Muzyka renesansu
Z Wikipedii
[edytuj] Ramy czasowe okresu
Kwestia określenia ram chronologicznych renesansu zaistniała na początku XIX w., czyli od momentu, w którym zaczęto tym czasem się interesować. Pojawiały się nawet koncepcje niewyodrębniania w muzyce takiego okresu jak renesans.
August Wilhelm Ambros był pierwszym historykiem, który stworzył nowoczesną syntezę dziejów historii muzyki. W trzeciej części swojej pracy Geschichte der Musik przyjmuje nazwę renesans dla oznaczenia okresu historycznego. Podzielił tę epokę historyczną wewnętrznie:
- na czasy Niderlandczyków
- muzykę angielską i niemiecką w XVI w.
- muzykę włoską XV i XVI wieku.
Ponieważ w jego koncepcji pojawiały się pewne nieścisłości i dysproporcje, poglądy Ambrosa skorygował Andre Pirro. Podkreślił on przejściowy charakter szkoły weneckiej i cezurę w roku 1600. Do jego pracy nawiązywali późniejsi historycy.
Innym punktem odniesienia dla historyków były techniki kompozytorskie i praktyka wykonawcza. Hugo Riemann w I tomie Handbuchder Musikgeschichte stworzył wewnętrzny podział na renesans wczesny (XIV i XV w.) oraz epokę stylu przeimitowanego i epokę polifonii a capella (XVI w.). W swojej koncepcji jest niekonsekwentny, ponieważ za koniec średniowiecza uznaje 1500 rok, a jednocześnie do renesansu zalicza pieśń włoską z towarzyszeniem instrumentalnym, której początki znajdują się już w XV wieku
Z teorią Riemmanna łączy się koncepcja Arnolda Scheringa wyrażona w Studien zur Musikgeschichte de Fruhrenaissance, gdzie zajął się problemem praktyki wykonawczej.
Curt Sachs wyróżnia fazy późnego renesansu (w latach 1500-1530 / 1530 - 1565).
Jacques Handschin dzieli historię muzyki na stulecia i zwraca uwage na ostrożne wprowadzanie terminu renesans do muzyki, który odnosić może się tylko do muzyki europejskiej.
Z uwagi na perspektywę myśli odrodzenia, periodyzacji dokonywali również m.in. Friederich Blume, czy Bukofzer.
Najnowsze prace dotyczące periodyzacji muzyki renesansu są autorstwa Howarda Mayera Browna, który zwraca uwagę na przeobrażanie w sposobie komponowania i cechy materiału muzycznego, Claude'a Palisca, który rozróżnia pojęcia muzyki renesansowej (przepojonej duchem renesansu) oraz muzyki renesansu (czyli utworów powstających w tym konkretnym okresie chronologicznym).
Do ciekawych pomysłów zaliczyć można podział dokonany przez Besselera, który wydzielił tylko dwa okresy w historii muzyki - muzykę dawną (do 1600 r.) oraz nowszą. Abbiati dokonał nieprecyzyjnego podziału wewnętrznego (np. na okres mieszczański czy okres związku hanzeatyckiego). Reese uznał renesans za czasy kompozytorów od Dufaya do Gabrielliego, a Schrade opierał się na pracach ówczesnych teoretyków (czym dowodził, iż wydzielenie renesansu jako odrębnego okresu historycznego jest ważne, ponieważ ówcześni teoretycy tę odrębność odczuwali)
Okres ten jest niejednolity, jednakże zasadniczo można by go podzielić na dwa etapy rozwoju:
- (1430 - 1500) Etap początkowy, w którym, mimo widocznego jeszcze wpływowi muzyki średniowiecza, zauważalne są już nowe tendencje w muzyce; początek epoki uwarunkowany pojawieniem się kompozytorów szkoły flamandzkiej oraz powstaniem techniki foburdonowej.
- (1500 - 1600) Rozkwit muzyczny renesansu, w którym powstają nowe formy muzyczne
[edytuj] Charakterystyka muzyki renesansu
W renesansie zaczęto uważać muzykę za sztukę - wynik wiedzy, umiejętności i talentu. Zwracano uwagę na wartość muzyki jako sztuki i na jej wpływ na człowieka. Zmienił się również stosunek teoretyk - kompozytor. Tu kompozytor stał się mistrzem, teoretyk natomiast jedynie osobą zajmującą się zapisywaniem i porządkowaniem zdarzeń. Powstawały nowe gatunki muzyczne, dynamicznie rozwijała się muzyka świecka (madrygał, kanon, chanson) i religijna (msza, motet). Powstawały nowe tendencje - polifonia wokalna a capella i polichóralność.
W tym okresie nastąpił gwałtowny rozwój instrumentów. Do istotnych osiągnięć w tej płaszczyźnie należy zaliczyć:
- rozwój budowy organ; wynaleziono podwójne klawiatury ręczne oraz klawiaturę nożną
- rozwój klawesynu oraz instrumentów stroikowych, takich jak flety podłużne i poprzeczne, piszczałki, czy fagoty
- wynalezienie puzonu oraz obecnej formy trąbki (rura wygięta w kształcie litery "S")
Przykładowi twórcy muzyki renesansu:
oraz muzyki renesansu w Polsce:
