Peryhelium

Z Wikipedii

Peryhelium, perihelium (zlatynizowany wyraz pochodzenia greckiego, od gr. peri, przy i helios, słońce) - punkt na orbicie ciała niebieskiego krążącego wokół Słońca, znajdujący się w miejscu największego zbliżenia tego ciała do Słońca. Peryhelium posiadają orbity okołosłoneczne takich ciał, jak: asteroida, planeta, czy kometa.

Przeciwieństwem peryhelium jest aphelium, natomiast w odniesieniu do orbity okołoziemskiej stosuje się określenia odpowiednio: perygeum i apogeum.

Peryhelium zatacza wokół Słońca koło przypadając w swoim pełnym cyklu, w odniesieniu do orbity okołoziemskiej, na wszystkie ziemskie pory roku.

Ciekawym zjawiskiem jest poruszające się inaczej peryhelium planety najbliższej Słońcu - Merkurego.

Jan Kepler stwierdził (opierając się na 20-letnich badaniach), że planety poruszają się po elipsach a nie po okręgach. Mówił też, że prędkość planety zmienia się wraz z jej odległością od Słońca tak, że największa jest ona w okolicach peryhelium a najmniejsza w punkcie aphelium. Odkrył też, że peryhelium przesuwa się tak, że wykonuje jeden pełny obrót wokół Słońca w ciągu jednego roku planetarnego.

Ruch obrotowy peryhelium i aphelium torów planet jest całkowicie zrozumiały na bazie fizyki newtonowskiej i nie jest potrzebna do jego wyjaśnienia ogólna teoria względności.

Dodatkowo dokładne ruchy po równych elipsach zakłócają oddziaływania międzyplanetarne.

Naprawdę w przypadku wszystkich oprócz Merkurego planet przewidywane ruchy planet które otrzymywane są w teorii Newtona i z teorii relatywistyki. Jednak inaczej jest w przypadku Merkurego, który jest najbliższą planetą Słońcu i szczególny wpływ ma na niego siła grawitacji wynikająca w masy Słońca. Jego orbita jest uważana także ża dłuższą. Fakt ten został zauważony już przed 1915 rokiem i wykorzystany został przez Einsteina w pracy nad teorią relatywistyczną.

Z obserwacji wynika, że prędkość Merkurego wynosi 540 sekund kątowych/100 lat. Leverrier (na podstawie teorii Newtona) obliczył, że na podstawie oddziaływania wszystkich innych planet przesunięcie to powinno wynosić 500 sekund kątowych/100 lat. Dziwiła jednak spora różnica (7,5 %) której przyczyna była bliżej nieznana. Jednym z wyjaśnień było np. istnienie dodatkowej planety między Słońcem a Merkurym (nazwaną Wulkanem) jednak nie została ona odnaleziona.

Wprowadzenie tutaj teorii Einsteina wyjaśniło sytuację. Jej wartości dla pozostałych planet były liczone w ten sam sposób co w teorii Newtona, zgadzały się również wyniki jednak odmiennie było w przypadku Merkurego (540 sekund kątowych/100lat).

Zobacz też: perycentrum, astronomia, podstawowe zagadnienia z zakresu astronomii