazwyczaj ograniczona jedynie do składania podpisów przez partnerów w obecności urzędnika. Pewne Kościoły protestanckie i starokatolickie uświęcają związki tego typu obrzędami religijnymi.

Związki par tej samej płci w Europie

W krajach takich jak Belgia, Holandia, Hiszpania, RPA, Kanada oraz w amerykańskim stanie Massachusetts zamiast (lub oprócz) wprowadzania formalnych związków partnerskich zniesiono warunek przeciwności płci dla małżonków w instytucji małżeństwa.

Prawo o "zarejestrowanych związkach partnerskich" między innymi Francji, Niemiec i Holandii stosuje się dla osób różnej płci, które nie życzą sobie zawierania związków cywilno-prawnych między kobietą a mężczyzną, odwołujących się do tradycji chrześcijańskich.

Polska jest krajem bez prawnych regulacji formalnych związków partnerskich. W 2004 roku senator prof. Maria Szyszkowska przedstawiła polski projekt ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich^[1], zatwierdzony przez Senat, nie został poddany głosowaniu w Sejmie IV. kadencji z powodu zakończenia jego urzędowania.

Spis treści

1 Kontrowersje wokół zbieżności z małżeństwem
2 Argumenty za i przeciw
- 2.1 Argumenty za
- 2.2 Argumenty przeciw
3 Najsłynniejsze związki partnerskie
4 Chronologia związków partnerskich
5 Przypisy
6 Zobacz też
7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Kontrowersje wokół zbieżności z małżeństwem

Pomimo pewnego podobieństwa pomiędzy rejestrowanym związkiem partnerskim, a małżeństwem obydwie te formy prawne są rozróżniane oddzielnie. W przypadku instytucji małżeństwa, która ma wielowiekową tradycję, wiąże ona kobietę i mężczyznę (wyjątek stanowi małżeństwo homoseksualne) i często ma charakter także religijny. W przypadku formalnego związku partnerskiego zazwyczaj wiąże on osoby tej samej płci, legalizując ich wspólne życie ekonomicznie i społecznie jednakże brak mu charakteru religijnego.

Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej małżeństwo w Polsce to związek kobiety i mężczyzny. Jednakże Polska Konstytucja nie zabrania wprowadzenia w prawie rejestrowanych związków partnerskich. Związek pary tej samej płci może, ale nie musi znaleźć się pod "ochroną i opieką" państwa, definiowaną w artykule 18 Konstytucji.

[edytuj] Argumenty za i przeciw

[edytuj] Argumenty za

Osoby o orientacji homo i biseksualnej są pełnoprawnymi członkami społeczeństwa. Homoseksualizm według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nie jest zaburzeniem, chorobą czy parafilią. Tym samym orientacja seksualna jako jedna z cech człowieka nie może być powodem dyskryminacji w społeczeństwie jak i w prawie co gwarantują konstytucje poszczególnych krajów. Osoby o orientacji homoseksualnej nie powinny kryć się ze swoimi upodobaniami, ani wstydzić związków, w których żyją tak samo jak osoby o orientacji heteroseksualnej. Ludzie, często o liberalnych poglądach uważają, że związki gejów i lesbijek powinny podlegać takiej samej lub podobnej ochronie prawnej jak związki osób heteroseksualnych. Brak możliwości uzyskania takiej ochrony prawnej wiele osób o orientacji homoseksualnej poczytuje jako dyskryminacje. Opinia ta została potwierdzona w paru krajach kilkoma wyrokami Sądów Najwyższych lub innych odpowiadających, które zapadły w ostatnich kilkunastu latach. Odpowiedzią była próba stworzenia formuły prawnej formalnego związku partnerskiego w różnym stopniu podobnej do małżeństwa.

Zależnie od kraju formalny związek partnerski nadaje partnerom różne prawa, niekoniecznie te same, które otrzymują osoby w związku małżeńskim. W większości krajów formalny związek partnerski nie nadaje praw adopcyjnych dla partnerów.

Zdaniem zwolenników wprowadzenia w polskim prawie formalnych związków partnerskich, pary tej samej płci powinny posiadać te same lub podobne prawa i obowiązki jakie posiadają wobec siebie i wobec wspólnego majątku współmałżonkowie żyjący w związku małżeńskim niezależnie od faktu posiadania dzieci. Mowa jest tu o takich prawach jak: automatyczna wspólnota majątkowa między partnerami, prawo do odwiedzin w szpitalu chorego partnera oraz informacji o stanie jego zdrowia, prawo do dokumentacji o stanie zdrowia partnera, prawo o decydowaniu dalszego leczenia partnera w przypadku ciężkiej choroby, prawo do odbioru korespondencji partnera, prawo do odbioru wynagrodzenia za prace partnera, prawo do wspólnego opodatkowania partnerów, obowiązek alimentacyjny, prawo do renty bądź emerytury po zmarłym partnerze, prawo do dziedziczenia ustawowego po zmarłym partnerze czy choćby prawo do organizowania pochówku partnera i innych. Pomimo tego, iż niektóre z tych praw osoby żyjące w nieformalnych związkach partnerskich w Polsce mogą dziś uzyskać poprzez stosowne pełnomocnictwa podpisane u notariusza lub w inny sposób jednakże związane jest to z wyższymi opłatami bądź podatkiem, z których zwolnieni są małżonkowie ^[2]

Ponadto zwolennicy uważają, że prawa i przywileje partnerzy żyjący w związkach partnerskich powinny uzyskiwać w podobny sposób jak uzyskują je osoby w małżeństwie czyli poprzez jednokrotny podpis składany np. w urzędzie stanu cywilnego. Tym samym uważają, że najlepszą formą prawną wiążącą wspólne życie partnerów związku i nadającą partnerom stosowne prawa i obowiązki jest wprowadzenie w prawie polskim umowy cywilnoprawnej związku partnerskiego.

Zdaniem zwolenników dodatkowym problemem jest prawo spadkowe. Podział majątku osoby zmarłej, która nie sporządziła testamentu dokonywany jest na podstawie ustawy, w której partner nie jest uwzględniany. Podobnie wygląda dziedziczenie po konkubencie. Zwolennicy legalizacji związków partnerskich motywują wprowadzenie tej instytucji, koniecznością ustawowego zagwarantowania prawa do dziedziczenia między partnerami tej samej płci. Obawiają się oni, że w przypadku śmierci jednego z uczestników związku mimo istnienia zapisów testamentowych, drugi z nich może zostać pozbawiony swoich praw. Oskarżają wymiar sprawiedliwości o stronniczość w rozpatrywaniu spraw spornych między ustawowymi spadkobiercami, czyli rodziną zmarłego oraz żyjącym partnerem, co może prowadzić do ograniczenia jego praw.

Odpierając stanowisko katolicyzmu, zwolennicy związków partnerskich twierdzą, że podstawowym celem małżeństwa jest stworzenie społecznej i prawnej platformy dla wzajemnej miłości i wzajemnego wsparcia małżonków. Funkcje rodzicielskie i wychowawcze w małżeństwie są dobrowolne i zazwyczaj nie obejmują całego okresu trwania małżeństwa.

Osoby o orientacji homoseksualnej żyjący w swoich związkach twierdzą, że spotykają się w instytucjach państwa ze złą wolą ze względu na często spotykaną homofobię. Zwolennicy sądzą, że wprowadzenie w prawie (zalegalizowanie) związków partnerskich przyczyni się do zmniejszenia w społeczeństwie homofobii i wprost zobliguje wszystkich urzędników w Polsce do podobnego traktowania par osób tej samej płci jak tradycyjnych małżeństw.

[edytuj] Argumenty przeciw

Największy spór wokół zalegalizowanych związków homoseksualnych toczy się o słowa. Zgodnie z doktryną wielu religii małżeństwo jest uświęconym przez Boga związkiem kobiety i mężczyzny.

Przedstawiciele Kościoła katolickiego stoją na stanowisku, że "rejestrowane związki partnerskie" nie spełniają wymogów małżeństwa, gdyż związek ten skierowany jest ze swej natury do dobra kobiety i mężczyzny oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa (kanon 1055 kodeksu prawa kanonicznego z 1983). Homoseksualizm rozumiany jako orientacja seksualna nie jest według przedstawicieli kościoła grzechem, ale praktyki seksualne homoseksualistów tak. Zgodnie z taką normą etyczną dwaj mężczyźni mogą żyć w związku partnerskim, ale pod warunkiem, że pozostaną w celibacie.

Niektórzy przeciwnicy twierdzą, iż zalegalizowanie związków partnerskich doprowadzi do dekompozycji rodziny. Wskazują także na powstające według nich niebezpieczeństwo, prawnego normowania kolejnych rodzajów związków. Formułują oni teorię "równi pochyłej" według, której jeden wyłom w normach etycznych spowoduje, że potem będą następować kolejne.

Próby legalizacji związków homoseksualnych ich przeciwnicy odczytują jako zamach na rodzinę z tradycyjnym podziałem ról. Wielu tradycjonalistów sądzi, że geje czy lesbijki mogą zdeprawować swoim niewłaściwym zachowaniem dzieci, które jako para tej samej płci mieliby adoptować. Jeszcze w połowie XX wieku w większości krajów europejskich homoseksualizm był ścigany przez prawo, a w niektórych krajach islamskich do dziś jest karany chłostą lub śmiercią albo "leczony" przez farmaceutyczną "kastrację". Niektórzy krytycy związków homoseksualnych uważają ze geje i lesbijki dążą do szerszej ingerencji państwa w kwestie społeczne, co za tym idzie ograniczenia wolność sumienia osób uważających zachowania homoseksualne za niewłaściwe.

Przeciwnicy legalizacji twierdzą, że w Polsce nie ma konieczności regulowania takich spraw jak prawo do odwiedzin w szpitalu, odbioru korespondencji i wynagrodzenia za pracę w odrębnej ustawie o rejestrowanych związkach partnerskich. Konserwatyści wyrażają opinie, że prawo w tych kwestiach nie dyskryminuje osób homoseksualnych. Ich zdaniem istniejące przepisy pozwalają także na dziedziczenie po partnerze: wystarczy sporządzić testament – dziedziczenie testamentowe wyprzedza dziedziczenie ustawowe, gdzie dziedziczy małżonek i najbliżsi krewni^[3].

Przeciwnicy twierdzą, że Konstytucja RP zapewnia ochronę przed dyskryminacją ze względu na orientację seksualną. Ich zdaniem w Polsce nie ma homofobii, a instytucje państwa odnoszą się tak samo dobrze do tradycyjnych małżeństw jak do par gejowskich.

[edytuj] Najsłynniejsze związki partnerskie

Symbol związku gejowskiego

Symbol związku lesbijskiego

2005

21 grudnia - Londyn, Wielka Brytania - Elton John, brytyjski muzyk oraz David Furnish, kanadyjski producent filmowy

2004

10 września - Toronto, Kanada - Uzi Even, były członek Knesetu oraz Amit Kama, małżeństwo
1 sierpnia - Boston, Massachusetts - Cheryl Jacques, były senator oraz Jennifer Chrisler aktywista praw gejów, małżeństwo
1 kwietnia - Quebec, Kanada - Michael Hendricks i René Leboeuf pierwsze małżeństwo pary tej samej płci prowincji
8 marca - San Francisco, Kalifornia - Jackie Goldberg, posłanka do sejmiku stanowego, oraz Sharon Sticker, małżeństwo zostało uznane za nieważne przez sąd
26 lutego - San Francisco, Kalifornia - Rosie O'Donnell, była gwiazda telewizji, i Kelli Carpenter, małżeństwo zostało uznane za nieważne przez sąd
12 lutego - San Francisco, Kalifornia - Del Martin i Phyllis Lyon, aktywiści praw gejów, małżeństwo zostało uznane za nieważne przez sąd

2003

15 listopada - Kolumbia Brytyjska, Kanada - Ted Nebbeling były minister rządu stanowego, oraz Jan Holmberg, małżeństwo
20 września - Malibu, Kalifornia - Melissa Etheridge, nagrodzona Grammy artystka i aktorka oraz Tammy Lynn Michaels, związek partnerski bez publicznej ceremonii

2002

4 stycznia - Sztokholm, Szwecja - Per-Kristian Foss, norweski minister finansów od 2001 roku oraz Jan Erik Knarbakk, związek partnerski

2001

marzec - Kolonia, Niemcy - Hella von Sinen, komediantka i gwiazda telewizyjna oraz Cornelia Scheel, córka byłego prezydenta Niemiec, Waltera Scheela

1989

1 października – Kopenhaga, Dania - Axel Axgil i Eigil Axgil, aktywiści praw gejów, związek partnerski

[edytuj] Chronologia związków partnerskich

2006

14 grudnia 2006: Parlament stanowy amerykańskiego stanu New Jersey uchwalił ustawę o związkach partnerskich, nadającą te same prawa i obowiązki parom osób tej samej płci, jakie nadaje małżeństwo.
8 grudnia 2006: Parlament stanu Australii Południowa uchwalił ustawę o związkach partnerskich nadającą parom dowolnej płci większość praw jakie posiadają pary w związkach małżeńskich.
13 listopada 2006: Władze miasta Meksyk wprowadziły w prawie, po raz pierwszy w historii państwa Meksyk, formalne związki partnerskie osób tej samej płci dla par żyjących w stolicy kraju.
25 października 2006: Sąd Najwyższy amerykańskiego stanu New Jersey uznał, opierając się na zasadzie równości, że nie można odmawiać osobom żyjącym w związkach homoseksualnych prawa do przywilejów jakie posiadają małżeństwa. Jednocześnie nakazał stosowne zmiany w stanowej legislaturze.
wrzesień 2006: Senat Urugwaju uchwalił ustawę wprowadzającą w prawie instytucję związku partnerskiego dla osób tej samej i przeciwnych płci. Uchwała ta musi zostać jeszcze przegłosowana przez niższą izbę parlamentu.
23 lipca 2006: W Słoweni wejście w życie ustawy o związkach partnerskich.
15 marca 2006: Parlament Czech zatwierdził ustawę o związkach partnerskich osób tej samej płci, tym samym odrzucił próbę zablokowania tej ustawy przez prawicowego prezydenta Czech, Vaclava Klausa (za 101 głosów, przeciw 99).