Howard Phillips Lovecraft

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Howard Phillips Lovecraft (ur. 20 sierpnia 1890 w Providence, zm. 15 marca 1937 w Providence) - pisarz amerykański, autor fantasy i niepowtarzalnych opowieści grozy (weird fiction), składających się na tzw. mitologię Cthulhu.

[edytuj] Biografia

Lovecraft praktycznie całe życie spędził w rodzinnym Providence w stanie Rhode Island. Od początku był samotnikiem, spędzał czas w domu, czasami wychodząc na nocne spacery - stąd też nazywano go często Samotnikiem z Providence. Bardzo wcześnie zaczął się rozwijać - nauczył się czytać w wieku trzech lat, pisać - w wieku pięciu lat. Początkowo interesował się Baśniami tysiąca i jednej nocy (to prawdopodobnie pod ich wpływem stworzył postać Abdula al-Hazreda), by przejść do opowieści grozy a szczególnie do twórczości Edgara Allana Poe, które szczególnie podziwiał. Był też samoukiem - szczególnie interesował się astronomią. Kłopoty zdrowotne (prawdopodobnie spowodowane depresją) przyczyniły się do porzucenia przez niego szkoły średniej. Wiązało się to z załamaniem nerwowym matki, która ciężko przeżyła śmierć męża i zapaść finansową. Nie udało mu się też dostać na Brown University. Ratunkiem dla Lovecrafta okazała się korespondencja z magazynami literackimi. Howard Phillips został zauważony i pisma zaczęły przyjmować jego opowiadania.

21 maja 1921 zmarła jego matka, co było ciężkim ciosem dla pisarza. Jednak wkrótce na konferencji dziennikarzy-amatorów w Bostonie poznał starszą o siedem lat Sonię Haft Green, z którą ożenił się w roku 1924 mimo niechprzychylnego stanowiska jego ciotek. Wtedy też przeniósł się do Nowego Jorku. Nawiązał współpracę z magazynem Weird Tales, ale nie zgodził się objąć stanowiska redaktora naczelnego. Kłopoty zaczęły się wraz z problemami finansowymi jego żony, która w ich następstwie podupadła na zdrowiu. Sam Lovecraft bezskutecznie szukał pracy. Ostatecznie Sonia musiała przenieść się do Cleveland a Howard Phillips zmienił mieszkanie na mniejsze w dzielnicy Red Hook niedaleko Brooklynu. Jednak czuł się tam bardzo źle i wrócił do Providence. Małżeństwa nie udało się uratować i w roku 1929 nastąpił rozwód.

Od powrotu do rodzinnego miasta zaczął się właściwie najlepszy okres w twórczości pisarza, powstały wtedy najbardziej znane dzieła. Pomimo dobrej passy twórczej, stan finansów Lovecrafta ulegał ciągłemu pogorszeniu, musiał zmieniać mieszkania na mniejsze. Kolejnym tragicznym wydarzeniem, jakie go spotkało, to samobójcza śmierć jego przyjaciela Roberta E. Howarda. W roku 1936 wykryto u niego raka jelita i objawy niedożywienia. Niestety, na leczenie było już za późno. Długo zmagał się z bólem, ostatecznie w 1937 r. trafił do szpitala i zmarł po pięciu dniach. Został pochowany 18 marca na cmentarzu Swan Point.

Na ufundowanym przez fanów nagrobku widnieje napis:

I am Providence
(Jestem Providence [Opatrznością])

[edytuj] Twórczość

[edytuj] Opowiadania

Przeważająca większość twórczości Lovecrafta odnosi się do stworzonej przez niego "mitologii Cthulhu" (termin ten wprowadził juz po jego śmierci pisarz August Derleth) - panteonu niewyobrażalnych bóstw spoza świata. Sam Lovecraft mówił o kosmicznym horrorze - w którym strach wykracza poza racjonalne czynniki, gdy człowiek spotyka się z rzeczami, których nie jest w stanie objąć umysłem. Powracającym motywem jest bluźniercza księga Necronomicon napisana przez szalonego Araba Abdula Alhazreda (prawdopodobnie jest to pseudonim, który Lovecraft sam sobie nadał w młodości). Zawarte są tam tajemnice o pradawnych bóstwach, które kiedyś rządziły Ziemią i teraz czekają na moment, aby wrócić. Jednym z Wielkich Przedwiecznych jest Cthulhu - bóstwo śpiące na dnie oceanu.

Akcja opowiadań dzieje się zazwyczaj w Nowej Anglii - północno-wchodnim krańcu Stanów Zjednoczonych, który u Lovecrafta jest miejscem wciąż dzikim i niezbadanym, przesiąkniętym tajemnicą i domem dla pradawnych kultów, których nie zniszczyły procesy czarownic. Pełno jest opisów wiktoriańskich, niszczejących domów w starych dzielnicach Providence i niezamieszkałych wzgórz za miastem. Lovecraft stworzył fikcyjne miasto w stanie Rhode Island - Arkham, gdzie na Uniwersytecie Miskatonic snuje się wiele szalonych, nowych teorii.

[edytuj] Listy

Lovecraft oprócz opowiadań pisał wiele listów, prowadził korespondencję z grupą przyjaciół, którzy dzielili się własnymi pomysłami na nowe utwory rozszerzające "mitologię Cthulhu" i oceniali je, lub po prostu dyskutowali o sprawach bieżących. Ocenia się, że od roku 1912 do śmierci napisał około 87 000 listów. Zebrana korespondencja Lovecrafta została wydana przez kilka wydawnictw w Stanach Zjednoczonych.

[edytuj] Prace krytyczne

Lovecraft pisał też dużo prac krytycznych, z których najbardziej znaną jest Nadnaturalny horror w literaturze. Pisarz zawarł tam charakterystykę i historię powieści grozy w literaturze angielskiej i amerykańskiej.

[edytuj] Wpływ na kulturę

Drogą korespondencyjną Lovecraft utrzymywał kontakt z wieloma pisarzami i pomagał młodym talentom, którzy rozwijali mitologię Cthulhu. Wśród nich można wymienić wielkiego przyjaciela Lovecrafta, Roberta E. Howarda, Augusta Derletha, Fritza Leibera, Roberta Blocha i Donalda Wandrei. W dalszym ciągu mity Cthulhu inspirują pisarzy i ciągle pojawiają się nowe utwory rozwijające pomysły Samotnika z Providence.

Po jego śmierci popularyzacją jego twórczości zajął się jego przyjaciel, August Derleth, który założył wydawnictwo Arkham House, zebrał i miejscami uzupełniał utwory swojego mistrza. Istnieją też inne wydawnictwa koncentrujące się na jego twórczości - jak np. Necronomicon Press.

Niektóre z opowiadań Lovecrafta miały być tłumaczone na język polski już w latach '30 XX wieku przez nieznanego autora podpisującego się pseudonimem Żalny. Wspomina o tym A. Słonimski w swoich felietonach.

Lovecrafta uważa się za twórcę horroru Science-Fiction (przez współczesnych zwanego horrorem kosmicznym), gdzie zamiast wampirów, strzyg czy innych potworów czytelnika straszyły istoty z innych wymiarów (Zew Cthulhu) czy efekty bluźnierczych doświadczeń ludzkich (Reanimator).

Nakręcono kilka ekranizacji opowiadań Lovecrafta, ale większość z nich jest mało znana. W Stanach Zjednoczonych powstała gra fabularna Zew Cthulhu, popularna również w Polsce.

Ponadto, Metallica, zespół metalowy, umieściła na swej płycie Ride the Lightning instrumentalny utwór pt. The Call of Ktulu, ilustrującym opowiadanie Zew Cthulhu i utwory nawiązujące do tej tematyki Trapped Under Ice (również z Ride The Lightning), a także The Thing That Should Not Be oraz Orion z płyty Master of Puppets. Również Cradle of Filth nagrali dwa utwóry nawiązujące do mitologii Chtulhu- "Cthulhu Dawn" z "Midian" i "Mother of Abominations" z 'Nymphetamine".

Gry komputerowe również odwoływały się do dorobku Lovecrafta, bezpośrednio lub w nie wprost. Z pierwszej grupy można wymienić Necronomicon: The Gateway to Beyond, Prisoner of Ice, Shadow of the comet, Call of Cthulhu: Dark Corners of the Earth. Do drugiego przypadku można natomiast zaliczyć znaną grę Quake oraz Blood.

W polskim komiksie do twórczości Lovecrafta odwołuje się m.in. w sposób humorystyczny komiks Jana Platy-Przechlewskiego Wampiurs Wars.

[edytuj] Dorobek artystyczny

(tylko najważniejsze pozycje)

[edytuj] Powieści

Przypadek Charlesa Dextera Warda (The Case of Charles Dexter Ward)
W Górach Szaleństwa (At the Mountains of Madness) - 1931
W poszukiwaniu nieznanego Kadath (The Quest of Unknown Kadath) - mikropowieść
Czyhający w progu (The lurker at the threshold) - Howard Phillips Lovecraft & August Derleth

[edytuj] Opowiadania

Zbiór "Zew Cthulhu" - Wyd. Czytelnik, Warszawa 1983r.

Zew Cthulhu (The Call of Cthulhu) - 1926
Widmo nad Innsmouth (The Shadow over Innsmouth)
Kolor z przestworzy (The Colour of the Space)
Szepczący w ciemności (The Whisperer in the Darkness)
Duch ciemnośći (The Ghost of the Darkness)
Koszmar w Dunwich (The Dunwich Horror)
Muzyka Ericha Zanna (The Music of Erich Zann)

Zbiór "Coś na progu" - Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1999r.

Ogar (The Hound)
Piekielna ilustracja (The Picture in the House)
Coś na progu (The Thing on the Doorstep)
W grobowcu (In the Vault)
Świątynia (The Temple)
Przyczajona groza (The Lurking Fear)
Grobowiec (The Tomb)
Przybysz (The Outsider)
Przeklęty dom (The Shunned House)
Zimno (Cool Air)
On (He)
Sny w domu wiedźmy (The Dreams in the Witch House)

Inne zbiory:

Model Pickmana (Pickman's Model) - 1927
Reanimator (Herbert West - Reanimator)
Szczury w murach (The Rats in the Walls)
Dagon (Dagon)
Elektryczny Kat
Droga do szaleństwa (The Transition Of H.P. Lovecraft: The road to madness)

[edytuj] Wiersze

Grzyby z Yuggoth (Fungi from Yuggoth)

[edytuj] Dostępność w Polsce

Pierwszym wydaniem opowiadań Lovecrafta w Polsce był zbiór Zew Cthulhu nakładem Czytelnika w 1983 r. Przetłumaczony przez Ryszardę Grzybowską zawierał wybór najistotniejszych utworów. Nowe wydanie tego zbioru pojawiło się w 2004 roku (wydawnictwo C&T). Na początku lat '90 wyszły trudno obecnie dostępne książki wydawnictw: As-Editor i S.R. Obecnie, wraz z nowymi pozycjami firm: Zysk i Copernicus, dużo łatwiej jest kupić książkę tego pisarza.